Czy odsetki pozbawią ułatwień

Skorzystają też z wielu innych zwolnień. Nie będą jednak mogli dokonywać w firmie operacji wywołującej skutki o charakterze majątkowym bądź finansowym.

Dziś wchodzą w życie przepisy przewidujące ułatwienia dla przedsiębiorców. Wprowadza je nowelizacja ustawy o rachunkowości z 15 kwietnia. Ustawodawca miał dobre intencje, ale rozminęły się one nieco z praktycznym zapisem zmian.

Otóż w art. 12 ustawy o rachunkowości dodano ust. 3b i 3c, z których wynika, że można nie zamykać ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym działalność jednostki przez cały czas pozostawała zawieszona, chyba że jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych, umorzeniowych lub występują inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym bądź finansowym.

Ułatwienia są bardzo duże, bo prawo niezamykania ksiąg rachunkowych pociąga za sobą kolejne przywileje, takie jak zwolnienie z obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego, jego badania, składania w sądzie rejestrowym, publikowania w Monitorze Polskim B i sporządzania oraz udostępniania sprawozdania z działalności. Oczywiście dotyczy to tylko pełnego roku obrotowego, w którym trwa stan zawieszenia.

Powstaje jednak pytanie, jak rozumieć zapis, z którego wynika, że prawo do zwolnienia z tych obowiązków utraci się, jeśli wystąpią „inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym bądź finansowym”. Czy oznacza to, że wszelkie najmniejsze przychody czy koszty, jak np. opłata za prowadzenie rachunku bankowego czy otrzymanie odsetek od środków na rachunku bankowym, pozbawiają jednostkę prawa do skorzystania z tego przywileju? Czy o to chodziło ustawodawcy? Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej zezwala przedsiębiorcy na określone czynności, np. niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, a także przyjmowanie należności lub regulowanie zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia.

Trzeba podkreślić, że art. 12 ust. 3 ustawy o rachunkowości wyklucza też prawo do zwolnienia przy zamykaniu ksiąg dla emitentów papierów wartościowych ubiegających się (zamierzających się ubiegać) o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do europejskiego obszaru gospodarczego oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku mimo zawieszenia działalności.

W art. 26 ust. 5 wprowadzono też nowy przepis, który pozwala odstąpić od obowiązku inwentaryzacji w trakcie zawieszenia działalności.

Warto dodać, że na razie z ulg będą mogły skorzystać jedynie niektóre jednostki gospodarcze, których przyjęty rok obrotowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Pozostałe jednostki prawo niezamykania ksiąg rachunkowych otrzymają dopiero za rok obrotowy, który rozpoczyna się 1 stycznia 2012 r.

Ponieważ w ustawie nie ma wskazania, czy chodzi o skutki istotne, na gruncie wykładni gramatycznej może być to rozumiane tak, że ograniczenie dotyczy wszystkich operacji gospodarczych, które zmieniają stan sumy bilansowej i wpływają na wynik finansowy jednostki. Biorąc jednak pod uwagę wykładnię celowościową i fakt, że UE nakłania do likwidacji barier administracyjnych, ten nieprecyzyjny zapis może wywoływać wątpliwości u przedsiębiorców. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej łagodniej traktuje przedsiębiorców, a z wykładni gramatycznej ustawy o rachunkowości wynikałoby, że każda operacja gospodarcza, nawet dopisanie odsetek przez bank do rachunku, spowoduje utratę prawa do zwolnienia, ponieważ będzie miało swoje odzwierciedlenie zarówno w powiększeniu majątku jednostki, jak i zmianie jej stanu finansowego. Wydaje się, że cel zmian był inny.

Wiesława Moczydłowska