Zakupy na święta. Eksperci: handlowcy stosują pułapki, by zachęcić nas do kupowania

Handlowcy stosują wiele sztuczek, by zwiększyć sprzedaż, zwłaszcza przed świętami. Świąteczne piosenki, dekoracje i zapachy mają nas wprawić w dobry nastrój, bo wówczas kupujemy więcej, nawet rzeczy zupełnie niepotrzebne - ocenili eksperci.

- Okres przedświąteczny, zwłaszcza przed Bożym Narodzeniem, z reguły wprawia nas w miły nastrój, wywołuje pozytywne emocje. Łatwiej tracimy wówczas kontrolę nad impulsem kupowania i chętniej wydajemy pieniądze - przypomniała prof. Alicja Grochowska, psycholog biznesu Uniwersytetu SWPS.

Dodatkowo handlowcy i marketingowcy stosują różne pułapki, które mają pomóc w zwiększeniu sprzedaży. - Gdy wchodzimy do sklepu, zwłaszcza do dużych centrów handlowych, od razu nasze zmysły zostają zaatakowane przez różne doznania wywołujące atmosferę świąt. Z głośników płyną świąteczne piosenki, naokoło widzimy dekoracje świąteczne, a w dodatku emitowane są zapachy kojarzące się z okresem świąt - wymieniała specjalistka.

Jej zdaniem budzi to w nas pozytywne emocje, nostalgię za dzieciństwem. - Zmysłem, który jest bardzo czuły i silnie powiązany z naszymi wspomnieniami, zwłaszcza osobistymi, jest węch. Na zapachy jesteśmy bardzo wrażliwi, nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy. One mogą powodować, że łatwiej ulegniemy reklamie i perswazjom handlowców - powiedziała prof. Grochowska.

Maria Huma z Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie zwróciła uwagę, że reklama i chwyty marketingowe, w tym liczne promocje w okresie przedświątecznym, przyczyniają się do tego, że kupujemy wiele rzeczy niepotrzebnych, również zbyt duże ilości jedzenia. - Zastanówmy się, czy naprawdę potrzebujemy kolejnego, według producentów "niezbędnego" gadżetu świątecznego. Z głową planujmy zakup żywności, tak aby po świętach tony jedzenia nie zalegały w lodówce. Ozdoby choinkowe możemy zrobić sami, zapraszając do wspólnej zabawy dzieci. Pakując prezenty użyjmy wyobraźni i wykorzystajmy, to co mamy w domu - tłumaczyła Huma.

Według niej zmniejszenie konsumpcji jest podstawą działań na rzecz ochrony zasobów naszej planety, a zarazem sposobem na promowanie sprawiedliwości społecznej.

Jeśli już zdecydujemy się kupić jakąś rzecz na prezent, to warto zastanowić się, skąd pochodzi, przez kogo i w jakich warunkach została wyprodukowana, przekonywała aktywistka. Większość zabawek, ubrań, butów czy urządzeń elektronicznych dostępnych w naszych sklepach jest bowiem wytwarzana w krajach tzw. Globalnego Południa (są to kraje określane też często jako rozwijające się, choć w rzeczywistości wcale się nie rozwijają; w przeszłości określano je również jako ,,Trzeci Świat"), gdzie wobec pracowników często łamane są prawa człowieka.

Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie ( http://www.ekonsument.pl/ ) podaje na swojej stronie internetowej, że na przykład zabawki sprzedawane w Europie wytwarza się głównie w Chinach, a przy ich produkcji zatrudniane są dzieci (z danych UNICEF-u wynika, że na całym świecie około 150 mln dzieci w wieku od 5 do 14 lat jest zmuszana do pracy, która przybiera różne formy). Kilkunastoletni pracownicy otrzymują głodowe pensje, które nie starczają im na to, by godnie żyć. Ponadto, pracują w pomieszczeniach bez odpowiedniej wentylacji, w oparach rozpuszczalników i farb. Toksyny wykorzystywane przy produkcji zabawek szkodzą nie tylko zdrowiu nieletnich pracowników, ale też zdrowiu dzieci, które otrzymują je później do zabawy. - U nas fakt, że zabawka może być toksyczna ma wciąż większe znacznie, niż to, że została wyprodukowana dla dziecka przez inne dziecko - ubolewała Huma.

Fundacja zachęca, by wybierać zabawki wytwarzane przez lokalnych producentów posiadających wszystkie niezbędne atesty potwierdzające ich bezpieczeństwo. W Polsce różne małe firmy produkują zabawki odpowiedzialnie i z naturalnych materiałów. Nazwy wielu z nich można znaleźć w zakładce ,,Dobre Zakupy" na stronie Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie.

Prof. Grochowska zwróciła z kolei uwagę, że kupowanie np. kolejnej szminki, lakieru do paznokci, sukienki, nowego modelu telefonu komórkowego, często jest sposobem na dowartościowanie siebie. - Zaspokajamy w ten sposób nie prawdziwą potrzebę, bo bez tych rzeczy moglibyśmy się obejść, ale próbujemy nieco dopieścić swoje ego. Jest to bardzo pozorne, ale wiele osób - mniej lub bardziej świadomie - taką +autoterapię+ stosuje" - tłumaczyła psycholog.

Przypomniała też, że u niektórych osób kupowanie staje się uzależnieniem i jest określane jako zakupoholizm. ,,Zakupienie nowej rzeczy sprawia nam przyjemność, ponieważ aktywizuje ośrodek nagrody w mózgu. A to działa uzależniająco" - powiedziała prof. Grochowska. Niestety, taka przyjemność trwa tylko chwilę, dlatego zakupoholicy kupują regularnie, by to uczucie podtrzymać.

Zobacz także: