"Obecnie stosowany doraźny i bezzwrotny system pomocowy wydaje się być coraz mniej efektywny" - pisze RPO. "Przedstawiciele Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wizytując w tym roku tereny popowodziowe doszli do jednoznacznego wniosku - potrzebne są rozwiązania długofalowe, skutecznie zabezpieczające interesy obywateli w obliczu nieuchronnych przecież klęsk żywiołowych".
Rzecznik Janusz Kochanowski przypomina, że w 2007 roku na działania związane z usuwaniem skutków klęsk żywiołowych wydatkowano z budżetu państwa 330 mln zł, w 2008 roku - 555 mln zł, a także - jak pisze "ogromne kwoty" z budżetów samorządowych. Zaznacza, że "jest niemal pewne" że wydatki w tym zakresie w roku 2009 "będą wyższe niż w poprzednich latach".
Rzecznik zwraca uwagę, że w wielu krajach europejskich, m.in. w Szwajcarii, Francji czy Belgii zastosowano przymusowe ubezpieczenia od następstw żywiołów. "Chronią one od skutków gradobicia, powodzi, suszy, huraganów, uderzenia pioruna, osuwania się ziemi czy pożarów lasów" - pisze RPO. Zaznacza, że "umożliwia to państwu skoncentrowanie uwagi na zapobieganiu klęskom żywiołowym, np. rozbudowaniu systemu monitoringu i zarządzaniu ryzykiem".
"Biorąc pod uwagę występujące obecnie tendencje w zmianach klimatycznych wydaje się celowe i pilne wprowadzenie również w Polsce systemu, który by dalekosiężnie, skutecznie i bardziej sprawiedliwie rozkładał ciężary walki ze skutkami klęsk żywiołowych" - sugeruje Rzecznik.
Według danych Komisji Nadzoru Finansowego w pierwszym kwartale br. w całej Polsce wykupiono 7 mln 622 tys. polis od szkód spowodowanych żywiołami, z czego 1 mln 596 tys. stanowiły obowiązkowe ubezpieczenia budynków w gospodarstwach rolnych.
Obecnie ubezpieczenie mienia ruchomego i budynków w gospodarstwach rolnych wykupuje ok. 85 proc. rolników, z czego 80 proc. w jednym z towarzystw ubezpieczeniowych. Znacznie mniej rolników wykupuje zaś ubezpieczenie zwierząt gospodarskich (kilka procent) i upraw rolnych z dotacją do składki (ok. 10 proc.).
Trwają prace nad wprowadzeniem regulacji prawnych dotyczących ubezpieczeń od skutków klęsk żywiołowych; prowadzi je specjalny zespół ekspertów, powołanych z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Polskiej Izby Ubezpieczeniowej.
W tym roku największe straty w gospodarstwach i w infrastrukturze spowodowały czerwcowe powodzie. Łącznie oszacowano je na blisko 1 mld zł.
