W pracy chudniemy czy tyjemy?

Jak wynika z art. 134 Kodeksu Pracy, pracownik przy przynajmniej 6 godzinnym dniu pracy, ma prawo do płatnej, 15 minutowej przerwy na posiłek. Dodatkowo, na podstawie art. 141 par. 1 Kodeksu Pracy, pracodawca może ustalić przerwę na załatwianie prywatnych spraw lub posiłek, nie wchodzącą w czas pracy (bezpłatną), trwającą do 60 minut. Taka przerwa wydłuża jednak moment wyjścia pracownika do domu, niechętnie się więc na nią godzimy. Niezależnie jednak od czasu trwania przerwy, bywa tak, że nie mamy czasu na to, by z niej skorzystać. Z badania Praca.pl przeprowadzonego wśród 1027 użytkowników serwisu wynika, że aż 25% ankietowanych nie ma czasu na to, by jeść w pracy. Oznacza to, że co czwarty pracownik obywa się w pracy bez jedzenia. Jaki ma to wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie?

„Rezygnacja z posiłku regeneracyjnego obniża wydolność organizmu, co skutkuje pogorszeniem jakości pracy. Paliwem dla mózgu jest glukoza. Gdy jej poziom obniża się, spada zdolność koncentracji, a wzrasta podatność na stres, robimy się gwałtownie zmęczeni, słabi i głodni.” – wyjaśnia Aleksandra Banaszkiewicz-Filipiak, psychodietetyk z Centrum Dietetycznego Ventis.

Z punktu widzenia pracodawcy nie jest więc korzystne to, że pracownicy nie mają czasu na posiłki w pracy. Krzysztof Kirejczyk, prezes portalu Praca.pl widzi tu dwa problemy

- „Część pracodawców wychodzi z błędnego założenia, że pracownik wykorzystując 15 -minutową, zapewnioną Kodeksem Pracy, przerwę, marnuje czas, za który płaci pracodawca. Nie dostrzegają tego, że dzięki posiłkowi w środku dnia, efektywność pracownika w ciągu kolejnych godzin będzie wyższa i te teoretycznie stracone 15 minut, przełoży się na bardziej wydajną i szybszą pracę. Drugim problemem jest częsty brak możliwości kontroli tego, czy pracownik z przerwy korzysta. Nawet najbardziej dbający o zdrowie pracownika szef, nie może stanąć nad nim i nakazać mu zjedzenia lunchu.” – wyjaśnia prezes Praca.pl

Dlaczego nie mamy czasu w pracy na jedzenie? Jesteśmy przeciążeni obowiązkami czy też może pracujemy zbyt wolno? Według zeszłorocznych danych Eurostatu, mimo iż pracujemy więcej niż inne narody Europy, jednocześnie jesteśmy znacznie mniej wydajni.

Godzina pracy to w Polsce dochód 8,8$ PKB a w Danii 23$. Powodów takiego stanu rzeczy jest wiele – od złej organizacji pracy, słabości kompetencyjnych managerów, przez braki w zakresie motywacji u pracowników aż po określone zasady kultury organizacji.

Krzysztof Kirejczyk wyjaśnia: "w wielu firmach nie istnieją systemy motywacyjne uzależniające wynagrodzenie czy benefity od efektywności pracy. Błędnie uważa się, że pracownik, który spędza nieco więcej czasu w pracy niż inni jest bardziej pracowity, choć w rzeczywistości może być odwrotnie - pracownik zostaje po godzinach, bo pracuje za mało efektywnie i nie wyrabia się ze swoimi obowiązkami. Zwyczaj niewychodzenia na lunch bierze się wśród pracowników stąd, że uważają oni, iż mogą zostać posądzeni o ignorowanie swoich obowiązków”.

Dietetyk Aleksandra Banaszkiewicz-Filipiak podkreśla, że brak posiłku w ciągu dnia pracy z całą pewnością nie wpływa korzystnie na zdrowie. Długie przerwy między posiłkami powodują spowolnienie metabolizmu, sprzyjają zaparciom, wzdęciom, w konsekwencji - odkładaniu się tłuszczu.

