Oświetlenie sklepowe: analiza korzyści i kosztów

Odpowiednio dobrane oświetlenie pozwala wydobyć walory każdego wnętrza. W sklepach światło ma jednak nie tylko zadania estetyczne, ale przede wszystkim funkcjonalne.

Klimat przyjemnych zakupów

Stosując "świetlne manipulacje" w przestrzeniach handlowych, można wprowadzić atmosferę przyjazną klientom oraz należycie wyeksponować towar. - W sklepie nie oświetlamy wnętrza jako takiego, tylko produkty poukładane na półkach, ladach, stoiskach. Rodzaj zastosowanego oświetlenia i wystrój wnętrza, determinują wrażenie o całości sklepu, jakie powstanie u klienta. Przed przystąpieniem do doboru właściwego rozwiązania oświetleniowego, należy się zastanowić, z jakiego typu sklepem mamy do czynienia. Wystrój wnętrza, jego bogactwo lub prostota, wyznaczają kierunek doboru oświetlenia - zastrzega Przemysław Oziemblewski w serwisie "Światło i oświetlenie" (www.swiatlo.tak.pl).

W małych sklepach najczęściej mamy do czynienia z półkami pełnymi towarów opakowanych w kolorowe opakowania, w ciepłych tonacjach kolorystycznych. Determinuje to wybór barwy światła. Specjaliści polecają świetlówki o temperaturze barwowej 3000K (kelwinów), które pozwalają uzyskać lepsze podkreślenie barw ciepłych, ponieważ emitują światło zbliżone do wschodu lub zachodu słońca. Duże znaczenie ma także równomierne rozłożenie punktów świetlnych na suficie oraz oprawy, czyli przysłonięcie źródeł światła, które wpływa na zmniejszenie olśnienia bezpośredniego i przez to na polepszenie warunków widzenia.

- Jeśli w polu widzenia znajduje się jakiś jaskrawy przedmiot lub źródło światła nasze źrenice automatycznie reagują na to zwężeniem i ograniczeniem ilości światła wpadającego do oka. Jest to potrzebne, by receptory znajdujące się na dnie oka mogły poprawnie pracować. Przez zwężenie źrenicy informacja o otoczeniu poza jaskrawym punktem, dociera do oka z mniejszą siłą. Ulegają wówczas utracie szczegóły z otoczenia. Przysłonięcie jaskrawych elementów, w tym przypadku świetlówek, skutkuje rozszerzeniem źrenic i poprawieniem precyzji widzenia - wyjaśnia Przemysław Oziemblewski. Jako przykład działania tego mechanizmu podaje chwilowe pogorszenie widzenia, które zdarza się kierowcom oślepionym światłami samochodu jadącego z przeciwka lub odbitymi w lusterkach.

Odpowiednio rozłożone akcenty

Oprawy sufitowe zapewniają oświetlenie całej przestrzeni sklepu. Zwykle okazuje się to niewystarczające dla wyeksponowania towarów. Popularnym rozwiązaniem są oprawy o rozsyle asymetrycznym, ukierunkowujące strumień tak, by padał tylko na regały. W ten sposób uzyskuje się prawidłowe oświetlenie produktu.

Jeśli właściciel sklepu chce wyróżnić jakieś miejsce, np. w którym wystawia produkty oferowane w promocji, powinien zastosować oświetlenie punktowe. - Obok silnie zaakcentowanego światłem produktu nie można przejść, nie zwracając na niego uwagi. To byłoby sprzeczne z naturą, bo przecież dla człowieka naturalnym odruchem jest zwrócenie się w stronę światła - potwierdza specjalista.

Przy wykorzystaniu dodatkowego oświetlenia funkcjonalnego można pozwolić sobie na zmniejszenie liczby źródeł ogólnych. Tym sposobem tworzy się oświetlenie skoncentrowane nie na wnętrzu, tylko na produkcie. W tak urządzonym sklepie będzie dużo prościej zrobić zakupy i wydać więcej pieniędzy, bo klienci łatwiej dostrzegą większą ilość produktów.

