Urząd naliczył VAT, możesz obniżyć CIT

Wydaje się to oczywiste, ale spory w tych sprawach wciąż dochodzą do sądów.

Najświeższy przykład to wczorajszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Korzystny dla podatników i ważny dla wszystkich firm, które mają kontrole rozliczenia VAT. Sąd podkreślił, że jeśli urząd naliczy firmie VAT, to można zmniejszyć o niego przychody w podatku dochodowym. Mówiąc prościej, VAT nie może być opodatkowany CIT.

Sprawa rozpatrywana przez sąd dotyczyła prawidłowości rozliczeń w klubie piłkarskim Polonia Warszawa.

Podatek od podatku

Urząd kontroli skarbowej uznał, że sprzedaż praw medialnych i kart zawodników powinna być opodatkowana VAT. Jego wysokość określił, stosując metodę “w stu”, tj. uznając otrzymane przez klub należności za kwoty brutto. O VAT zmniejszył przychody spółki w CIT. Izba skarbowa stwierdziła jednak, że przychód ma charakter definitywny i nie można go pomniejszać, choćby zmieniło się rozliczenie VAT. Podatek należny nie może być przychodem, nie może więc też pomniejszać przychodów.

_ Takie podejście powoduje, że VAT podlega opodatkowaniu CIT _- argumentował w czasie rozprawy pełnomocnik spółki, doradca podatkowy Mariusz Gumola.
_ Mamy bowiem jednocześnie podatek należny i przychód. To sprzeczne z zasadą spójności systemu podatkowego. Nie można w przychodach wykazywać wartości, które nie są faktycznym przysporzeniem. Tak jest z VAT, bo firma musi go przecież odprowadzić. _

Sąd uchylił decyzję fiskusa. Podkreślił przy tym, że przepisy ustawy o CIT mówiące o przychodach dotyczą przysporzeń, które mają charakter definitywny i stanowią rzeczywiste przysporzenie. Nie można opodatkować CIT podatku VAT, ponieważ nie jest to przychód, który firma faktycznie osiąga. Konieczne jest więc skorygowanie rozliczenia podatku dochodowego poprzez wyłączenie z przychodów wymierzonego przez organ VAT (sygn. III SA/Wa 303/09).

To korzystne dla podatników orzeczenie, ale trzeba pamiętać, że fiskus także może znaleźć wyroki na obronę swoich racji.

Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z 20 sierpnia 1997 r. (sygn. III SA 1336/96) podkreślił bowiem, że skoro należny VAT nie jest zaliczany do przychodów, to nie może również tych przychodów zmniejszać. Bez względu na wysokość i sposób ustalenia VAT podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych pozostaje bez zmian.

W innym orzeczeniu jednak (z 8 października 2003 r., sygn. I SA/Wr 3014/03) NSA przyznał, że jeśli urząd uzna, iż w należności od kontrahenta mieści się VAT, to powinien ją pomniejszyć o jego kwotę. W przeciwnym razie nastąpi - wbrew art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT - opodatkowanie VAT podatkiem dochodowym. Ten pogląd potwierdził WSA w Warszawie w wyroku z 16 października 2007 r. (sygn. III SA/Wa 1316/07) oraz z 2 grudnia 2008 r. (sygn. III SA/Wa 1066/08). W tym ostatnim orzeczeniu czytamy, że w przypadku określenia VAT należność powinna być uznana za kwotę brutto (z podatkiem).

Sam VAT trzeba zaś obliczyć przy zastosowaniu tzw. rachunku “w stu”. Tak wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, który mówi, że obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o podatek. Kwota należna obejmuje natomiast całość świadczenia od nabywcy. Sąd przypomniał też, że jeśli sprzedaż towaru (usługi) podlega VAT, cena musi uwzględniać ten podatek. Tak wynika z ustawy o cenach.

Jeśli kontrola dotyczy tylko VAT, urząd nie ma obowiązku korygować rozliczenia w CIT. Powinien to zrobić podatnik, składając jednocześnie wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Sytuacja się komplikuje, jeśli cały czas toczy się spór o VAT, a firma kwestionuje decyzję fiskusa w tej sprawie. Wydaje się, że mimo to powinna zrobić korektę zeznania i wystąpić o nadpłatę CIT (aby uniknąć przedawnienia w tym podatku), natomiast organ powinien zawiesić postępowanie, aż rozstrzygnie się kwestia VAT. Jeśli kontrola obejmuje wszystkie podatki, urzędnicy, naliczając VAT należny, powinni z automatu zmniejszyć przychód w CIT. Tak wynika z art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT, do takiego postępowania zobowiązuje też zasada praworządności i zaufania do organów państwa.

Przemysław Wojtasik
Rzeczpospolita