PSE: w 2016 r. udało się oddalić widmo katastrofy

Powtórka - z przełomu pierwszej i drugiej dekady sierpnia ub. roku, kiedy to po niemal trzech dekadach trzeba było wprowadzić ograniczenia w dostawach prądu - nie nastąpiła, bo udało się dokończyć kilka inwestycji, do tego wprowadzić działania, które zabezpieczyły polski system energetyczny. Jednym z takich działań było przesunięcie koniecznych remontów bloków energetycznych na okres wczesno i późno letni.

"Udało nam się oddalić widmo katastrofy. Pomni doświadczeń z ubiegłego roku wiedzieliśmy, że temperatura powietrza ma coraz większy wpływ na działanie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego - powiedział Klossowski.

Podczas czwartkowego spotkania z dziennikarzami prezes, PSE Eryk Kłossowski i towarzyszący mu dyrektor departamentu usług operatorskich w PSE Jerzy Dudzik zwracali uwagę, że w ostatnich latach najtrudniejsze dla polskiej energetyki są tzw. szczyty letnie. Przy utrzymujących się przez wiele dni wysokich temperaturach - szczególnie w środku dnia - następuje zwiększony pobór prądu, ze względu na rosnącą ilość urządzeń klimatyzacyjnych. Wielkość tę szacuje się nawet na 1500 MW. Jeśli w tym czasie nie pracują - ze względu na remonty bloki wytwórcze, a te posiadające tzw. otwarte obiegi chłodzenia, ze względu na wysoką temperaturę wody i jej niski stan nie mogą być użytkowane, Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) zaczyna mieć problemy.

Tak było właśnie w ub. roku, kiedy to 10 sierpnia ub.r. PSE wprowadziły - po raz pierwszy od niemal trzech dekad, - 20, najwyższy poziom zasilania. Oznaczało to, że wyczerpano wszystkie możliwości, by zaspokoić potrzeby odbiorców i wobec części z nich trzeba było wprowadzić ograniczenia poboru prądu. Jak informował operator, do 9 sierpnia br. Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) funkcjonował prawidłowo i był w stanie zapewnić potrzebną w kraju energię. Tąpnięcie nastąpiło w późnych godzinach wieczornych 9 sierpnia, kiedy to, wg operatora - "zarejestrowano skokowy wzrost ubytków mocy o kolejne 1200 MW, a w godzinach nocnych z 9 na 10 sierpnia ubytki mocy w elektrowniach uległy dalszemu zwiększeniu. W sumie nieplanowe ubytki mocy stanowiły aż około jedną piątą planowanego zapotrzebowania na moc w szczycie porannym 10 sierpnia, które było przewidywane na poziomie 22 200 MW".

Na ograniczenia te złożyło się wiele czynników. Upały, a co za tym idzie, gwałtowane pogorszenie sytuacji hydrologicznej, spowodowały problemy z chłodzeniem jednostek termicznych (w polskim systemie stanowią one ok. 90 proc. wszystkich, choć większość z nich ma zamknięte systemy chłodzenia), co w konsekwencji doprowadziło do ograniczenia ich mocy. Ograniczona (ze względu na lato) była też możliwość pracy elektrociepłowni. Poza tym zabrakło wiatru, przez co ubytków nie można było uzupełnić z tego źródła. Wreszcie w elektrowniach przeprowadzano planowane remonty bloków. Część ekspertów wskazywała właśnie na ten element, jako jedną z przyczyn sierpniowych perturbacji. Dowodzili, że lato to czas, kiedy następuje wzrost popytu na prąd, więc nie jest to najlepsza pora na wyłączanie bloków.

Jak mówił w czwartek Dudzik, wiele przeprowadzanych wówczas remontów związana była z tym, że od początku 2016 r. miały wejść w życie nowe przepisy dotyczące ochrony środowiska, więc podczas ubiegłego lata elektrownie przystosowywały swe bloki do nowych wymogów.

Od ubiegłego roku zmieniła się sytuacja na polsko - niemieckiej granicy, na której udało się zbudować tzw. przesuwniki fazowe, czyli specjalne transformatory, które działają podobnie jak zawory regulujące przepływ wody w wodociągu. Ich wykorzystanie pozwala na zwiększanie bądź zmniejszanie - w pewnym zakresie - przepływu mocy na danym połączeniu. Od listopada ub. roku działać zaczęły tzw. przesuwniki fazowe na stacji Mikułowa. Dzięki nim ograniczono zjawisko tzw. przepływów kołowych prądu na granicy z Niemcami. Dzięki temu i tymczasowemu wyłączeniu linii energetycznej Vierraden-Krajnik bezpieczniej będzie w obu sieciach; polskiej i niemieckiej, nawet w przypadku dużego obciążenia połączenia przez tzw. przepływy niegrafikowe(kołowe).

Polska i inne państwa regionu padały ofiarą tzw. przepływów kołowych prądu płynącego z niemieckich farm wiatrowych położonych na północy - na południe, m.in. do Bawarii i Austrii. chodziło nawet o 5 - 6 tys. MW, gdy tymczasem korytarz przesyłowy sieci na tym odcinku miał zdolność 2 tys. MW. Skoro nie był on w stanie przyjąć tak wielkich ilości prądu, który - zgodnie z prawami fizyki - szuka ujścia gdzie indziej, znajdował je m.in. w polskich sieciach, co powodowało ich "zapychanie".

We wrześniu ub. roku europejska agencja ACER przyznała Polsce rację. W swej opinii ACER wezwała kraje Europy Środkowo-Wschodniej do rozpoczęcia prac nad wprowadzeniem tzw. alokacji mocy na połączeniach elektroenergetycznych Austria-Niemcy i wdrożenie metodologii kalkulacji mocy opartej na rzeczywistych przepływach fizycznych (tzw. flow-based).

W kwietniu ub.r. Polska i Niemcy uzgodniły nowe zasady przesyłu energii elektrycznej. Polski operator systemu przesyłowego Polskie Sieci Elektroenergetyczne wspólnie z niemieckim operatorem 50 Hertz, postanowiły - na dwa lata - odciąć północne połączenie z Niemcami. W tym czasie Niemcy mają rozbudować swoje linie i zbudować tzw. przesuwniki fazowe, które zaczną działać w 2018 r.

Jednak - jak wskazywał szef PSE - przesuwniki mają tę wadę, że energia jest przesuwana gdzie indziej np. na granicę z Niemcami, z Czechami. Kiedy Czesi wybudują swój przesuwnik, skuteczność naszego będzie mniejsza.

Sytuację w tym roku poprawiły tez zwiększone możliwości importowe m. in. na połączeniu Polska-Litwa (tzw. most energetyczny). Jak posiedział Dudzik były momenty, kiedy wykorzystywaliśmy maksymalną moc tego połączenia - 500 MW.