Sprzeniewierzenia - "lekceważone" zagrożenie polskich pracodawców

Średnio połowa firm działających w Polsce doświadczyła w ostatnich latach nadużyć ze strony pracowników. Największe wartościowo szkody powodują managerowie najwyższego szczebla, w których ręce właściciele przekazują zarządzanie firmą - wynika z analiz firmy Euler Hermes, światowego lidera w ubezpieczaniu należności.

Odpowiedzią na ten problem jest wprowadzenie na krajowy rynek ubezpieczenia ryzyka sprzeniewierzenia. To pierwsze tego typu kompleksowe ubezpieczenie zaoferowane w Polsce.

Jak wykazują badania, przeprowadzone w listopadzie 2008 roku przez Euler Hermes na grupie ok. 200 pracodawców prowadzących działalność gospodarczą na terenie Polski, około 50 proc. z nich, w ciągu ostatnich dwóch lat, doświadczyło przynajmniej jednego nadużycia ze strony pracowników.

W blisko 30% przypadków sprawcą nadużycia okazywali się managerowie najwyższego szczebla. Straty przez nich spowodowane najbardziej uderzały w działalność firmy. Najczęstszym obszarem zagrożeń dotkniętych nadużyciami jest sprzedaż (45 proc. badanych wskazało ten obszar) a kolejnym zaopatrzenie (23 proc.). Respondenci działu analiz Euler Hermes wskazali kradzież, jako najpowszechniejsze nadużycie (45 proc).

Straty ponoszone przez przedsiębiorców z tytułu sprzeniewierzeń, w 90 proc. przypadków, wynoszą do 100 000 zł.

Milionowe straty

Nie sposób oszacować, jakie straty w Polsce ponoszą każdego roku firmy z tytułu sprzeniewierzeń. Przykładem może jednak służyć rynek niemiecki gdzie ok. 50 proc. wszystkich firm korzysta obecnie z ochrony przed sprzeniewierzeniem mienia przez pracownika, czyli z tzw. produktów typu fidelity. Euler Hermes w Niemczech w ciągu pięciu lat wypłacił z tego tytułu odszkodowania przekraczające 180 mln euro.

_ Sprzeniewierzenie mienia przez pracowników to znaczący problem dla przedsiębiorców, przed którym nie było dotychczas w Polsce skutecznej ochrony. Tymczasem w większości krajów europejskich firmy zabezpieczają się przed ryzykiem strat z tego tytułu, mając świadomość ze skali zjawiska. Równie ważne jest wprowadzenie narzędzi kontroli w firmach i wzrost świadomości społecznej na temat tego czym jest sprzeniewierzenie. Najbardziej rozpoznawalnym przykładem sprzeniewierzenia jest przypadek Enronu. Liczne oszustwa ścisłego kierownictwa doprowadziły do upadku firmy i wymusiły zapoczątkowanie długotrwałego procesu odbudowy zaufania do amerykańskiego rynku kapitałowego. Jednym z efektów afery Enronu jest również wprowadzenie Ustawy Sarbanes-Oxley, która wzmocniła system kontroli spółek. Powyższy przypadek obrazuje jak sprzeniewierzenie może wpłynąć na kondycje firmy a nawet jej egzystencję _ -mówi Krzysztof Chechłacz, wiceprezes Towarzystwa Ubezpieczeń Euler Hermes S.A.

Z analiz rynku niemieckiego przeprowadzonych przez Euler Hermes wynika, że najbardziej narażone na sprzeniewierzenia są branże budowlana oraz hotelarska, a następnie sektor handlowy, transport i logistyka. Za sprzeniewierzeniami stoją najczęściej pracownicy w wieku 26-40 lat, pracujący najczęściej w działach księgowości oraz w magazynach. Tuż za nimi najczęstszymi sprawcami szkód z tytułu sprzeniewierzeń jest kierownictwo najwyższego szczebla. Prawie co dwudziesta szkoda dotyczyła ścisłego kierownictwa (zarząd, dyrekcja) firm. Staż pracy sprawcy sprzeniewierzeń najczęściej wynosi od czterech do dziesięciu lat. Grupa ta odpowiada za około 50 proc. łącznej kwoty szkód. Drugą co do wielkości grupę stanowią sprawcy ze stażem pracy do trzech lat.

Jak działa ubezpieczenie ryzyka sprzeniewierzenia wprowadzane w Polsce przez Euler Hermes:

• ubezpieczenie obejmuje straty finansowe spowodowane umyślnym działaniem pracowników na szkodę pracodawcy w postaci m.in. kradzieży, oszustwa, fałszerstwa,
• ubezpieczenie obejmuje wszystkich pracodawców zatrudnionych na podstawie umowy o prace, prezesów i członków zarządów z udziałem w kapitale spółki 15 proc., członków rad nadzorczych, zarządzających i doradczych,
• ochrona ubezpieczeniowa obejmuje wszystkie siedziby, oddziały, miejsca wykonywania działalności gospodarczej pracodawcy znajdujące się w państwach Unii Europejskiej,
• ubezpieczenie automatyczne obejmuje zmiany w personelu w danym okresie ubezpieczenia, bez wpływu na wysokość składki,
• istnieje możliwość udzielenia wstecznej ochrony ubezpieczeniowej na mocy specjalnego porozumienia,
• ubezpieczenie umożliwia wypłatę odszkodowania tymczasowego do 50 000 zł przed ostatecznym wyjaśnieniem odpowiedzialności sprawcy,
• wysokość składki uzależniona jest od analizy ryzyka ubezpieczyciela, która uwzględnia: ilość pracowników, branżę, położenie przedsiębiorstwa, występowanie wcześniejszych szkód, rating zabezpieczeń stosowanych u pracodawcy, liczbę lokalizacji objętych ochroną oraz sumę ubezpieczenia,
• ubezpieczenie daje możliwość odzyskania większości ze strat, jakie poniósł pracodawca przez działanie pracownika. Ułatwia także skuteczną walkę z tego typu zachowaniami w przyszłości, poprzez zobowiązanie pracodawcy do stosowania najefektywniejszych rozwiązań minimalizujących ryzyko wystąpienia nadużyć oraz zabezpieczających majątek firmy.