Nowe formy dostępu do ksiąg wieczystych

Projektowane rozwiązania (w ramach przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece) wprowadzają cztery nowe sposoby dostępu do ksiąg wieczystych przeniesionych do postaci elektronicznej, znajdujących się w zasobach Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych (CBDKW):

1. Przeglądanie księgi wieczystej - to dostęp bezpłatny, powszechny realizowany za pośrednictwem Internetu. Pozwala on osobom znającym numer konkretnej księgi wieczystej na zapoznawanie się z jej treścią, jednak bez możliwości uzyskiwania odpisów, wyciągów czy innych dokumentów, w postaci dokumentów urzędowych, potwierdzających treść księgi wieczystej przechowywanej w CBDKW.

Obecnie dostęp do księgi wieczystej za pośrednictwem Internetu realizowany jest na podstawie przepisów wykonawczych. Stworzenie ustawowej regulacji tego sposobu korzystania z zasobów CBDKW będzie odpowiadało nie tylko aktualnemu poziomowi techniki, ale przede wszystkim podkreśli wagę, jaką prawodawca przywiązuje do faktycznej jawności ksiąg wieczystych. Konieczne jest uporządkowanie przepisów w zakresie powszechnego dostępu realizowanego za pośrednictwem Internetu tak, aby realizacja tego dostępu stanowiła standard w zarządzaniu informacją przechowywaną w rejestrach sądowych.

1. Wyszukanie ksiąg wieczystych w CBDKW - przysługuje podmiotom uprawnionym. Polega na możliwości wyszukania ksiąg wieczystych według konkretnego, zdefiniowanego kryterium wyszukania (np. danych identyfikacyjnych nieruchomości, danych osobowych właściciela). Wyszukanie ksiąg wieczystych w CBDKW ma gwarantować sprawne i skuteczne realizowanie uprawnień przysługujących państwu, a konkretyzowanych w normach szczególnych, na przykład w celu odszukania składników majątku dłużnika w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Projektuje się, iż dostęp ten będzie odpłatny z uwagi na konieczność utrzymania systemu dostępowego. Odpłatność będzie dotyczyła uprawnionych podmiotów innych niż sąd, prokurator, organ administracji rządowej lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

1. Wyciąg z księgi wieczystej obejmujący wskazane działy księgi - to nowy rodzaj dokumentu wydawanego przez Centralną Informację Ksiąg Wieczystych (CIKW). Pozwoli on uzyskiwać przez wnioskodawców konkretne potrzebne im informacje, a nie - tak jak dotychczas - tylko odpis, zawierający wszystkie dane wpisane do księgi wieczystej.

1. Elektroniczny wniosek do CIKW o wydanie odpisu księgi wieczystej, wyciągu z księgi wieczystej lub zaświadczenia o jej zamknięciu i możliwości przesłania dokumentu wydanego przez CIKW na wskazany adres, samodzielnego odbioru takiego dokumentu w CIKW lub dokonania samodzielnego wydruku takiego dokumentu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przy nadaniu mu mocy zrównanej z mocą dokumentu wydawanego przez CIKW.

Przewiduje się, że odpłatność za złożenie wniosku będzie dokonywana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w sposób adekwatny do aktualnego stanu usług bankowych i zapotrzebowania odbiorców. Jednocześnie zachowane zostaną dotychczasowe sposoby uzyskiwania odpisów, wyciągów i zaświadczeń(wniosek w wersji papierowej).

Wszystkie projektowane instytucje realizowane będą przez CIKW poprzez złożenie wniosku w postaci elektronicznej za pośrednictwem Internetu.

W zakresie uzyskiwania dostępu do możliwości wyszukania ksiąg wieczystych w CBDKW - w projekcie założeń proponuje się przyjęcie trybu postępowania administracyjnego, prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, zakończonego decyzją administracyjną, której przesłankami powinny być:

- wykazanie przez podmiot uprawniony konkretnych norm prawnych uprawniających go do szerszego dostępu do ksiąg wieczystych, niż wyłącznie możliwość przeglądania konkretnej księgi;

- posiadanie urządzeń lub systemów teleinformatycznych przeznaczonych do komunikowania się w trybie teletransmisji danych, umożliwiających identyfikację osoby uzyskującej dane z CBDKW, zakres danych oraz datę ich uzyskania.