25 lat wolności - rewolucyjne zmiany resortu pracy
Wsparcie dla poszukujących pracy, zasiłki dla bezrobotnych, reforma emerytalna z 1999 r. i urzędów pracy z 2014 r. czy też ustawa o pomocy społecznej. Te zmiany zostały uznane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej za najważniejsze z dokonanych przez resort w ciągu 25 lat jego istnienia
.
W pierwszych latach transformacji ustrojowej nasz kraj stanął przed koniecznością przebudowy polskiego systemu polityki społecznej. W 1989 roku fotel ministra pracy i polityki społecznej objął ówczesny poseł Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego Jacek Kuroń. To na jego barki spadł obowiązek przeprowadzenia pierwszych zmian.
Kuroń jeszcze w czasach PRL dał się poznać, jako osoba zaangażowana w walkę o prawa pracownicze. W 1964 roku został usunięty z PZPR za wydanie Listu otwartego do Partii, w którym krytykował wraz z Karolem Modzelewskim funkcjonowanie ustroju. Zaproponował on koncepcję „demokracji robotniczej”, w której to w sposób kolektywny miały być podejmowane decyzje dotyczące konsumpcji i inwestycji środków publicznych.
W czerwcu 1976 r. podpisał „Apel do społeczeństwa i władz PRL" będący wyrazem poparcia dla protestujących robotników. Natomiast we wrześniu tego roku był jednym z założycieli Komitetu Obrony Robotników, organizacji niosącej pomoc osobom represjonowanym po wydarzeniach w Radomiu i Ursusie.
Aktywnie uczestniczył także w strajkach w roku 1980. Był doradcą Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”. Za swoją działalność w ruchu solidarnościowym w latach 1982-84 spędził w wiezieniu pod zarzutami próby obalenia ustroju. Uczestniczył także w obradach Okrągłego Stołu reprezentując stronę opozycyjną w zespole ds. reform politycznych.
Przebudowa solidarna
Minister Jacek Kuroń od podstaw tworzył zasady polityki społecznej w demokratycznej Polsce. Od początku zapowiadał, że zmiany muszą być prowadzone w taki sposób, aby nie obróciły się one przeciw społeczeństwu.
- Krótko mówiąc, przebudowując nasz kraj, musimy go przebudowywać solidarnie (…) Najbardziej konieczne reformy, należy realizować konsekwentnie, lecz z ludźmi, a nie przeciw nim - apelował wówczas Kuroń.
Za jego kadencji opracowano pierwszą w Polsce powojennej ustawę o zatrudnieniu. Zainicjowano w niej przywrócenie, w miejsce istniejącego w PRL Funduszu Interwencyjnego, Funduszu Pracy, z którego urzędy otrzymują środki na wsparcie bezrobotnych czy ich doszkalanie. Wprowadziła ona zasiłki dla bezrobotnych i zasiłki społeczne łagodzące skutki przemian dla najbiedniejszych.
Jacek Kuroń funkcję ministra pracy pełnił do 1990 roku i upadku rządu Tadeusza Mazowieckiego. W latach 1992-93 został powołany na tą samą funkcję w gabinecie Hanny Suchockiej. Był także znany z licznych akcji związanych z pomocą społeczną. Organizował między innymi Fundację "Pomoc Społeczna SOS", akcję „Podarujmy dzieciom lato, podarujmy zdrowie" czy tzw. „zupy Kuronia” rozdawane potrzebującym i bezdomnym. Na stałe do języka milionów Polaków weszło także określenie „kuroniówka”, oznaczające zasiłek dla bezrobotnych.
25 lat przemian
Ministerstwo Pracy podkreśla, że przez ćwierć wieku jego działalności, wszystkim ministrom i pracownikom przyświecają te same zasady, o których wspominał Jacek Kuroń. W tym duchu przygotowywane były kolejne rozwiązania.
W 1991 r. powstał Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, służący pomocą osobom niepełnosprawnym odnaleźć się na rynku pracy i zdobyć zatrudnienie. Od 1993 roku funkcjonuje także Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, chroniący interesy pracowników w razie niewypłacalności firmy.
Władze rozumieją również potrzebę dialogu między środowiskami spotykającymi się na rynku pracy. Dlatego też zainicjowano w 1994 roku powstanie Komisji Trójstronnej, jako miejsca rozmów rządu, pracowników i pracodawców. To w niej zapadały decyzje dotyczące kolejnych reform m.in. emerytalnej w 1999 roku.
Czas reform trwa
Przez lata ministerstwo realizowało kolejne projekty, które miały polepszyć sytuację pracowników i ich rodzin w Polsce. Choćby w 2003 roku uchwalono nową ustawę o świadczeniach rodzinnych, dzięki której potrzebujący mogą skorzystać ze świadczeń opiekuńczych czy też zasiłków rodzinnych.
Od 2010 roku działa także wspierające bezrobotnych Centrum Aktywizacji Zawodowej. Najważniejszą inicjatywą ostatnich miesięcy była reforma urzędów pracy zakładająca poprawę efektywności ich działania przez uzależnienie wynagrodzeń od uzyskiwanych wyników.
