Nie tylko czarna!

Rynek herbat stabilizuje się. Jeszcze kilka lat temu można było obserwować znaczny wzrost popularności herbatek funkcjonalnych i owocowych. Ostatnie badania wykazują jednak, że rynek herbatek funkcjonalnych zaczął się minimalnie kurczyć - nastąpił spadek o 0,1 proc. wartościowo w ciągu całego 2008 roku, a sprzedaż herbatek owocowych wzrosła jedynie o 2,1 proc. Jednak wydaje się pewne, że polscy konsumenci nadal chętnie będą kupowali nowe odmiany i różnego rodzaju innowacje.

Segment herbat kolorowych, funkcjonalnych i owocowych będzie dalej się poszerzał. Jednak nie w takim tempie, jak w ciągu kilku ubiegłych lat. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że będziemy powoli przejmowali trendy z rynków czeskiego, węgierskiego i słowackiego, gdzie herbaty czarne mają około 25 proc. rynku. Reszta to przede wszystkim herbatki smakowe, które traktowane są bardziej jako "coś smacznego" niż napoje. Oraz oczywiście herbatki funkcjonalne.

Herbaty czarne ustępują pola innym odmianom i mieszankom. Wystarczy spojrzeć na półki w sklepach - konsument chcący kupić herbatę zieloną czy ziołową, ma z czego wybierać. Zdaniem ekspertów, przynajmniej 40 proc. asortymentu herbat na półce powinny stanowić odmiany kolorowe, owocowe i funkcjonalne.

W zeszłym roku na rynku herbat największy wzrost odnotowano w przypadku herbat owocowych. W niewielkim stopniu zwiększyła się też sprzedaż herbat ziołowych - ilościowo o 0,4 proc. oraz funkcjonalnych - ilościowo o 0,3 proc. przy spadku wartości o 0,1 proc.

Ogólnopolskie wyniki branży nie przekładają się jednoznacznie na sprzedaż poszczególnych marek. - Jeżeli chodzi o Mokate, to ostatnio w kategorii herbatek funkcjonalnych odnotowaliśmy wzrost o 2,7 proc. - mówi Sylwia Mokrysz, pełnomocnik firmy Mokate. - Obserwujemy coraz większe zainteresowanie zdrową żywnością. Duża część nabywców po prostu zaczyna dbać o siebie. Stąd herbatki funkcjonalne zyskują nowych zwolenników. Zwłaszcza wśród młodych konsumentów.

Obroty Dilmah - marki kojarzącej się jednoznacznie z segmentem premium, ale jednocześnie z różnorodnością smaków i aromatów - wzrosły w ubiegłym roku o 14 proc. Jedna z ostatnich linii producenta - Dilmah Exceptional - to dwanaście propozycji, wśród których znajdujemy na przykład "Italian Almond Tea" o nucie migdałowej albo "Rose with French Vanilla" o kwiatowym aromacie. Zostały one dobrze przyjęte w Polsce.

O popularności herbat smakowych może świadczyć również to, że nawet ekonomiczne marki, jak Saga z oferty Unilevera, posiadają swoje dobrze sprzedające się odmiany owocowe. Saga w odmianach smakowych jest liderem rynku herbat owocowych.

Liderem segmentu herbat funkcjonalnych pozostaje natomiast Herbapol Lublin. Firma dobrze wpisuje się w trend prozdrowotności. Jednocześnie przyciąga bardziej konserwatywnych konsumentów znaną od lat marką. Herbapol uzupełnił ostatnio linię "Herbat Funkcjonalnych Herbapol" o trzy nowości - "Herbata Odporność", "Herbata Nawilżanie" oraz "Herbata Koncentracja".

Cena, zaufanie, joga

Uznane marki z branży herbat funkcjonalnych - Herbapol, Bio-Active, Levant - mają problem z tanimi produktami wprowadzanymi na rynek pod nazwami sugerującymi wspomaganie odchudzania lub wzmacnianie odporności. Często te niskiej jakości herbaty nie spełniają obiecywanej roli, zniechęcając klientów do segmentu herbat funkcjonalnych.

Zaufanie jest bardzo ważne - zwłaszcza jeśli produkt adresuje się do dzieci. Teekanne wprowadziło niedawno zestaw ziołowych herbat, które wzmocnią organizm kobiety w czasie ciąży i karmienia piersią oraz wspomogą prawidłowy rozwój dziecka. Aby wzmocnić wizerunek marki, firma zaangażowała do współpracy znanych lekarzy dietetyków.

