Do urzędu przez internet? Dziś to już żaden problem

W dorosłe życie wkracza "pokolenie Z" - ludzie, którzy lepiej radzą sobie w internecie niż w świecie rzeczywistym. Tymczasem wśród dwudziestu ośmiu krajów członkowskich Unii Europejskiej niższy niż w Polsce poziom interakcji cyfrowej między obywatelem a państwem jest tylko we Włoszech, w Bułgarii i Rumunii (dane Eurostatu z 2015 r.). Polscy informatycy podbijają świat, mamy sprawdzone systemy i firmy chętne do współpracy z państwem. Czego więc brakuje?

*Podatki w trzy minuty *

Według danych Eurostatu aż 86% Estończyków korzysta z Internetu przynajmniej raz w tygodniu, podczas gdy w Unii średnio korzysta z niego 76% obywateli.

Estonia jako pierwszy kraj na świecie udostępniła swoje cyfrowe kanały komunikacyjne i finansowe e-rezydentom. Status e-rezydenta Estonii uprawnia do zarejestrowania firmy, elektronicznego podpisywania dokumentów i ich szyfrowanej wymiany, bankowości online, składania deklaracji podatkowych, realizowania recept i innych 2400 e-usług państwa dla dla biznesu.

E-rezydencja jest jednak tylko zwieńczeniem projektu cyfryzacji rozpoczętego we wczesnych latach dwutysięcznych. Obecnie 95% Estończyków wypełnia deklarację podatkową online, a zajmuje im to średnio 3 minuty! Szczególnie wygodne jest przeniesienie większości papierowej dokumentacji medycznej do sieci. 70% dokumentów medycznych w tym kraju jest zdigitalizowanych, a 98% recept przepisuje się online.

Każdy obywatel Estonii może również zarejestrować się w rządowej domenie internetowej. Otrzymuje wtedy dwa adresy mailowe, jeden publiczny, drugi do prywatnego użytku. Oficjalny adres mailowy w połączeniu z elektronicznym dowodem osobistym, wystarcza do załatwienia niemal każdej sprawy urzędowej.

Czechy, czyli republika cyfrowo-pocztowa

Innym ciekawym przykładem są Czechy, gdzie wykorzystano infrastrukturę pocztową i kadry do przeprowadzenia cyfryzacji państwa. Bazą cyfrowej administracji stał się system Czech Point. Można z niego korzystać zarówno w placówkach pocztowych, jak i online. Za jego pośrednictwem każdy obywatel może uzyskać dane z wszelkich publicznych rejestrów np. dotyczące gruntów.

Systemem uzupełniającym są Datove Schranky – skrzynki danych. Obowiązek ich posiadania mają instytucje publiczne, notariusze i komornicy oraz wszelkie podmioty posiadające osobowość prawną. Działają one jako oficjalny kanał komunikacji między biznesem, państwem i obywatelem. Dzięki rozbudowie systemu elektronicznego w ciągu minionych trzech lat liczba osób i instytucji składających deklaracje podatkowe online niemal się potroiła!

Państwo czeskie, decydując się na wybór sprawdzonej instytucji, jaką jest poczta, postawiło na jakość i bezpieczeństwo danych. Zastosowano model niewątpliwie bardziej zachowawczy od estońskiego, ale też dostosowany do potrzeb i możliwości Czech. Łatwiej testować supernowoczesne rozwiązania przy milionowej populacji Estonii niż przy dziesięć razy wyższej liczbie obywateli Czech.

Polska, walczy z biurokracją

Niestety Polacy nie doczekali się jeszcze obsługi cyfrowej w obszarze administracji. Powstają zalążki e-administracji, ale nikt z nas nie posiada jeszcze elektronicznego dowódu osobistego. Absurd polskiej biurokracji dziwi tym bardziej, że mamy solidne podstawy do budowania e-państwa.

Rolę polskiego Czech Pointu z powodzeniem mogłaby pełnić platforma Poczty Polskiej Envelo.

Już dziś z jej pomocą możemy wysłać wiadomość w formie maila, a odbiorca otrzyma go w kopercie jako zwykły papierowy list. W trakcie transmisji dane są szyfrowane, bezpieczne i znajdują się pod nadzorem państwa. Elektroniczny stempel pocztowy, tak jak tradycyjny świadczy o dacie nadania i odbioru przesyłki.

Postawienie na Pocztę Polską przy tworzeniu e-państwa ma dwie podstawowe zalety. Współpraca ze spółką skarbu państwa przy wprowadzeniu rozwiązań instytucjonalnych w obrębie administracji jest zawsze bezpieczniejsze niż postawienie na firmy prywatne. Struktury są już gotowe, nie trzeba wobec tego budować wszystkiego od nowa, a Państwo nie musi poświęcać dodatkowych środków, ani czasu na wypracowywanie innowacyjnych rozwiązań.