To nie jest kraj dla samotnych matek

W 2012 r. obciążenia podatkowe wynagrodzeń (PIT plus składki na ubezpieczenia społeczne)
wzrosły w krajach rozwiniętych o 0,1 pkt. proc. i wyniosły 35,6 proc. Najbardziej zwiększyły się w Hiszpanii - o 1,42 pkt. proc., a zaraz potem w Polsce - o 1,19 proc. - wynika z danych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Najgorzej u nas mają samotne matki.

Opodatkowanie singli zarabiających średnią krajową wynosi w Polsce 35,5 proc. i jest minimalnie niższe niż średnia dla 34 najbardziej rozwiniętych państw świata. Nieznacznie gorszą od przeciętnej sytuację podatkową mają w Polsce rodziny. Obciążenie podatkowe małżeństwa z dwójką dzieci wynosi nad Wisłą 32,2 proc. wobec 30,8 proc. średniej dla OECD. Zdecydowanie najgorzej wygląda sytuacja osób samotnie wychowujących dzieci.

Samotny rodzic dwójki dzieci, zarabiający w Polsce 2/3 średniej krajowej, odprowadzi w formie podatków i składek na ubezpieczenie społeczne 29,6 proc. swojej pensji. Choć to trochę mniej niż w przypadku singli i pełnych rodzin, to jednak w porównaniu ze standardami państw rozwiniętych wypadamy bardzo słabo. Przeciętne obciążenie podatkowe osób samotnie wychowujących dzieci wynosi w krajach OECD 16,8 proc., a w czterech krajach (Irlandii, Nowej Zelandii, Kanadzie i Izraelu) dzięki rożnym ulgom i przywilejom realne obciążenie płac przyjmuje wartości ujemne.

- Nasze władze nie chcą dostrzec, jak wygląda fiskalne obciążenie tych, którzy mają rodziny - komentuje Jerzy Bielawny z Instytutu studiów Podatkowych. - Najwyższe w układzie procentowym dotyczy osób, które zarabiają poniżej średniej krajowej. Ich wynagrodzenia w pracy są wysoko obciążone składkami.

Ekspert zwraca uwagę, że kwota wolna od podatku w naszym kraju należy do najniższych w Europie. Ponadto w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne nie ma żadnej kwoty zwolnionej z obciążenia. Zdaniem Bielawnego w Polsce brakuje wsparcia dla osób posiadających dzieci.

- Ostatni przywilej pochodzący z 2007 r., jeszcze z czasów poprzedniej koalicji, to wprowadzenie ulgi podatkowej w związku z wychowywaniem dzieci - mówi Bielawny. Jednak ostatnio ulga ta została obostrzona i trudniej uzyskać status osoby samotnie wychowujące dziecko.

Jak rozwiązać ten problem? Przykład powinniśmy brać z Irlandii, która według OECD ma najbardziej przyjazny dla rodzin system podatkowy w Unii Europejskiej. Małżeństwo z dwójką dzieci oddaje w tym kraju państwu 18 proc. swoich pensji. Irlandia daje też gigantyczne przywileje samotnym rodzicom.

Ale to raczej wyjątek w Unii Europejskiej. Na tle świata europejskie podatki jawią się jako bardzo wysokie. Obciążenie podatkowe singli w Belgii i Francji przekraczają połowę wynagrodzenia, a w przypadku rodzin jest ono tylko nieznacznie niższe.

Tymczasem w Chile w obu przypadkach opodatkowanie wynosi ok. 7 proc..