Rejestr spadkowy. W życie wchodzą nowe przepisy

Rejestr spadkowy, czyli publiczny rejestr prowadzony przez Krajową Radę Notarialną, będzie funkcjonował na bazie istniejącego dotychczas rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia. Informacje w nim gromadzone mają uniemożliwić przypadki kilkakrotnego stwierdzania spadku po tym samym zmarłym; np. przez różne sądy lub przed notariuszem.

Rejestr spadkowy - zgodnie zapisami nowelizacji Prawa o notariacie i Kodeksu postępowania cywilnego z lipca zeszłego roku - oprócz wydawanych przez notariuszy informacji o aktach poświadczeniach dziedziczenia, ma gromadzić dane o sądowych postanowieniach stwierdzających nabycie spadku.

Ponadto, zgodnie z uchwaloną w końcu lipca tego roku inną z nowelizacji przepisów cywilnych w rejestrze mają znaleźć się europejskie poświadczenia spadkowe. Poświadczenie to potwierdza dla spadkobiercy czy np. wykonawcy testamentu tytuł prawny do spadku, uznawany i wykonywany na jednolitych zasadach we wszystkich krajach członkowskich UE. Dokument ten pozwala w związku z tym na szybkie i skuteczne załatwienie transgranicznej sprawy spadkowej, gdyż jest on przeznaczony przede wszystkim na potrzeby wykazywania prawa do spadku za granicą.

Według danych resortu sprawiedliwości w zeszłym roku do wydziałów cywilnych sądów rejonowych w kraju wpłynęło ponad 155 tys. spraw o stwierdzenie nabycia spadku. Z kolei notariusze wydali ponad 84 tys. aktów poświadczenia dziedziczenia. W tym roku wpływ takich spraw zapewne będzie zbliżony. Ponieważ przepisy o europejskim poświadczeniu spadkowym obowiązują od niedawna, w pierwszym kwartale tego roku odnotowano jedną sprawę o wydanie takiego poświadczenia.

Zgodnie z zapisem znowelizowanej ustawy "Krajowa Rada Notarialna (KRN) tworzy system teleinformatyczny w celu prowadzenia rejestru spadkowego, zapewnia notariuszom i sądom dostęp do tego systemu w celu dokonywania wpisów oraz ochronę danych zgromadzonych w rejestrze spadkowym przed nieuprawnionym dostępem, przetwarzaniem oraz zmianą lub utratą".

W ustawie zaznaczono także, że minister sprawiedliwości ma określić w drodze rozporządzenia "zasady ponoszenia i wysokość opłat za wpisy dokonywane w rejestrze spadkowym przez notariusza albo sąd, mając na względzie wysokość kosztów administracyjnych prowadzenia rejestru spadkowego oraz jego niedochodowy charakter i niezbędny rozwój".

- Jesteśmy gotowi. System jest przygotowany, były przeprowadzane jego testy - powiedziała Małgorzata Rakoca-Klesyk z działu komunikacji KRN.

W środę wieczorem w Dzienniku Ustaw opublikowane zostało wchodzące równocześnie z nowelizacją rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie sposobu uiszczania i wysokości opłat za wpisy dokonywane w rejestrze. "Wysokość opłaty za wpis dokonywany w rejestrze spadkowym wynosi 5 złotych" - przewidziano w tym rozporządzeniu.

Rejestr spadkowy jest kolejnym etapem informatyzacji kwestii spadkowych. Od 2009 r. w formie elektronicznej działał rejestr aktów poświadczenia dziedziczenia, który zawierał informacje o miejscu przechowywania sporządzonych notarialnych aktów poświadczenia dziedziczenia.

Niezależnie od funkcjonującej dotychczas bazy aktów poświadczenia dziedziczenia i następującego w czwartek rozszerzenia tej bazy do formy rejestru spadkowego, od października 2011 r. w formie elektronicznej prowadzony jest także notarialny rejestr testamentów. Nie zawiera on treści testamentów, tylko informację, gdzie i w których kancelariach testament można odnaleźć.