Kredyt, którego nie trzeba oddawać za życia. Bezpieczny?
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego nie wyklucza, że będzie
potrzebna rekomendacja ws. odwróconego kredytu hipotecznego. Zapowiada, że będzie obserwował
działania banków po wejściu w życie ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym.
- Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym wprowadza na polski rynek nowy produkt o cechach kredytu, jednak o bardzo specyficznej charakterystyce - powiedział PAP Maciej Krzysztoszek z Departamentu Komunikacji Społecznej KNF.
Tak zwana Rekomendacja S Komisji Nadzoru Finansowego odnosi się tylko do tradycyjnych kredytów hipotecznych. Zgodnie z jej wytycznymi od 2014 r. wkład własny przy zakupie nieruchomości na kredyt wynosi co najmniej 5 proc. Banki nie mogą zatem udzielać kredytów na 100 proc. wartości lokalu. W 2015 r. będzie to co najmniej 10 proc., w 2016 r. - 15 proc., a rok później - 20 proc.
Postanowienia Rekomendacji S nie będą miały zastosowania do odwróconego kredytu hipotecznego.
- Uzyskanie odwróconego kredytu hipotecznego nie jest uwarunkowane posiadaniem zdolności kredytowej - nie wymaga od kredytobiorcy uzyskiwania jakichkolwiek dochodów, bo jego wartość uzależniona jest od wartości nieruchomości, a nie od oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy - podkreślił Krzysztoszek.
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zapowiada, że "w początkowej fazie obowiązywania ustawy (o odwróconym kredycie hipotecznym) będzie obserwował działania banków w odniesieniu do odwróconego kredytu hipotecznego".
- W zależności od potrzeb rozważy zasadność zwrócenia się do Komisji Nadzoru Finansowego z propozycją wydania stosownej rekomendacji dotyczącej odwróconego kredytu hipotecznego - zaznaczył Krzysztoszek.
Podczas ostatniego posiedzenia Sejm głosował nad poprawkami Senatu do przepisów o odwróconym kredycie hipotecznym. Trafiły one do podpisu prezydenta.
Ministerstwo Finansów, które przygotowało ustawę, wskazuje, że wprowadza ona nową usługę na polskim rynku finansowym, która pozwoli osobom posiadającym nieruchomości uzyskiwać dodatkowe środki pieniężne i przeznaczyć je na dowolny cel. Przepisy o odwróconym kredycie hipotecznym umożliwią uzyskanie dodatkowych pieniędzy przez osoby posiadające własne mieszkanie, dom, nieruchomość niezabudowaną, prawo użytkowania wieczystego gruntu lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Ministerstwo wyjaśnia, że specyfika odwróconego kredytu hipotecznego polega na tym, że bank zobowiązuje się do wypłacania kredytobiorcy określonej kwoty w ratach lub jednorazowo, natomiast kredytobiorca nie jest zobowiązany do spłaty tego kredytu. Oznacza to, że osoba zaciągająca odwrócony kredyt hipoteczny nie martwi się o jego spłatę, gdyż nie następuje ona za jego życia. Zabezpieczeniem spłaty kredytu jest nieruchomość będąca własnością kredytobiorcy.
Resort podkreśla, że osoba korzystająca z odwróconego kredytu hipotecznego pozostaje do końca życia właścicielem nieruchomości, a jej spadkobiercy zachowują do niej prawo, jeśli wyrażą chęć jej zatrzymania i spłacą zobowiązania powstałe z tytułu kredytu. Natomiast jeśli nie wyrażą takiej woli, będą zobowiązani do przeniesienia własności nieruchomości na bank. W takiej sytuacji bank zwróci im różnicę, o jaką wartość nieruchomości przewyższa należność banku z tytułu umowy odwróconego kredytu hipotecznego, jeśli taka nadwyżka powstanie.
Zapewnia również, że ani seniorzy, ani ich spadkobiercy nie powinni obawiać się sytuacji, w której kwota wypłaconego kredytu przewyższy wartość nieruchomości. Przepisy ustawy przewidują ograniczenie odpowiedzialności kredytobiorcy i jego spadkobierców wyłącznie do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie odwróconego kredytu hipotecznego. Nawet jeżeli bank wypłacił więcej niż będzie mógł odzyskać ze sprzedaży nieruchomości, nie będzie mógł sięgnąć po inne składniki majątku seniora ani jego spadkobierców.
- Odwrócony kredyt hipoteczny z powodzeniem funkcjonuje od kilkudziesięciu lat w wielu krajach na świecie. Ich doświadczenia pokazują, że osobami korzystającymi z tej usługi są w dużej części osoby starsze. Z tego względu przepisy, na podstawie których będzie oferowany odwrócony kredyt hipoteczny, skonstruowano tak, aby zapewniać korzystającym jak najlepszą ochronę ich praw - zaznacza resort.
Do udzielania odwróconego kredytu hipotecznego zostały uprawnione banki, a zatem instytucje podlegające publicznemu nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Prawo to przyznano również oddziałom banków zagranicznych i instytucji kredytowych oraz instytucjom kredytowym w ramach działalności transgranicznej, podlegającym nadzorom w krajach macierzystych.
Ustawa wprowadza także zasady zobowiązujące banki do rzetelnego informowania o oferowanych odwróconych kredytach hipotecznych oraz do sporządzania umów zgodnie z wymogami szczegółowo określonymi w ustawie. Brak dopełnienia obowiązków informacyjnych przez bank lub sporządzenie umowy niezgodnie z wymogami daje seniorowi prawo do rekompensaty finansowej w wysokości 10 proc. odsetek i innych kosztów należnych od wypłaconej kwoty odwróconego kredytu hipotecznego.
- Trzeba również wskazać, że odwrócony kredyt hipoteczny jest usługą finansową oferowaną przez podmioty komercyjne. Aby zatem pozwolić rozwinąć się tej formie kredytowania, należy właściwie uregulować relacje między bankiem a klientem, dając im możliwość swobodnego - w pewnym zakresie - kształtowania umowy. Zapewniając z jednej strony maksymalne bezpieczeństwo kredytobiorcom, obostrzenia nałożone na podmioty prowadzące tę działalność zostały wyważone w taki sposób, aby umożliwić zaistnienie tej usługi na rynku, co jest oczekiwane przez znaczne grono potencjalnych odbiorców - podaje resort finansów.