Eksperci: pytanie NSA do Trybunału to dwa lata niepewności dla gmin

We wtorek NSA postanowił spytać Trybunał w Luksemburgu (TSUE), czy jednostka organizacyjna gminy jest odrębnym podatnikiem VAT. Zrobił to, mimo że w czerwcu wydał już uchwałę, w której stwierdził, że podatnikiem VAT-u jest sama gmina.

Niepokojące jest to, że najpierw NSA wydaje uchwałę, a potem w tej samej sprawie pyta Trybunał Sprawiedliwości UE - powiedział PAP Jerzy Martini ze spółki Martini i Wspólnicy.

Pytanie do unijnego Trybunału dotyczy Wrocławia - tej samej gminy, w sprawie której zapadła w czerwcu uchwała siedmiu sędziów NSA. Tym razem jednak pytanie jest szersze niż to, na które odpowiedział NSA w uchwale - dotyczy wszystkich jednostek organizacyjnych gminy, a nie tylko jednostek budżetowych.

Zdaniem Agnieszki Bieńkowskiej z MDDP wiele wskazuje jednak na to, że wyrok TSUE potwierdzi to, co NSA stwierdził już w czerwcowej uchwale. Dla gmin oznacza to jednak, że przez najbliższe dwa lata będą żyły w dużej niepewności, jak rozliczać się z VAT-u - podkreśliła ekspertka.

Jej zdaniem szczególnie dotkliwe może być to dla gmin, które ubiegają się o zwrot VAT-u z budżetu państwa. Ze względu na pytanie skierowane do unijnego Trybunału, polski sąd kasacyjny będzie teraz zawieszał postępowania toczące się przed tym sądem.

Tym bardziej - według Bieńkowskiej - nie ma teraz co liczyć na interpretację ministra finansów w tej sprawie, od dawna zapowiadaną przez resort finansów. "Najpierw ministerstwo odpowiadało, że czeka na pisemne uzasadnienie czerwcowej uchwały; potem, gdy uzasadnienie już się ukazało - że czeka na dzisiejszy wyrok NSA. Teraz z pewnością będzie odpowiadać, że najpierw musi zapaść wyrok Trybunału" - powiedziała PAP ekspertka.

Bieńkowska i Martini przypomnieli, że już raz zdarzyło się, iż NSA najpierw wydał uchwałę, a następnie, w tej samej sprawie skierował pytanie do unijnego Trybunału - chodziło wtedy o VAT od usług ubezpieczeniowych świadczonych przez firmy leasingowe. Wyrok Trybunału był wówczas całkiem odmienny uchwały NSA.

Tym razem jednak - zdaniem ekspertów - można się spodziewać, że wyrok Trybunału potwierdzi jedynie to, co NSA stwierdził już w czerwcowej uchwale.

- Trzeba się też liczyć z tym, że Trybunał może w ogóle nie przesądzić sprawy, tylko wyda ogólne wskazówki i uzna, że co do reszty niech rozstrzygają sądy krajowe - powiedział Martini. Przypomniał, że Trybunał ostatnio ma taką manierę udzielania pytyjskich odpowiedzi.

Według Martiniego niepokojący jest również sam sposób sformułowania pytania przez NSA. Z pytania wynika bowiem, że NSA sam już rozstrzygnął, że jednostki organizacyjne gminy nie spełniają warunku "samodzielności". "A o to właśnie NSA powinien w pierwszej kolejności spytać Trybunał" - powiedział ekspert.

Pytanie, które we wtorek NSA postanowił skierować do TSUE, brzmi: "Czy w świetle art. 4 ust. 2 w związku z art. 5 ust. 3 Traktatu o UE jednostka organizacyjna gminy (czyli lokalnego organu władzy) może być uznana za podatnika VAT w sytuacji, gdy wykonuje czynności w charakterze innym niż organ władzy publicznej w rozumieniu art. 13 Dyrektywy 112, pomimo że nie spełnia warunku samodzielności albo też niezależności przewidzianego w art. 9 ust. 1 tej dyrektywy?".