Trybunał Konstytucyjny znów odroczył rozprawę ws. janosikowego

Chodzi o pisma złożone przez wnioskodawców (czyli samorządy), które zostały doręczone stronom postępowania, ale nie Ministerstwu Finansów, które ma status uczestnika postępowania. Przedstawiciel Sejmu poinformował, że otrzymał te pisma, ale dopiero we wtorek. W pismach tych samorządy ustosunkowują się do odpowiedzi resortu finansów, udzielonej na żądanie Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał zajmował się już tą sprawą 4 grudnia 2012 r., wówczas ją odroczył. Uznał, że przedstawiciele Ministerstwa Finansów muszą uzupełnić dokumentację, która mogłaby pomóc w udzieleniu odpowiedzi na pytania jednego z sędziów.

Wniosek w sprawie zbadania konstytucyjności tzw. janosikowego złożyły rady miast: Warszawy i Krakowa. Janosikowe to przepisy zobowiązujące niektóre gminy, powiaty i miasta na prawach powiatu do wpłat do budżetu na rzecz biedniejszych samorządów. Obejmuje gminy, w których dochody podatkowe są większe niż 150 proc. średniej dochodów podatkowych dla wszystkich gmin, a także powiaty, w których dochody podatkowe przekraczają 110 proc. średniej we wszystkich powiatach.

Przeciw temu rozwiązaniu od dawna protestują bogate miasta. W 2011 r. powstał komitet inicjatywy ustawodawczej, który zaproponował zmianę zasady naliczania janosikowego, czyli nowelizację ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Społeczna akcja pod hasłem "STOP Janosikowe" rozpoczęła się w maju 2011 r. w Warszawie, a podpisy były zbierane także m.in. w Krakowie, Płocku, Poznaniu, Katowicach i Gdańsku.

Niezależnie od tego Rada Miasta Warszawy złożyła w sierpniu 2010 r. wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z konstytucją kilkudziesięciu przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Podobny wniosek złożyła Rada Miasta Krakowa w listopadzie 2011 r.

We wniosku do Trybunału Rada Warszawy wyjaśniła, że jej celem nie jest kwestionowanie samych wpłat wyrównawczych i że rozumie "obowiązek solidarności z innymi", który wynika z preambuły do konstytucji. Rada nie zgadza się jednak na to, by wpłaty wyrównawcze prowadziły do "karania za starania" albo do "nagradzania za niedbalstwo".

Podczas poprzedniej rozprawy pełnomocnik warszawskiej rady prof. Hubert Izdebski powiedział, że "wpłaty janosikowe powinny być środkiem nadzwyczajnym, wyjątkiem od reguły". Dodał, że wyrównanie niedoborów w budżetach samorządów powinno następować przede wszystkim przez subwencje z budżetu centralnego, a janosikowe powinno być odpowiednie do aktualnych potrzeb.

Izdebski zwrócił także uwagę, że janosikowe jest wyjątkowo represyjne wobec Warszawy i to nie dlatego, że stolica jest najbogatsza, bo nie jest. Najbogatszą gminą w Polsce jest Kleszczów, ale ponieważ nie jest miastem na prawach powiatu, nie musi dokonywać wpłat wyrównawczych.

Izdebski zastrzegł, że "wnioskodawcom nie chodzi o to, aby załatwiać swoje sprawy, ale by system wyrównywania dochodów był racjonalny i zgodny z konstytucją".