Na co Kościół pozyskuje dotacje unijne, skąd i w jakiej wysokości

Coraz częściej, mimo pewnego jeszcze oporu, środowiska kościelne różnych wyznań zaczynają coraz odważniej sięgać po pieniądze z programów operacyjnych na odnowę obiektów sakralnych, zagospodarowanie terenów przykościelnych, rewitalizację i termomodernizację budynków sakralnych oraz ich otoczenia.

W perspektywie finansowej 2004 – 2006 Kościół mógł pozyskiwać środki dotacyjnie przede wszystkim w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Mimo bardzo ostrożnego i zachowawczego podejścia środowisk kościelnych do sfery funduszowej, już w tamtym okresie udało się jemu i jego związkom prawnym pozyskać relatywnie duże środki na rewitalizację i odbudowę swoich dóbr. Według danych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Kościoły w latach 2004-2006 otrzymały ponad 5,5 mld złotych środków dotacyjnych. W ramach obecnego budżetu unijnego (perspektywa 2007 – 2013) możliwość pozyskania dotacji przez Kościół kształtuje się na poziomie do 85 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, a wkład własny wynosi 15 proc. wartości tych kosztów. Kościół może aplikować w większości programów centralnych, jak i we wszystkich regionalnych programach operacyjnych, czyli w województwach oraz w komponentach regionalnych programu Kapitał Ludzki.

Z funduszy unijnych Kościół może pozyskać środki finansowe m.in. na rewitalizację budynków i budowli sakralnych oraz innych budynków, w których prowadzona jest jego statutowa działalność; renowację i adaptację dóbr o wartości zabytkowej i historycznej; remonty obiektów należących do kościołów i zagospodarowania oraz rewitalizacji terenów przykościelnych; termomodernizację budynków i budowli; budowę i modernizację bazy turystycznej i obiektów kulturalnych; budowę i przebudowę obiektów dydaktycznych i sportowych oraz ich wyposażenie; modernizację i wyposażenie placówek ochrony zdrowia; zabezpieczenie obiektów dziedzictwa kulturowego przed kradzieżą lub pożarem; instalowanie urządzeń i instalacji grzewczych w ramach źródeł energii odnawialnej wraz z pracami adaptacyjnymi; działalność szkoleniową, edukacyjną i opiekuńczo-wychowawczą.

Duże możliwości pozyskiwania środków finansowych dla parafii istnieją w ramach regionalnych programów operacyjnych. W ramach tych programów coraz więcej parafii wnioskuje o środki, z coraz większym powodzeniem. Zdecydowanie sprawniej przebiega także komunikacja pomiędzy instytucjami funduszowymi a środowiskami kościelnymi, coraz większe jest także zrozumienie i ufność dla podobnego finansowania inwestycji. Środowiska kościelne żywo interesują się możliwością pozyskiwania dotacji, biorą udział w konferencjach a nawet w szkoleniach organizowanych w tej tematyce. Oprócz unijnych mechanizmów dotacyjnych istnieją także poza unijne, które w pośrednim stopniu mogą wspierać działalność statutową środowisk kościelnych i wyznaniowych. Takim wsparciem był norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy EOG. Co prawda w ramach tych mechanizmów Kościół nie mógł bezpośrednio ubiegać się o dotacje, ale mogły to robić jego związki prawne, choćby organizacje społeczne przez niego założone. Istotnym źródłem wsparcia są
także krajowe instrumenty finansowe jak choćby programy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach priorytetu I, w działaniu dotyczącym ochrony dziedzictwa dóbr kultury narodowej. Istnieje także możliwość dofinansowywania mniejszych działań, bardziej lokalnych, w ramach programu operacyjnego FIO – Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, który jest wdrażany przez Departament Pożytku Publicznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Norbert Budzisz
Specjalista ds. funduszy unijnych, asesor na liście Ministerstwa Rozwoju Regionalnego