Oświetlenie pieczywa i stoisk z mięsem

Szczególnie wymagające pod względem świetlnym są produkty świeże (jak owoce, warzywa, czy pieczywo) oraz wykładane w ladach chłodniczych (wędliny, mięso, sery). Znaczenie ma w tych przypadkach zarówno dobór barwy świetlnej, jak i odpowiednich źródeł i opraw, które nie będą zmieniały temperatury przechowywania żywności.

Jak w innych przypadkach, analizę potrzeb oświetleniowych trzeba zacząć od określenia dominujących kolorów produktów. Pieczywo to gama brązów, od bardzo jasnych do ciemnych. Przy ciastach dochodzą też inne kolory np. związane z ich dekoracją: czerwony, biały, żółty, zielony, rzadziej niebieski, czy fioletowy. Zatem mamy tu ponownie do czynienia z barwami ciepłymi, dlatego należy dobrać źródła światła, które posiadają niską temperaturę barwą rzędu 2500 do 3000K. Podobnymi wartościami (jednak nieschodzącymi poniżej 2700K) powinny cechować się świetlówki stosowane do ekspozycji mięsa i jego przetworów, gdyż tam dominuje kolor czerwony i jego odcienie.

Jeśli chodzi o wybór źródła światła to należy pamiętać, że źródła żarowe, czyli żarówki oraz halogeny emitują znaczne ilości ciepła. Mogą zatem służyć do oświetlenia regałów, półek, ale nie artykułów eksponowanych w ladach chłodniczych. Ograniczenia dotyczą także lamp wyładowczych, które wymagają znacznej odległości między źródłem światła a oświetlanym produktem. Najlepsze do montowania w chłodniach są świetlówki. Wydzielają znikome ilości ciepła i dzięki długiej konstrukcji mogą oświetlić równomiernie dużą powierzchnię przy niewielkiej odległości do produktów.

Wzrost zużycia energii

Zaawansowane rozwiązania świetlne stosowane w handlu detalicznym mają jednak wpływ na wzrost kosztów prowadzenia działalności. Większe zużycie energii generuje także ekspansja produktów typu convenience, które wymagają szerszego wykorzystywania urządzeń chłodniczych i zamrażarek, a także coraz powszechniejsza w sklepach klimatyzacja.

Zgodnie z danymi EHI Retail Institute, niemieckiej instytucji badającej handel, na rynku artykułów spożywczych najbardziej "prądożerne" są systemy chłodzenia (44 procent kosztów zużycia energii), oświetlenie (25 procent) oraz klimatyzacja wnętrz sklepowych (10 procent).

Nic dziwnego, ze efektywność energetyczna staje się jednym z głównych tematów przyszłorocznych Międzynarodowych Targów Wyposażenia Sklepów, Sprzedaży i Reklamy EuroShop w Dusseldorfie. - Dyskusja na temat zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej zdominowała ostatnio branżę detaliczną. Wyraźny wzrost cen tradycyjnej energii oraz stale rosnące znaczenie aspektów ekologicznych w społeczeństwie i polityce coraz mocniej wpływa na strategie rynkowe przedsiębiorstw handlowych i zmienia ich wymagania wobec architektury, wyposażenia i wzornictwa placówek handlowych - podkreślił Ulrich Spaan z EHI Retail Institute, partnera merytorycznego EuroShop 2011.

Zaawansowane rozwiązania energetyczne, ekologiczne i niskokosztowe, to w tej chwili główne kierunki inwestycji w handlu. Wysoką gotowość inwestycyjną w zakresie oświetlenia deklaruje co druga firma z branży spożywczej. Największym zainteresowaniem cieszą się technologie pozwalające lepiej wykorzystać światło dzienne (w tym komputerowe sterowanie, wykorzystanie ekranów i żaluzji), zastosowanie alternatywnych źródeł energii (np. paneli słonecznych montowanych na obiektach handlowych) oraz montowanie opraw opartych na źródłach LED lub innych o zmniejszonym poborze energii. Specjaliści oceniają, że okres amortyzacji inwestycji dla detalicznego handlu spożywczego wynosi 3-4 lat.

autor: MJ