Jak zachęcić Polki do posiadania dzieci?

W ocenie ekspertów, proponowane przez resort pracy podwyższenie becikowego i uzależnienie go od liczby dzieci, nie jest wystarczającą zachętą do ich posiadania. "Gazeta Wyborcza" napisała, że w resorcie pracy i polityki społecznej trwają prace nad zwiększeniem becikowego i uzależnieniem go od liczby dzieci. Becikowe na każde kolejne dziecko miałoby być coraz wyższe.

Zdaniem dr hab. Ewy Leś z Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego "podwyższenie becikowego to nie jest najlepszy pomysł". "Wolałabym, aby te pieniądze pani minister przeznaczyła na zasiłki" - powiedziała.

"Jesteśmy państwem, który ma jeden z najniższych wskaźników dzietności - 1,31 na kobietę w wieku prokreacyjnym, podczas gdy w krajach nordyckich jest to dwoje dzieci na kobietę, a we Francji ponad dwoje" - powiedziała Leś. Jej zdaniem, oprócz rozwoju żłobków i przedszkoli wskazane byłoby zaproponowanie np. asystentek dla dzieci. "Wszystkie te instrumenty powodowałyby, że matki mogłyby podjąć zatrudnienie wcześniej niż dopiero w czwartym czy w piątym roku po urodzeniu dziecka" - wyjaśniła.

W ocenie Leś należałoby także w ramach polityki rodzinnej zaproponować celowe programy wsparcia dla rodzin wielodzietnych, rodzin niepełnych, czy rodzin z osobą niepełnosprawną. "Chodzi o to, by objąć wszystkie typy rodzin, a nie adresować takie samo niskie świadczenie do wszystkich rodzin o niskich dochodach. Bo ono nie jest wtedy skuteczne" - oceniła.

Obecnie prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje osobom, w których rodzinach dochód na osobę wynosi 504 zł, a w rodzinach z osobą niepełnosprawną - 583 zł. Według Leś, zasiłki rodzinne, które wynoszą 68 zł na dziecko do 5. roku życia, 91 zł na dziecko od 5 do 18 lat i 98 zł dla dzieci w wieku od 18 do 24 lat, są zbyt niskie.

Zdaniem Jacka Męciny, doradcy PKPP Lewiatan, potrzebna jest polityka rodzinna, która będzie wspierać łączenie aktywności zawodowej z aktywnością rodzinną, a także podtrzymywanie aktywności zawodowej kobiety bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, poprzez pracę w niepełnym wymiarze godzin, telepracę, pracę dorywczą, czy tymczasową. Konieczny jest także rozwój usług opiekuńczych i edukacyjnych, bo one - jak powiedział - zmniejszają ten dystans między dziećmi z rodzin biedniejszych i bogatszych.

Zdaniem byłej wiceminister pracy i polityki społecznej Agnieszki Chłoń-Domińczak, proponowane przez resort pracy podwyższenie becikowego "nie wpłynie na dzietność". "Osoby w wieku prokreacyjnym nie są grupą, która reaguje na zachęty w postaci dodatkowego tysiąca, dwóch czy trzech tysięcy złotych" - powiedziała. W jej ocenie "jest to raczej kwestia budowania świadomości, że duża liczba dzieci jest potrzebna". Jako przykład podała Norwegię. "Tam duża liczba dzieci świadczy o dobrym statusie społecznym" - powiedziała.

Przy budowaniu polityki rodzinnej wskazany jest - jej zdaniem - rozwój usług opiekuńczych dla dzieci małych, szukanie rozwiązań, które pomogą rodzinom najuboższym, będą wspierać godzenie pracy i życia rodzinnego.

Według Ireny Kotowskiej ze Szkoły Głównej Handlowej, "niepokoi niedocenianie znaczenia rozwoju usług opiekuńczo-edukacyjnych dla rozwoju dziecka". Wskazane jest także stworzenie kobietom takich możliwości, by część pracy mogły wykonywać w domu. Kotowska krytycznie wypowiadała się także o proponowanym przez resort pracy podwyższeniu becikowego i uzależnieniu go od liczby dzieci. "Zamiast myśleć o wydatku jednorazowym, który nie zachęca do decyzji o dziecku, należy myśleć o podnoszeniu zasiłków rodzinnych" - powiedziała.

We wcześniejszej rozmowie z PAP minister pracy i polityki społecznej Jolanta Fedak mówiła, że "by zapobiec kłopotom demograficznym w przyszłości, w każdej rodzinie, tak biednej jak bogatej, powinno rodzić się wiele dzieci i państwo powinno wspierać je tak samo". Zapowiadała, że będzie dążyła do tego, by wysokość świadczeń rodzinnych uniezależnić od zamożności rodziny.

Fedak podkreśliła, że szczególnie ważne jest umożliwienie godzenia obowiązków rodzinnych i zawodowych. Przypominała, że w 2009 r. w pakiecie antykryzysowym rząd wprowadził rozwiązania, które temu sprzyjają, jak chociażby elastyczny czas pracy dla pracowników mających dzieci w wieku do 14 lat. Zapewniła, że w nadchodzących miesiącach resort będzie na bieżąco monitorował pakiet i gdy zajdzie taka potrzeba, wchodzące w jego skład przepisy zostaną znowelizowane.