Rząd przyjął projekt ustawy dot. pozwów zbiorowych

Chodzi o możliwość rozstrzygnięcia podobnych spraw wielu osób lub podmiotów w jednym postępowaniu sądowym. Sprawy te mają być rozpatrywane przez sądy okręgowe.

W okresie, gdy złoty umacniał się, przedsiębiorcy sprzedający swoje usługi bądź towary za waluty obce, w obawie przed stratami, zawierali z bankami umowy o tzw. opcje walutowe. Nie zawsze jednak umowy z bankami służyły jedynie do zabezpieczenia kursowego. Część spółek zawierało umowy określane jako spekulacyjne, które ostatecznie przyniosły im poważne straty. W efekcie firmy te muszą obecnie zapłacić bankom znaczne kwoty.

Postępowanie grupowe będzie mogło być prowadzone w interesie co najmniej 10 osób, które kierują podobne roszczenia do jednego podmiotu - np. o korzystanie z usług jednego banku, kurację tym samym lekiem czy uczestniczenie w jednym wypadku drogowym.

Sąd będzie mógł jednak odrzucić taki pozew, gdy stwierdzi "brak okoliczności uzasadniających rozpoznanie sprawy w tym trybie".

Zgodnie z projektem, możliwe będzie dochodzenie roszczeń o różnym charakterze, zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych. W pierwszym przypadku członkowie grupy będą musieli wyrazić zgodę na ryczałtowe określenie należnego im odszkodowania. Będzie to oznaczać, że rezygnują z możliwości dochodzenia tych należności indywidualnie i w zwiększonej wysokości.

Nowe przepisy dopuszczają możliwość zróżnicowania wysokości roszczeń, ale tylko w sytuacji, gdy niemożliwe jest ujednolicenie roszczeń pieniężnych wszystkich członków grupy, np. ze względu na różny charakter wyrządzonych im szkód.

Przepisy projektowanej ustawy dopuszczają możliwość zabezpieczenia kosztów postępowania poprzez kaucję, która ma być składana na wniosek pozwanego. Wysokość kaucji nie będzie mogła przekroczyć 10 proc. wartości przedmiotu sporu, jednak - za zgodą sądu - pozwany będzie mógł zażądać zwiększenia jej wysokości.

Postępowanie grupowe ma obejmować cztery etapy: dopuszczenie do postępowania, ustalenie zakresu sprawy, rozpoznanie sprawy, kończące się wydaniem orzeczenia, oraz wykonanie orzeczenia.

Powodem w postępowaniu grupowym ma być tzw. reprezentant grupy. Może to być członek grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów. Reprezentant grupy uzgadnia m.in. zasady uczestnictwa w grupie oraz ustala wysokość wynagrodzenia dla adwokata. Relacje między członkami grupy i jej reprezentantem zostaną ustalone w umowie. Na wniosek ponad połowy członków grupy sąd może dokonać zmiany jej reprezentanta.

Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym nie będzie wykluczać możliwości wytoczenia procesu przeciw temu samemu pozwanemu przez osoby, które nie przystąpią do grupy.

Postępowania grupowe rozpatrywane będą przez sądy okresowe w składzie trzech sędziów zawodowych. Przewidziano możliwość ugodowego załatwienia sprawy. Sąd będzie mógł skierować strony do mediacji.

Według rządu przyjęte we wtorek rozwiązania pozwolą odciążyć sądy od rozpatrywania wielu podobnych spraw oraz zmniejszą koszty postępowania sądowego.

We wtorek własny projekt ustawy dotyczący opcji walutowych złożyło w Sejmie PiS. Ma on ułatwić przedsiębiorcom, borykającym się z tym problemem, dochodzenie swoich racji w sądzie.

Instytucja pozwów zbiorowych jest bardzo rozpowszechniona w Stanach Zjednoczonych. Tego typu rozwiązania funkcjonują też w wielu krajach europejskich.