100 tys. emerytów nie dostanie wyrównań. Mamy komentarz ministerstwa

Projekt ustawy dotyczącej ustalania wysokości emerytur przyznanych w czerwcu w latach 2009-2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którzy zmarli został skierowany do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych pod koniec 2024 r. Prace cały czas trwają.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W mediach pojawiły się informacje, że jeśli nowa ustawa wejdzie w życie to emeryci, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019, mieliby otrzymać wyrównania za lata, w których dostawali niższą emeryturę.

Z ustaleń WP Finanse wynika jednak, że na ten moment projektowane przepisy nie przewidują wypłat wstecz za lata obowiązywania mniej korzystnych zasad.

Dotychczasowy sposób obliczania świadczeń nie został zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny, dlatego zmiany dotyczą przyszłości - tłumaczy w komentarzu dla WP Finanse wydział prasowy Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS).

Przepisy dotyczące emerytur czerwcowych zostały zmienione jednorazowo w 2020 r. Od 2021 r. ta kwestia jest uregulowana w ustawie, ale dotyczy osób, które przechodziły na emeryturę od 2021 r.

Mimo tego została jeszcze jedna grupa poszkodowanych - to osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019.

Emerytura wyliczona w czerwcu była mniej korzystna, ponieważ wartość kapitału nie była jeszcze zwaloryzowana. W związku z tym nie opłacało się przechodzić na emeryturę w czerwcu - wyjaśnia w rozmowie z WP Finanse Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting.

W ciągu roku są dwie waloryzacje (kwartalna i roczna), ale osoby, które zawnioskowały o emeryturę w czerwcu korzystały tylko z jednej - rocznej. Dopiero wniosek złożony w lipcu pozwalał na uwzględnienie drugiej waloryzacji.

Tymczasem waloryzacja roczna w wielu przypadkach była mniej korzystna niż waloryzacja kwartalna stosowana przy ustalaniu świadczeń w innych miesiącach (zwłaszcza w maju).

"Wynika to z systemowego mechanizmu, zgodnie z którym w pierwszym kwartale roku przypis składek emerytalnych rośnie szybciej niż w skali całego roku, co przekłada się na wyższą waloryzację kwartalną. W efekcie osoby, które przechodziły na emeryturę w czerwcu, otrzymywały niższe świadczenia niż osoby, które składały wnioski w maju tego samego roku" - tłumaczy w komentarzu dla WP Finanse wydział prasowy Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

Emeryci czerwcowi mogli stracić nawet kilkaset złotych. - Wszystko zależy od zgromadzonego kapitału, ale różnice mogły wynosić 200-300 zł miesięcznie. Gdy przełożymy to na cały rok, to robi się całkiem pokaźna suma - podkreśla ekspert.

Według MRPiPS problem czerwcowych emerytur dotyczy ponad 95 tys. osób.

Projekt autorstwa MRPiPS przewiduje możliwość ponownego ustalenia wysokości emerytur czerwcowych z lat 2009-2019. Resort wyjaśnia, że zgodnie z projektem waloryzacja składek ma być liczona na zasadach korzystniejszych dla ubezpieczonych, czyli w taki sam sposób, jak dla emerytur ustalanych w maju danego roku.

"Dzięki temu świadczenia te mogą być wyższe, jeśli waloryzacja kwartalna składek jest korzystniejsza od waloryzacji rocznej. Tak ustalona wysokość świadczeń będzie podlegać dalszej waloryzacji zgodnie z zasadami obowiązującymi po ich pierwotnym przyznaniu" - podkreśla MRPiPS.

Wysokość emerytury po przeliczeniu będzie zależała od indywidualnej sytuacji ubezpieczonego, w tym od zgromadzonych składek i ich waloryzacji. Środki na ten cel mają pochodzić z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS).

Poszkodowani emeryci czerwcowi będą musieli złożyć wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczeń. W związku z tym, że prace nad zmianami nadal się toczą, to trudno wskazać konkretny termin (zostanie określony w przepisach wykonawczych do ustawy).

"Można się spodziewać, że będzie to możliwe w ciągu kilku miesięcy od wejścia w życie nowych regulacji, po dostosowaniu systemów informatycznych ZUS i przeszkoleniu pracowników obsługujących te wnioski" - wskazuje resort. ZUS miałby 60 dni na decyzję.

W ocenie skutków regulacji czytamy, że emerytura w nowej wysokości przysługiwałby od miesiąca złożenia wniosku. To oznaczałoby, że im wcześniej poszkodowani emeryci czerwcowi złożą wniosek, tym szybciej otrzymają wyższe świadczenie.

Resort rodziny wskazuje, że obecnie projekt ustawy kończy etap konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych. O ostatecznym kształcie dokumentu zadecyduje Komitet Stały Rady Ministrów. Jako realny termin wejścia w życie ustawy resort wskazuje drugą połowę 2025 r.

Maria Glinka, dziennikarka WP Finanse i money.pl