O kasie cicho sza… Utajnianie płac – komu i do czego potrzebne?

Uwielbiamy rozmawiać o zarobkach, ale… o cudzych. Zapytany, ile zarabia, polski pracownik na ogół wykręca się albo odmawia odpowiedzi. Dlaczego? Według opinii socjologów tymi, którzy zarabiają mało, kieruje często wstyd. Natomiast tymi z większą pensją – obawa przed zawiścią gorzej uposażonych. Niektórzy tłumaczą też, że zobowiązali się, iż nie zdradzą wysokości zarobków nawet współpracownikom, a co dopiero komuś spoza firmy.

To prawda, pracodawcom w umowach zdarza się umieszczać klauzulę o tajności wynagrodzeń. Wśród ekspertów przeważa jednak opinia, że nie mają oni prawa karać pracownika za wyjawienie, ile zarabia. Jak pracodawcy argumentują stawianie takich wymagań?

Nie jesteśmy Norwegią, gdzie dane o zarobkach wszystkich obywateli każdy może znaleźć sobie w Internecie. Wysokość płac podwładnych to dla szefów polskich firm po prostu część wiedzy o ich przedsiębiorstwie – wiedzy pilnie strzeżonej przed konkurencją. Ich zdaniem, nie ma najdrobniejszego powodu, by inni dowiedzieli się, ile są oni w stanie zapłacić zatrudnianym przez siebie fachowcom. Taka wiedza prowadzi przecież do ryzyka podkupywania najlepszych pracowników, oferowania im o te przysłowiowe parę złotych więcej – a więc do działania na szkodę ich firmy.

Kodeks pracy stanowi, iż pracownicy wykonujący prace, do których potrzeba porównywalnych kwalifikacji, doświadczenia, a także odpowiedzialności i zaangażowania, mają prawo do jednakowego wynagrodzenia. Jeśli takiego nie otrzymują, może istnieć podejrzenie nieprawidłowości w systemie wynagrodzeń. Wystąpi ono, jeśli pracodawca nie będzie umiał wytłumaczyć różnic w wynagrodzeniu dwóch pracowników. Aby jednak mogło dojść do takiej sytuacji, wynagrodzenie nie może być utajnione – pracownik musi wiedzieć, ile „ten drugi” zarabia. Prawnicy podkreślają, iż klauzula poufności może niekiedy sprzyjać naruszeniu równego traktowania osób zatrudnionych.

*Polecamy: * Dzieci. Polski fenomen na Wyspach

Istnieje też pogląd, iż wysokość płac specjalistów może wskazywać na kondycję firmy. Nie zawsze jest on zgodny z prawdą – zwłaszcza w ostatnich, kryzysowych latach każdy bez trudu może wskazać globalne firmy, które mimo fatalnego stanu finansów płaciły swoim menedżerom niebotyczne gaże. Na pewno o kondycji zakładu może też mówić fakt, iż od dawna nie było tam podwyżek, albo to, że wręcz wysokość tamtejszych zarobków spadła. Po co konkurenci mają o tym wszystkim wiedzieć? Klauzula tajności zarobków ma więc być dla pracodawców formą zabezpieczenia, nawet jeśli firma trzyma się mocno.

Firma X płaci pracownikom średnio 4 tys. zł, podczas gdy inne zakłady tej branży w tym samym regionie oferują o 500 zł mniej. Fakt ten jest powszechnie znany. Do czego musi doprowadzić taka sytuacja przy prowadzeniu przez tę firmę szerszej akcji rekrutacyjnej? Zdaniem wielu pracodawców, do niecelowego z punktu widzenia firmy powiększenia liczby aplikujących. Wśród kandydatów siłą rzeczy pojawi się więcej osób niemających odpowiednich kompetencji, skuszonych jedynie wysokością wynagrodzenia. A związane z tym przedłużenie procesu rekrutacyjnego może zakłócić sprawne funkcjonowanie firmy.

Obecnie jedyne źródła podające powszechnie dostępne informacje o wysokości wynagrodzeń to raporty różnych instytucji i serwisów branżowych. Podawane przez nie dane są jednak uśrednione, a co za tym idzie, w wielu przypadkach zawyżają płace. Wprowadza to niezadowolenie wśród kandydatów, którzy bardzo często właśnie na takich raportach opierają swoje oczekiwania. A później okazuje się, że podawana średnia płaca w firmie – 3 tys. zł – w praktyce dla wielu stanowisk wynosi zaledwie 2 tys., w dodatku brutto, i to nie od razu, a po kilku latach pracy. Taka sytuacja na pewno nie przynosi firmie miana wiarygodnego pracodawcy.

Na rynku istnieją też firmy mające opinię liderów, jeśli chodzi o wysokość oferowanych płac – opinię nie do końca zasłużoną. Zdarza się, iż wysokie gaże otrzymują w nich tylko niektórzy fachowcy – ci z długim stażem, albo zatrudnieni tylko w niektórych działach. Bywa i tak, że firma niegdyś płaciła nieźle, ale taki stan rzeczy należy już do przeszłości, jednak z rozmaitych powodów wiedza o tym nie została szeroko rozpowszechniona. Podobna opinia może jednak w wymierny sposób przekładać się na pozycję przedsiębiorstwa na rynku, dlatego pracodawcy będzie zależało na jej utrzymaniu, jak długo się da.

TK,MA,WP.PL

Szukasz pracy? Sprawdź najnowsze oferty z całej Polski!