Samorządy będą mogły pomagać studentom

W piątek w Sejmie odbyło się trzecie czytanie projektów nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego autorami są posłowie PO oraz posłowie sejmowej komisji "Przyjazne Państwo". Oba projekty posłowie rozpatrywali łącznie.

W głosowaniu wzięło udział 405 posłów, 388 było za, dwóch - przeciw, a 15 wstrzymało się od głosu. Nowelizacja trafi teraz do dalszych prac legislacyjnych w Senacie.

Zgodnie ze zmianami, samorządy oraz osoby fizyczne lub osoby prawne, np. fundacje i stowarzyszenia, będą mogły przyznawać stypendia studentom i doktorantom.

W ten sposób nowelizacja usuwa lukę prawną, którą wytknął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie. W 2008 r. sąd uchylił uchwałę lubelskiego magistratu, powołującą do życia miejski program stypendialny dla wybitnych studentów lubelskich uczelni. W uzasadnieniu wyroku sąd wskazał na brak podstawy prawnej do wypłacania przez gminy tego rodzaju świadczeń.

Według posłów PO, przegłosowane przepisy umożliwią samorządom przyznawanie stypendiów bezpośrednio, czyli z pominięciem skomplikowanej procedury prawnej.

W przypadku darczyńców takich jak np. stowarzyszenia czy fundacje, nowelizacja umożliwi im przyznawanie stypendiów dla studentów czy doktorantów dopiero po zatwierdzeniu przez właściwego ministra oraz zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Stypendia te mają promować jedynie wyniki w nauce.

W nowelizacji znajdują się także przepisy dotyczące włączania "publicznych szkół pomaturalnych, kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych, kolegiów pracowników służb społecznych" w strukturę uczelni. Określone tam są zasady przejęcia pracowników i słuchaczy tych placówek, kierunki i specjalności studiów, na które słuchacze tych placówek będą przejmowani oraz tryb ukończenia studiów pierwszego stopnia.

Zgodnie z nowelizacją, staną się one częścią uczelni, do której zostaną włączone przy jednoczesnym zachowaniu dokonań i dorobku kolegiów (w szczególności kolegiów językowych) w wykształceniu i dobrym przygotowaniu do zawodu nauczycieli języków obcych i pracowników socjalnych.

Ponadto, szkoły pomaturalne i kolegia, poza tym, że będą mogły być włączane w strukturę uczelni publicznej, będą mogły również przekształcać się w publiczne uczelnie zawodowe. Został także wydłużony z 2012 do 2014 r. okres, w którym szkoły pomaturalne i kolegia będą mogły istnieć na mocy porozumień z uczelniami publicznymi.

Posłowie wprowadzili także przepis, który umożliwi ministerstwu nauki zlecanie uczelniom wojskowym i służb państwowych, artystycznym, medycznym i morskim realizację tzw. kierunków zamawianych, czyli tych, które są strategiczne dla gospodarki kraju.

Zmiana ta spowoduje, że uczelnie te będą mogły finansować ze środków unijnych za pośrednictwem MNISW realizację takich kierunków, jak np. budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka, elektrotechnika, matematyka, biotechnologia, mechanika i budowa maszyn.

Kolejną zmianą jest uzyskanie możliwości pozostawienia do dyspozycji uczelni środków finansowych przeznaczonych na inwestycje, a niewykorzystanych w danym roku. Zdaniem posłów PO, przepis ten ułatwi uczelniom prowadzenie długoletnich procesów inwestycyjnych.

Nowelizacja przesuwa także o dwa lata (z 30 czerwca 2010 r. na 30 czerwca 2012 r.) termin dostosowania nazw uczelni do stanu posiadanych przez nie uprawnień. Zmiana ta dotyczy w szczególności tzw. "młodych uniwersytetów" takich jak np. Uniwersytet Opolski, Uniwersytet Rzeszowski czy Uniwersytet w Białymstoku.

Wyraz "uniwersytet" przysługuje tylko tym uczelniom, które posiadają uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora, co najmniej w dwunastu dyscyplinach. Obecna ustawa nakazuje dostosować nazwy uczelni do ich uprawnień do 30 czerwca 2010 r.