Herbaty Yogi Tee też promuje autorytet - Yogi Bhajan, mistrz jogi. Podobno stworzył on recepturę napoju dla swoich uczniów tak, aby idealnie wzmocnić korzyści wynikające z ćwiczeń jogi i medytacji. Yogi Tee to kultowa marka w Stanach Zjednoczonych, od niedawna dostępna i zdobywająca sobie zwolenników w Polsce. Jej popularność wiąże się ze wzrostem zainteresowania jogą, medytacją i kulturą Indii.

Podobny mechanizm wykorzystuje do tworzenia marki Eldex Medical - producent herbatek według receptur ojca Andrzeja Klimuszki z zakonu franciszkanów. Autor przepisów to rozpoznawalny i powszechnie znany zielarz i wizjoner. Dla wzmocnienia efektu Eldex zamieszcza na opakowaniach herbat rekomendację Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu.

Dystrybutorzy herbat nie boją się kryzysu. Na 2009 r. zapowiadanych jest wiele nowości. Teekanne zaproponuje zieloną herbatę z jeżówką (echinacea), Mokate - Kompociki Babci Jagody w kilku wariantach smakowych, Bio-Active zapowiada wprowadzenie standardu BIO do herbat czerwonych. Pod marką Irving możemy się spodziewać smakowych herbat białych i zielonych, a także poszerzenia linii owocowo-przyprawowej Irving Tea Coctails.

Do rozwoju rynku herbat kolorowych - zielonych, czerwonych, białych czy żółtych, w znacznej mierze przyczynia się e-handel. Dzięki internetowym herbaciarniom klienci mogą łatwo dotrzeć do egzotycznych gatunków sprowadzanych w małych ilościach. Rosnąca popularność witryn sklepów z herbatą świadczy o tym, że trend się umacnia.

Co sprawia, że po herbaciane nowości sięgają nie tylko koneserzy, ale także szerokie grono zwykłych konsumentów? Oprócz ciekawych doznań smakowych, gwarantują one dodatkowe właściwości charakterystyczne dla poszczególnych odmian.

Herbata biała - uznawana przez znawców za najcenniejszy gatunek, zawiera witaminę C, dużą ilość kofeiny oraz polifenole, które chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Posiada też silne właściwości antyoksydacyjne i antymutagenne, dzięki czemu zmniejsza ryzyko powstawania zmian nowotworowych w komórkach.

Herbata zielona - najstarsza z odmian, ma w swoim składzie aminokwasy, witaminy: C, E, K oraz sole mineralne. Chroni przed zawałem serca, stymuluje krążenie, reguluje ciśnienie krwi. Przeciwdziała kamieniom w wątrobie, nerkach i pęcherzu moczowym. Likwiduje wolne rodniki. Zielona herbata stanowi obecnie jedną piątą całej światowej produkcji herbaty.

Herbata czerwona - to herbata półfermentowana. Najbardziej znaną odmianą tego gatunku jest chińska Pu-Erh. Ten typ herbaty obniża poziom cholesterolu, oczyszcza organizm, a także pobudza procesy trawienne. Ponadto łagodzi skutki spożycia alkoholu i ogólnie wzmacnia organizm.

Herbata żółta - w Polsce prawie nie znana. Produkowana w bardzo małych ilościach, wyłącznie w Chinach. Jej właściwości to znakomity wpływ na układ trawienny oraz usuwanie szkodliwych substancji z organizmu. Żółta herbata ma bardzo niską zawartość teiny.

Kolorowe prognozy

Ogólna sytuacja na rynku herbat jest trudna. Kryzys uderzył mocno w kraje produkujące herbatę, co odbiło się na jej cenach. Znacznie też zdrożał papier filtracyjny i karton na opakowania. Polska nie odczuwała tego do momentu, kiedy złoty zaczął spadać. Ostatnio większość herbat podrożała.

Niemniej producenci i dystrybutorzy herbat kolorowych, owocowych, ziołowych i funkcjonalnych z optymizmem patrzą na przyszłość rynku. Według analityków, nawet jeśli spowolnienie gospodarcze miałoby mieć wpływ na ten segment, to najwcześniej w drugiej połowie roku. Najczarniejszy scenariusz to wyhamowanie dynamiki rozwoju, a nie diametralna zmiana kierunku rynku. Jednak prognozy są różne - nie tylko czarna!

Łukasz Rawa
Rynek Spożywczy