Zatem paradoksalnie nie jedząc w pracy, możemy przytyć! Tyciu sprzyjają też kiepskiej jakości, źle zbilansowane posiłki. Na szczęście zaledwie 9% pracowników decyduje się na spożywanie w pracy niezdrowych fast foodów. Większość przygotowuje posiłek w domu (61%). Z tegorocznych badań Instytutu Badania Opinii Publicznej Homo Homini wynika, że 39,7% pracowników żywi się kanapkami. Zaledwie 5% ankietowanych przez Praca.pl respondentów zamawia do pracy lunch dbając o to, by był zdrowy.

Z badań TNS OBOP przeprowadzonych w 2008 roku wynika, że jedynie 51% Polaków ma prawidłową wagę, 46% cierpi zaś na nadwagę lub otyłość. Porównując te dane do badań przeprowadzonych przez OBOP dwa lata wcześniej widać, że tyjemy – w 2006 roku, prawidłową wagę miało ponad 60% Polaków. Spory wpływ na to, czy przybieramy na wadze czy też nie ma to, w jaki sposób odżywiamy się będąc w pracy – bądź co bądź spędzamy w niej 1/3 doby.

40% ankietowanych przez Praca.pl pracowników podczas swojej ostatniej pracy nie zmieniło wagi. 31% przytyło, a 29% schudło. Teoretycznie więc równowaga zostaje zachowana. Pamiętajmy jednak, że na wahania wagi wpływ ma również stres, a tego w naszej pracy jest sporo.

Aneta Szczygieł podkreśla: na stres reagujemy różnie - część z nas go zajada. Cukierki, czekoladki, słodkie bułeczki przegryzane w pracy szybko odkładają się w postaci kolejnych warstw tłuszczyku. Inni, przy zwiększonym stresie mają ściśnięty żołądek i nie odczuwają głodu. Jeśli do tego dorzucimy brak dbania o regularny, zdrowy posiłek w pracy, mamy spadek wagi, często połączony z problemami zdrowotnymi.”

„Coraz częściej pracodawcy zwracają uwagę na zdrowie pracowników” – podkreśla Krzysztof Kirejczyk. „Dodatki w postaci karnetów na siłownie, programów rzucania palenia dotowanych przez pracodawców czy bonów na obiad mają w szerszej perspektywie obniżyć ilość absencji spowodowanych problemami zdrowotnymi. Pracownik z dobrym samopoczuciem jest też bardziej efektywny. Na nic zda się jednak dbałość ze strony pracodawcy, jeśli pracownik sam nie będzie starał się o siebie zadbać.” – wyjaśnia ekspert.

Ze zdaniem tym, zgadza się Aleksandra Banaszkiewicz-Filipiak: Kiedy odżywiamy się regularnie, spożywając niewielkie ilości pokarmu w określonych odstępach czasowych – co 3-4 godziny, poziom cukru jest stabilny, a my czujemy się lepiej. Nieregularne, źle zbilansowane posiłki zwiększają ryzyko chorób cywilizacyjnych: cukrzycy, otyłości czy chorób serca. Ludzki organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje regularnego dostarczania substancji odżywczych, dlatego wskazanym jest aby w ciągu dnia pracy pojawił się przynajmniej jeden pełnowartościowy posiłek.” I o to pracownicy powinni zadbać.

- Przy okazji warto pamiętać o płynach (niegazowana woda mineralna), gdyż prawidłowe nawodnienie organizmu ma kluczowe znaczenia dla zdrowia. Dlaczego jest to tak ważne? Już 2-3% niedobór wody w organizmie prowadzi m.in. do znacznego obniżenia wydolności fizycznej oraz pogarszania stanu psychofizycznego.” – dodaje dietetyczka.

To, co w dbaniu o zdrowie pracowników wydaje się zatem najważniejsze to jednoczesne uświadamianie zarówno pracodawców jak i pracowników oraz podkreślanie tego, jak ważne jest prawidłowe odżywianie. „Pozostaje mieć nadzieję, że kiedy portal Praca.pl powtórzy badania za jakiś czas, ilość pracowników którzy nie mają czasu na jedzenie w pracy znacznie spadnie, a tych, którzy jedzą w pracy hamburgery i frytki w ogóle nie będzie” – zauważa prezes serwisu