- Przez 25 lat Polska zmieniła się nie do poznania. Prężnie działające organizacje pozarządowe, kompleksowy program wsparcia polskich rodzin, długofalowa polityka aktywizacji osób starszych czy reforma urzędów pracy to przykłady kluczowych reform społecznych dokonanych w ostatnich latach. Kolejne wyzwania wciąż przed nami - podkreśla minister Władysław Kosiniak-Kamysz.
Kalendarium
31.12.1989: ustawa o zatrudnieniu – wchodzi w życie ustawa przyznająca bezrobotnym zasiłki, a także przywracająca Fundusz Pracy. Z niego urzędy otrzymują środki na walkę z bezrobociem.
29.11.1990: ustawa o pomocy społecznej – pierwsza tego typu ustawa w Polsce. Tworzy instytucje takie jak domy i ośrodki opieki społecznej oraz reguluje zawód pracownika socjalnego.
09.05.1991: PFRON – powstaje specjalny fundusz wspierający niepełnosprawnych w walce o odzyskanie zdrowia i ich aktywizacji zawodowej m.in. za pomocą dofinansowań na sprzęt czy likwidacje utrudnień w codziennym życiu.
01.10.1992: PHARE – Polska, jako kraj kandydujący do Wspólnoty Europejskiej, zaczyna korzystać ze środków z tego programu na pomoc społeczną.
29.12.1993: Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – powstaje FGŚP zabezpieczający interesy pracowników w razie niewypłacalności pracodawców.
15.02. 1994: Komisja Trójstronna – powstanie KT, jako miejsce dialogu organizacji pracodawców, pracowników i strony rządowej.
01.06.1995: Przedstawienie Programu Promocji Aktywności Zawodowej Młodzieży – staże, szkolenia i stypendia mają pomagać młodym ludziom wejść na rynek pracy.
14.06. 1996: renta socjalna – nowelizacja ustawy przyznaje prawo do renty osobom niezdolnym do pracy, których dotknęła niepełnosprawność przed ukończeniem 18 roku życia.
23.04.1997: zaczynają obowiązywać standardy usług w domach opieki społecznej.
31.03.1998: start negocjacji UE – rozmowy m.in. w zakresie rynku pracy, zatrudnienia, polityki społecznej i płac.
01.01.1999: reforma emerytalna – nowe zasady emerytur uzależnione od wielkości zgromadzonego kapitału w postaci odprowadzanych składek.
11.06.2000: startuje program przeciwdziałania bezdomności, który ma pomagać bezdomnym w powrocie do normalnego życia w społeczeństwie.
15.02.2002: powstaje Fundusz Rezerwy Demograficznej – gromadzi środki na zabezpieczenie interesów emerytów i systemu emerytalnego.
24.04.2003: 1 procent - nowa ustawa daje możliwość przekazania 1 proc. podatku dochodowego na organizacje pożytku publicznego.
28.11.2003: świadczenia rodzinne – wejście w życie ustawy o świadczeniach rodzinnych przewidującej m.in. zasiłki rodzinne i opiekuńcze.
01.05.2004: wejście do Unii Europejskiej – wsparcie rynku pracy i polityki społecznej przez programy unijne.
29.03.2005: FIO – rozpoczyna się pierwsza edycja konkursu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, gdzie organizacje pozarządowe mogą otrzymać środki na realizację swoich działań.
25.09. 2006: program przeciwdziałania przemocy w rodzinie – początek Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie mającego ograniczać przemoc w rodzinach i pomagać jej ofiarom.
07.03. 2007: wsparcie dla obszarów wiejskich – Program wsparcia 500 najbiedniejszych gmin w zakresie pomocy dla dzieci i młodzieży, rodzin z dziećmi oraz osób starszych.
17.10.2008: Solidarność pokoleń – program aktywizujący osoby w wieku +50.
01.01.2009: emerytury pomostowe – osoby urodzone przez 21.12.1948 i pracujące w ciężkich warunkach mogą się ubiegać o emeryturę pomostową.
01.10.2010: CAZ – powstaje Centrum Aktywizacji Zawodowej służące pomocą bezrobotnym poszukującym pracy.
04.04.2011: program MALUCH – wchodzi w życie ustawa o opiece nad dziećmi do lat 3, regulująca pełnoprawność wszystkich form opieki nad nimi.
01.01.2012: rodziny zastępcze – wejście w życie ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej. Regulacja instytucji asystentów rodzinnych i rodzinnych domów dziecka.
16.08.2012: powstanie Departamentu Polityki Senioralnej – wsparcie aktywności zawodowej seniorów i ich edukacji na uniwersytetach trzeciego wieku.
17.03.2013: urlop rodzicielski – wydłużenie do 52 tygodni.
27.05.2014: reforma urzędów pracy – nowe zasady funkcjonowania m.in. uzależnienie wynagrodzeń od efektów pracy, współpraca doradców z bezrobotnymi, nowe narzędzia pomocowe np. bony.
KK,JK,WP.PL