Śluby, akty, dowód i meldunek, czyli co nas czeka w 2015 r. 

Od marca 2015 r. ślub będzie można wziąć także poza USC. Rodzice nadadzą dzieciom imiona obce, a akt urodzenia odbiorą w wybranym urzędzie w całym kraju. Wydawane będą nowe dowody osobiste i wszystko wskazuje na to, że nie zniknie obowiązek meldunkowy. Co nas czeka w nowym roku? Oto najważniejsze zmiany, o których powinien wiedzieć każdy z nas.

Liberalizację przepisów przewiduje nowa ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego. Co prawda ta pochodząca z 1986 r. także umożliwia zawarcie ślubu poza jednym z ponad 2,2 tys. urzędów w kraju, ale muszą być ku temu uzasadnione powody. Chodzi o szczególne przypadki - jak pobyt w szpitalu czy więzieniu.

W zeszłym roku zawarto 69 tys. małżeństw, ale tylko 2 tys. z nich zostało zorganizowanych poza urzędem. Jak mówią kierownicy USC, zainteresowanie takimi imprezami w plenerze jest bardzo duże.

- Przepisy otwierają nowe możliwości. Szybko uruchomią się firmy organizujące takie wesela. W związku z tym liczba ślubów może wzrosnąć - powiedział Tomasz Brzózka, prezes Stowarzyszenia Urzędników Stanu Cywilnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Opłata w wysokości 1 tys. zł za ślub cywilny "pod chmurką" będzie stanowiła dochód gminy na pokrycie kosztów organizacyjnych przyjęcia przez kierownika USC oświadczeń o zawarciu małżeństwa poza USC. Brzózka zwrócił uwagę, że wiele urzędów jest jednoosobowych. - W takich jednostkach może być problem. To się wiąże w koniecznością wyjazdu. Może się okazać, że trzeba będzie zatrudnić dodatkowe osoby. My, urzędnicy USC, chcielibyśmy, żeby to zadziałało jak najsprawniej. Jeśli będą jakieś problemy, to na nas skupi się całe odium niezadowolenia - powiedział Brzózka.

W myśl nowej ustawy ślub nie będzie mógł się odbyć poza USC, jeśli lokalizacja nie gwarantuje zachowania powagi i doniosłości ceremonii oraz bezpieczeństwa wszystkich uczestników. - To ma być miejsce gwarantujące uroczystą formę i bezpieczeństwo. Wydaje się, że określone warunki są oczywiste - powiedziała wicedyrektorka departamentu spraw obywatelskich MSW Mirosława Hellich.

Nowe Prawo o aktach stanu cywilnego ma także uprościć obieg i dostęp do różnych dokumentów. Nakłada na kierowników USC obowiązek prowadzenia elektronicznej rejestracji aktów urodzeń, małżeństw i zgonów. Odpisy z tych dokumentów będą wydawane w dowolnym USC. Przy załatwieniu spraw w urzędzie nie będzie konieczności przedstawiania odpisów wcześniejszych aktów.

MSW podkreśla, że zmiany mają na celu uporządkowanie rejestrów ewidencyjnych państwa i zgromadzonych w nich dokumentów.

W ciągu ostatnich 100 lat w Polsce sporządzono 133 mln aktów stanu cywilnego. Jak mówi Hellich, USC trzeba zinformatyzować, ponieważ zgromadzone przez lata w wielotomowych księgach dokumenty są różnej jakości.

Tylko w zeszłym roku liczba sporządzonych aktów stanu cywilnego przekroczyła 1 mln, w tym sporządzono ok. 437 tys. aktów urodzeń, 200 tys. aktów małżeństw, 394 tys. aktów zgonów. Ponadto w zeszłym roku wydano blisko 7 mln odpisów tych aktów.

Nowe prawo wprowadza możliwość nadawanie dzieciom imion obcych, co jest szczególnie ważne dla małżeństw mieszanych i imigrantów, uzyskujących obywatelstwo polskie. Nadal nie będzie można nadawać dzieciom więcej niż dwóch imion, tych zdrobniałych, a także ośmieszających lub nieprzyzwoitych.

Nowe przepisy wprowadzają także zaświadczenie o stanie cywilnym, które jako jeden dokument zastąpi przedkładanie wielu odpisów aktów stanu cywilnego dotyczących jednej osoby. To ma uprościć postępowanie oraz zmniejszyć koszty po stronie obywatela.

