Embargo uderza w Kaliningrad - padają zakłady

Ruch na polsko-rosyjskiej granicy znacząco wzrósł po tym, jak dwa lata temu weszła w życie umowa o małym ruchu granicznym. Obejmuje ona część Warmii, Mazur i Pomorza, a po rosyjskiej stronie cały obwód kaliningradzki.

- Polacy jeżdżą w ramach turystyki handlowej do obwodu, by kupić benzynę i ropę, a kaliningradczycy kupują w Polsce produkty spożywcze, chemię gospodarczą, odżywki dla małych dzieci - przypomina Tadeusz Baryła z Centrum Badań Wschodnich w Olsztynie.

Mimo że w sklepach w obwodzie są jeszcze zapasy sprzed wprowadzenia 7 sierpnia przez Rosję zakazu importu produktów z UE, na granicy już jest większy ruch.

Rzecznik Izby Celnej w Olsztynie Ryszard Chudy poinformował PAP, że 2 sierpnia polsko-rosyjską granicę przekroczyło 5,9 tys. Rosjan, 3 sierpnia 5,3 tys., natomiast 9 sierpnia było to już 6,6 tys., a dzień później - 6,2 tys.

Jego zdaniem jest jednak zbyt wcześnie, by wyciągać wnioski dotyczące powodu tego wzrostu, bo może się on wiązać z wyjazdami urlopowymi. - Rosjanie z obwodu kaliningradzkiego i z Moskwy przez obwód przyjeżdżają na wypoczynek do Polski, a także do innych unijnych krajów. Oczywiście absolutna większość z nich wraca do obwodu z zakupami - podkreślił Chudy.

Mimo iż na kaliningradzkim rynku są towary z UE, to są one droższe niż w Polsce. Eksklawa wciśnięta między Polskę i Litwę jest regionem silnie uzależnionym od importu produktów spożywczych.

- Po nałożeniu embarga należy liczyć się z nasileniem przyjazdów kaliningradczyków do Polski. Sytuacja na tamtejszym rynku będzie się pogarszała, więc jedyną możliwością zakupu towarów tańszych i lepszej jakości będą przyjazdy handlowe do Polski - przewiduje w rozmowie z PAP ekspert Centrum Badań Wschodnich.

Baryła zastrzegł, że nie zrekompensuje to strat ponoszonych przez polskich producentów rolnych, ale będzie wspierało placówki handlowe w regionie północno-wschodniej Polski. Jak podkreślił, 60 proc. towarów do obwodu musi być dostarczona z zewnątrz, a miejscowe rolnictwo nie jest w stanie zaspokoić popytu.

M.in. z tego powodu embargo jest dotkliwe dla rosyjskich firm działających w obwodzie. Jak podkreślił szef Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego Polski w Kaliningradzie Aleksander Milota, już sam zakaz sprowadzania wieprzowiny (wprowadzony po wykryciu na początku roku wirusa afrykańskiego pomoru świń ASF w Polsce) doprowadził do upadku kilku zakładów pracujących na surowcu z naszego kraju. - Tu podaje się różne dane - od 5 do 7 zakładów straciło płynność i de facto zaprzestały działalności - powiedział PAP Milota.

Wiceminister rolnictwa Tadeusz Nalewajk mówił w tym tygodniu, że zdecydowana większość zakładów przetwórczych w obwodzie sprowadzała mięso z Polski i teraz, po wprowadzeniu embarga, pracują na 10 proc. swoich możliwości.

Branża mięsna w obwodzie nie jest jedyną, która odczuje negatywne skutki decyzji Kremla. Jak podkreślił Milota, 70 proc. importowanych jabłek do obwodu było sprowadzanych z Polski. Teraz ich przetwórcy i pośrednicy w handlu nimi będą musieli szukać innych dostawców.

W ubiegłym roku około 25 proc. polskiego eksportu do obwodu stanowiły artykuły rolno-spożywcze. Eksklawa sprowadza z zagranicy 70 proc. produktów mlecznych, 50 proc. owoców, 44 proc. warzyw i 40 proc. mięsa drobiowego.

Zdaniem Miloty, mimo że władze w Moskwie wprowadzając embargo zapowiedziały szereg działań, które mają zapobiec wzrostowi cen, przy zmniejszonej konkurencji trudno będzie uniknąć tego zjawiska. Władze rosyjskie zapowiedziały, że będą chciały pokryć niedobór żywności w Kaliningradzie dostawami z Białorusi.

Jerzy Trojańczuk z przedstawicielstwa Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej powiedział PAP, że na razie sklepy mają jeszcze zapasy i w obwodzie można jeszcze kupić towary, które są objęte embargiem.

Napięcia związane z rosyjskimi działaniami na Ukrainie przekładają się też na decyzje polskich przedsiębiorców, którzy chcieliby działać w obwodzie. - Już od lutego-marca, gdy zaczęły się zamieszki w Kijowie i następowała eskalacja konfliktu, aktywność polskich firm na miejscu jest zmniejszona - powiedział PAP Trojańczuk. - Wiele firm, które miały nawiązać współpracę, albo miały ją nawiązaną, można powiedzieć kolokwialnie "dały sobie na wstrzymanie" - dodał.

Według danych rosyjskich w regionie kaliningradzkim działa ponad 200 dużych i średnich przedsiębiorstw przemysłu żywnościowego. Zakłady te rocznie przerabiały 100 tys. ton mięsa wieprzowego z krajów objętych zakazem importu. Na sprowadzanych z Norwegii łososiach swoją produkcję opierały dwa lokalne przedsiębiorstwa przetwórstwa rybnego z rocznym obrotem 6 mld rubli (165 mln dolarów).

Eksperci ostrzegają, że jeśli przedsiębiorstwa te upadną, tysiące ludzi pozostaną bez pracy, a budżet regionu - bez wpływów podatkowych. Nieuchronną konsekwencją będzie pogorszenie nastrojów społecznych.