Po zmianach w OFE w 72 spółkach giełdowych Skarbu Państwa może mieć ponad 25 proc.

Wśród wariatów modyfikacji II filara systemu emerytalnego pojawiły się propozycje zakładające przejęcie przez państwo aktywów OFE ulokowanych w obligacjach skarbowych lub wprowadzenie "dobrowolności" przyszłych emerytów odnośnie do członkostwa w otwartych funduszach emerytalnych. Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych (SEG) przeanalizowało konsekwencje zaproponowanych zmian.

Przeprowadzone przez SEG analizy wskazują, iż przyjęcie którejkolwiek z tych propozycji miałoby negatywny wpływ na rynek kapitałowy i na całą gospodarkę.

- Jeżeli rząd zdecyduje się na wdrożenie wariantu "obligacyjnego", okaże się dość szybko, że razem ze zniknięciem z portfeli OFE obligacji skarbowych pojawi się duży problem braku dywersyfikacji ryzyka z uwagi na bardzo niską podaż instrumentów o poziomie ryzyka zbliżonym do obligacji skarbowych, który doprowadzi do bardzo dużej zmienności wyceny aktywów OFE. Przy pierwszym poważnym załamaniu na giełdzie, OFE z powodu niskich wycen aktywów zostaną zlikwidowane. Wariant ten w długim okresie oznacza nic innego jak doprowadzenie do likwidacji OFE - uważa prezes SEG Mirosław Kachniewski.

Analiza wariantu "dobrowolności" została przeprowadzona przy założeniu, że 100 proc. przyszłych emerytów wybierze ZUS.

Z analizy SEG wynika, że w przypadku 72 spółek o wartości około 320 mld zł zaangażowanie Skarbu Państwa po przejęciu aktywów OFE wynosić będzie powyżej 25 proc. W 60 spośród nich obecnie Skarb Państwa nie jest istotnym akcjonariuszem.

W przypadku 36 z tych spółek Skarb Państwa stanie się największym akcjonariuszem, w przypadku kolejnych 24 SP będzie dużym akcjonariuszem, dysponującym wsparciem władzy legislacyjnej i wykonawczej; w odniesieniu do 12 spółek będzie to oznaczać powrót do Skarbu Państwa.

W przypadku 41 spółek o wartości 286 mld zaangażowanie Skarbu Państwa po przejęciu aktywów OFE wynosić będzie powyżej 33 proc. W 27 spółkach o wartości około 45 mld zł Skarb Państwa stanie się nowym, głównym akcjonariuszem.

SEG przypomina, że każdy inwestor przekraczający próg 33 proc. zobowiązany jest do zaoferowania nabycia do 66 proc. akcji tak, aby umożliwić wyjście z inwestycji dotychczasowym akcjonariuszom, którzy nie są zadowoleni z nowego inwestora. Ogłoszenie takich wezwań wymagałoby wyłożenia przez nowego akcjonariusza (ZUS lub Skarb Państwa) ok. 35 mld zł.

Alternatywą jest sprzedaż posiadanych walorów tak, aby zejść poniżej progu 33 proc., jednak wówczas wymagałoby to zaoferowania akcji o wartości ok. 36 mld zł, czyli kilkunastokrotności tego, co rynek zaabsorbował w ubiegłym roku.

SEG wskazuje, że w przypadku sześciu firm o wartości 73 mld zł zaangażowanie Skarbu Państwa po przejęciu aktywów OFE wynosić będzie powyżej 66 proc., co będzie wymagało ogłoszenia wezwania na 100 proc. akcji.

Ogłoszenie takich wezwań wymagałoby wyłożenia przez nowego akcjonariusza (ZUS lub Skarb Państwa) ok. 9 mld zł lub sprzedaży akcji o wartości ok. 5 mld zł.

W ocenie SEG, ponieważ nie wydaje się możliwe ani dokupienie akcji, ani ich sprzedanie, może pojawić się trzecia opcja, czyli próba wyłączenia obowiązywania przepisów o wezwaniu, a w rezultacie łamanie praw akcjonariuszy mniejszościowych. Zdaniem SEG ostatnie rozwiązanie zostałoby z czasem zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny lub Europejski Trybunał Sprawiedliwości, ponieważ złamane zostałyby regulacje Dyrektywy 2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 roku w sprawie ofert przejęcia.