W nowym roku roku zaczną obowiązywać nowe wzory dowodu osobistego. Dokument nie będzie już zawierał informacji o adresie zameldowania, kolorze oczu i wzroście, ani też zeskanowanego podpisu posiadacza. Nie będzie więc trzeba wymieniać dowodu w przypadku meldowania się w nowym miejscu. Format i wymiary pozostaną takie same jak dotychczas - to 85,6 cm na 53,98 cm.

Wniosek o wyrobienie dokumentu będzie można zgłosić w dowolnej gminie w kraju lub drogą elektroniczną, wykorzystując podpis elektroniczny lub profil zaufany ePUAP. Jeśli z powodu niepełnosprawności wnioskodawca nie może stawić się w urzędzie osobiście, pracownik gminy będzie miał obowiązek przyjść niego i przyjąć wniosek, a odebrać dowód będzie mógł pełnomocnik.

Wypełniając wniosek o wydanie dowodu osobistego, będzie trzeba podać adres korespondencyjny, poczty elektronicznej lub numer telefonu.

Do wniosku trzeba będzie dołączyć fotografię, która powinna być wykonana nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku. Uwaga - zmieni się sposób wykonania zdjęcia. Będzie musiało być zrobione tak samo, jak to, które składa się we wniosku o paszport.

Twarz musi być sfotografowana na wprost, bez nakrycia głowy czy ciemnych okularów. Tło musi być jasne i jednolite. Zdjęcie musi być ostre, a kolory prawidłowo odwzorowane. Osoba na fotografii musi być widoczna od wierzchołka głowy do barków, twarz powinna zajmować 70-80 proc. zdjęcia. Rozmiar to 3,5 na 4,4 cm

Dowód wydany dzieciom poniżej 5. roku życia będzie ważny przez 5 lat. Dokumenty osób starszych będą ważne przez 10 lat. Dowody osobiste, które zostały wydane przed 1 marca 2015 r., a więc wejściem w życie nowych przepisów, zachowają swoją ważność aż do terminu podanego na dokumencie. Od 2010 r. nie trzeba płacić za wydanie dowodu - ta zasada będzie zachowana.

Łatwiej niż dziś będzie otrzymać zaświadczenie o utracie lub zniszczeniu dowodu - teraz będzie mógł je wystawić urząd gminy, w którym zgłoszono stratę dokumentu, a nie, jak dotychczas, jego wystawca. Informacja o unieważnieniu dowodu zostanie wprowadzona do ogólnopolskiego rejestru. Będzie tam wpisana data i przyczyna unieważnienia (zgubienie, kradzież, zniszczenie).

Unieważniony dowód osobisty, jeśli będzie możliwe dostarczenie go do gminy, zostanie przecięty lub przedziurkowany w taki sposób, aby uszkodzeniu uległa fotografia wraz ze znakiem holograficznym.

Od stycznia 2016 r. miał zniknąć obowiązek meldunkowy. Pracujący nad tym eksperci orzekli jednak, że lepiej będzie jak zostanie.

Państwo powinno wiedzieć gdzie mieszkamy, bez tego jego funkcjonowanie byłoby utrudnione - twierdzą autorzy rekomendacji z Międzyresortowego Zespołu ds. Przygotowania Administracji Rządowej do Zniesienia Obowiązku Meldunkowego. Komitet Stały Rady Ministrów przyjął te zastrzeżenia i wszystko na to wskazuje, że zmieni zdanie co do likwidacji obowiązkowego zameldowania.

W trakcie prac zespołu określono ponad 100 ustaw i rozporządzeń, które wymagałyby zmiany w przypadku jego zniesienia.

Adres zamieszkania jest niezbędny do realizacji m.in.: organizacji wyborów; planowania obwodów szkolnych; realizacji powszechnego obowiązku obrony; określania funduszy sołeckich i subwencji dla gmin; kontroli legalności pobytu cudzoziemców. - Ponadto również sami obywatele, na potrzeby postępowań sądowych, pozyskują dane o adresie z rejestru PESEL - powiedziała Małgorzata Woźniak, rzeczniczka MSW.

Zespół zaproponował także, aby w przyszłości rejestr PESEL uzupełniony został o adres do korespondencji. Adres ten byłby gromadzony fakultatywnie. - Zespół wskazał również, że konieczne jest rozwiązanie zmierzające do skomunikowania rejestru zawierającego dane adresowe z innymi rejestrami państwowymi, co w przyszłości zagwarantuje całej administracji dostęp do jednego adresu obywatela - powiedziała Małgorzata Woźniak.