Dorabiasz na boku? Uważaj, stracisz pracę!
Marne zarobki i trudna sytuacja życiowa zmusza wiele osób do dodatkowej pracy. Czasami jest to drugi etat, innym razem grosz wpływa na konto po wykonywaniu drobnych zleceń. Czy zawsze jest to legalne?
- Czy praca na dwóch etatach jest legalna?
- Pracownik może co do zasady podejmować się wykonywania pracy czy usług u innych podmiotów, o ile nie narusza on tym swoich obowiązków u dotychczasowego pracodawcy.
- Co może ograniczać możliwość dorabiania w innej firmie?
- W szczególności pracownik powinien uważać, czy jego nowe zajęcie nie będzie naruszało obowiązku względem dotychczasowego pracodawcy dbałości o dobro zakładu pracy, ochrony mienia pracodawcy oraz zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Przed podjęciem dodatkowej pracy pracownik powinien również sprawdzić, czy nie narusza tym zawartej z dotychczasowym pracodawcą umowy o zakazie konkurencji.
- Czym jest taki zakaz?
- Zdarza się czasem, że w umowie o pracę strony przewidują ograniczenie podejmowania przez pracownika dodatkowego zatrudnienia w postaci wprowadzenia odpowiedniego zakazu lub obowiązku uzyskania zgody pracodawcy na podjęcie takiego zatrudnienia (działalności). W trakcie trwania umowy o pracę (a także w niektórych przypadkach po ustaniu stosunku pracy)
pracodawca może zawrzeć z pracownikiem tzw. umowę o zakazie konkurencji, na mocy której pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.
Warto wiedzieć, że obowiązek ten nie może zostać wprowadzony, jeśli nie znajduje on uzasadnienia w rzeczywistym dobru (interesie) zakładu pracy. Wprowadzenie w umowie o pracę zakazu podejmowania dodatkowego zatrudnienia względnie obowiązku uzyskania uprzedniej zgody pracodawcy, które nie spełnia tego wymagania, jest nieważne jako sprzeczne z prawem. Tak wprost na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 kwietnia 2009 r. (III PK 60/08).
- Z jakimi konsekwencjami możemy się liczyć, jeśli nie dostosujemy się do takiego zakazu i dodatkowa praca będzie zbieżna z tym, co wykonujemy na co dzień?
- Naruszenie przez pracownika umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy przez podjęcie działalności konkurencyjnej stanowi wystarczającą przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może także dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody. Jeżeli naruszenie zakazu konkurencji zostanie uznane przez pracodawcę za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, to pracodawca może również rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
- A jeśli w umowie nie mamy adnotacji o zakazie konkurencji? Coś nam grozi, jeśli podejmiemy dodatkowa pracę?
- Jeżeli strony nie zawarły umowy o zakazie konkurencji, to z samego obowiązku dbania o dobro zakładu pracy nie wynika kategoryczny zakaz prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Działalność konkurencyjna prowadzona wówczas przez pracownika stanowi naruszenie jego obowiązków względem pracodawcy i uzasadnia wypowiedzenie mu umowy o pracę tylko wówczas, gdy narusza to interesy pracodawcy, godzi w dobro zakładu pracy lub wyrządza (może wyrządzić) pracodawcy szkodę.
- A co z naszą wiedzą o firmie, gdy już przestaniemy w niej pracować?
- Zwolnienie byłych pracowników z zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie jest równoznaczne z godzeniem się przez byłego pracodawcę na ujawnienie (upowszechnienie) tych informacji przez pracowników lub na uczynienie z nich dowolnego użytku, zwłaszcza sprzecznego z interesem pracodawcy. Także po rozwiązaniu stosunku pracy byli pracownicy zobowiązani są co do zasady przez okres trzech lat od ustania stosunku pracy do zachowania w tajemnicy posiadanych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).
ml/JK
