Kobiety na ścisłych kierunkach? Daleko nam do ideału
Kobieta inżynier? Dlaczego nie!
Kobieta inżynier? Dlaczego nie! Osoby, które ukończyły kierunki ścisłe zwykle nie martwią się o pracę. Uświadamia to akcja „Dziewczyny na politechniki”. Celem jej jest zachęcanie uczennic szkół ponadgimnazjalnych do studiowania na kierunkach technicznych, inżynierskich i ścisłych. Niestety, młode kobiety nie szturmują szkół tak, jakby sobie tego wszyscy życzyli. Dlaczego?
Z danych zebranych przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy” wyłania się alarmujący obraz spadającego udziału kobiet na studiach informatycznych. W roku akademickim 2006/2007 odsetek kobiet na tych kierunkach wynosił 13,7 proc., w roku 2010/2011 – 11,6 proc. Spada także liczba studentów studiujących na kierunkach informatycznych. W stosunku do ogółu studentów - jest ich tylko 4 proc.
Dziewczyny wybierają chętniej studia humanistyczne, uznawane za bardziej „kobiece”, ale niekoniecznie zapewniające dobrą pozycję na rynku pracy. W społeczeństwie pokutuje również stereotypowy podział zawodów na „męskie” i „żeńskie”. Jak pokazują wyniki badania ankietowego przeprowadzonego przez Fundację Edukacyjną Perspektywy – kobiety na uczelniach technicznych to pewne novum. Zwłaszcza na wydziałach stricte inżynierskich. Bardzo mało kobiet decyduje się na karierę naukową w naukach technicznych, a już naprawdę „rodzynki” trafiają do władz takich uczelni.
Sektor nowych technologii (ICT – Information and Communication Technology) jest branżą dającą kobietom szanse na atrakcyjną i zapewniającą możliwości rozwoju pracę. I choć kobiety doskonale sprawdzają się w zawodach związanych z nowymi technologiami, badania wskazują, że im wyżej w hierarchii służbowej firm z branży ITC, tym słabiej są reprezentowane. Należy mieć nadzieję, że się to zmieni.
Sytuację ratuje specjalna akcja. W tym roku, w 13 polskich uczelniach technicznych oraz w 3 uniwersytetach odbył się Ogólnopolski Dzień Otwarty Tylko Dla Dziewczyn. Był to kulminacyjny punkt tegorocznej, piątej już, edycji akcji „Dziewczyny na politechniki!” i jej młodszej siostry – „Dziewczyny do ścisłych!”.
Poziom inteligencji mężczyzn i kobiet jest identyczny
Dlaczego kobiety obawiają się ścisłych kierunków pytamy Aurelię Kurczyńską, psychologa z Kliniki Invicta w Gdańsku.
- Dlaczego kobiety rzadziej studiują na ścisłych kierunkach?
- Fakt, że stosunkowo mało kobiet podejmuje decyzję o studiowaniu nauk ścisłych, nie wynika z rzekomych deficytów odpowiednich zdolności u kobiet. Średni poziom inteligencji mężczyzn i kobiet jest identyczny. Dość często jednak zdarza się, iż kobiety ze względu na pewne specyficzne właściwości, są traktowane jako mniej uzdolnione w pewnych obszarach, jak na przykład matematyka i nauki ścisłe.
- Są jednak wyjątki.
- Spora grupa kobiet wykazuje zainteresowanie naukami ścisłymi i kończy studia uzyskując tytuł inżyniera. Choć nie sposób zaprzeczyć, że niewiele kobiet osiągnęło wysoką pozycję w tej dziedzinie.
Są kobiety, które wręcz uwielbiają nauki ścisłe i wybierają taki profil kariery naukowej, jednak często brakuje im codziennych relacji z innymi ludźmi. Wówczas poważnie zaczynają się zastanawiać nad zmianą kierunku studiów, pracy. To dość częsty konflikt u kobiet.
- Czy to kwestia predyspozycji danej płci, czy może obaw lub ról społecznych?
- Mimo, iż związane z płcią różnice w zdolnościach poznawczych są stosunkowo niewielkie, to istnieje dość duży rozdźwięk pomiędzy dokonywanymi przez kobiety i mężczyzn wyborami związanymi z programem nauczania, wyborem kierunku studiów i przyszłego zawodu. Na rozbieżności te wpływa wiele czynników społecznych oraz indywidualnych i to one właśnie są powodem różnic związanych z płcią.
- Jak to się dzieje, że to panowie postrzegani są jako bardziej predysponowani do bycia np. inżynierem?
- Wiadomo np., iż przed 13 rokiem życia nie ma praktycznie żadnych różnic w zakresie umiejętności matematycznych pomiędzy płciami. Natomiast w momencie, gdy u młodych kobiet w grę zaczyna wchodzić estrogen, a u młodych chłopców testosteron, sytuacja ulega zmianie. Dziewczęta zaczynają koncentrować się bardziej na emocjach, komunikacji, spędzać czas na rozmowach i spotkaniach. Dla chłopców istotne staje się osiągnięcie najlepszego wyniku, nieważne w jakiej dziedzinie. Różnice na tym etapie stają się wyraźne – dziewczęta tracą zainteresowanie zajęciami, które wiążą się z małą liczbą kontaktów społecznych z innymi oraz samotną aktywnością. Chłopcom z kolei nie sprawia trudności spędzanie samotnie całego czasu, np. przed monitorem. Już na tym etapie zaczynają kształtować się podwaliny naszych przyszłych wyborów, ukierunkowując podejmowanie decyzji dotyczących wyboru zawodu w przyszłości. Czynnikiem, który wpływa na wybór zawodu przez kobiety są również oczekiwania wobec roli rodzajowej. Niektóre zawody wymagają
silnego utożsamienia się z kobiecą bądź męską rolą dlatego też większość kobiet i mężczyzn podejmuje zatrudnienie w kierunku zdominowanym przez własną płeć.
- Może kobietom brakuje wiary we własne możliwości umysłowe?
- Stereotypy rodzaju, mówiące o różnicach w zdolnościach poznawczych pomiędzy płciami często prowadzą do nieprawdziwych wniosków na temat możliwości poszczególnych ludzi, gdyż w obrębie każdej płci występują większe różnice, niż pomiędzy kobietami a mężczyznami.
Jeśli nawet istnieją jakieś różnice pomiędzy kobietami a mężczyznami w zakresie zdolności umysłowych, to są one niewielkie i wszystko wskazuje na to, że maleją. Te znikome nierówności powinny przekładać się na równie drobne różnice w osiągnięciach w szkole, czy pracy, a także powodować niewielką rozbieżność dotyczącą wiary we własne możliwości umysłowe.
Rzeczywistość jednak pokazuje, iż różnice między płciowe są istotne jeśli chodzi o dokonywanie wyborów zawodowych oraz przekonanie o własnych zdolnościach. Możliwe jest więc, iż zarówno w przypadku podejmowanych decyzji, jak i wiary w swoje możliwości, istotnym czynnikiem są społeczne przekonania o umiejętnościach kobiet i mężczyzn.
ml/MA
