Podatki, składki, ulgi w Niemczech. Co musisz wiedzieć zanim wyjedziesz?

Na szczęście system ten przewiduje liczne ulgi, które pozwalają uchronić część pieniędzy przed fiskusem. W Niemczech, podobnie jak w Polsce, dochody pracownika podlegają opodatkowaniu według progresywnej skali podatkowej. Wysokość comiesięcznych zaliczek na rzecz fiskusa uzależniona jest od dochodów i klasy podatkowej, do której należy pracownik. Ta ostatnia jest ściśle powiązana z jego sytuacją osobistą.

Najniższa stawka podatku dochodowego w Niemczech wynosi 14 proc. Opodatkowane są nią osoby, których roczny dochód nie przekracza 52 881 euro. Kwota wolna od podatku wynosi za Odrą 8004 euro. Jeśli twój roczny dochód nie przekroczy tej sumy, wówczas urząd skarbowy zwróci ci całość zaliczek pobranych na poczet podatku dochodowego.

Zatrudnienie jednego pracownika zarabiającego w granicach 1600 euro netto kosztuje pracodawcę około 3 tys. euro. Z kolei pracownik oddaje państwu w formie podatków i składek prawie 900 euro miesięcznie.

Niemieckie przepisy umożliwiają pracownikom szereg odliczeń. W pierwszej kolejności możemy odpisać od podatku pełną kwotę wydatków na tzw. zabezpieczenie społeczne, co w praktyce oznacza składki na kasę chorych, ubezpieczenie opiekuńcze, ubezpieczenie na wypadek bezrobocia i wystąpienia niezdolności do pracy, np. w przypadku nieszczęśliwego wypadku. Z odliczeń podatku mogą skorzystać także osoby samotne i wymagające pomocy. Chodzi tu o wszelkie koszty związane z opieką. Dotyczy to również wydatków na pomoc domową. Od podatku odpiszemy również dobrowolne składki na dodatkowe zabezpieczenie emerytalne, koszty wychowania dzieci oraz kwotę na za zakup domu lub mieszkania. Osoby ubezpieczone prywatnie, a więc poza ustawową kasą chorych, mają prawo odliczyć od podatku składki nie tylko za siebie, ale również za współmałżonka oraz za dzieci.

Dokumentem upoważniającym do ubiegania się o zwrot podatku, jest niemiecka karta podatkowa Lohnsteuerkarte. W sytuacji gdy nie zostanie ona wydana pracownikowi przez niemiecki urząd gminy, należy przedstawić zastępcze zaświadczenie podatkowe. Niemieckie zeznanie podatkowe za rok 2010 należy złożyć do tamtejszego urzędu skarbowego do 31 maja 2011 roku. W razie przekroczenia tego terminu, urząd ma czas na wezwanie podatnika do 30 września. Za uchylenie się od tego obowiązku po raz kolejny grozi kara w wysokości 150 euro. Czas oczekiwania na zwrot podatku z Niemiec to minimum 3 miesiące, a dla branży budowlanej lub rzeźniczej minimum wynosi 6 miesięcy.

Pracownikom i osobom pobierającym niemieckie zasiłki grozi ryzyko nadpłaty podatku, ponieważ zasiłki wliczane są teraz do podstawy opodatkowania. Osoby, które otrzymały już zwrot podatku, a nie wykorzystały wszystkich przysługującym im ulg, mają możliwość złożenia korekty zeznania podatkowego. Ubezpieczenie społeczne

Zgodnie z niemieckim prawem o zabezpieczeniu społecznym, obcokrajowcy pracujący w Niemczech zobowiązani są do uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne. Razem z podatkiem stanowią one około 40 proc. pensji pracownika i obciążają po połowie pracodawcę i zatrudnionego.

Od 1 stycznia 2011 roku wprowadzono w Niemczech nowy system ustalania składek w państwowej kasie chorych. Ubezpieczenie to wyliczane jest procentowo od wynagrodzenia brutto. W roku 2011 wynosi ono 15,5 proc. Z czego pracodawca płaci "Arbeitsgeberanteil" w wysokości 7,3 proc., a pracownik swoją część w wysokości 8,2 proc. Zgodnie z zapowiedzią rządu, po ostatniej podwyżce, składki w państwowej kasie chorych zostaną zamrożone na dotychczasowym poziomie. Wzrastające koszty leczenia będą w większej części pokrywane przez podwyższanie składek dodatkowych - Zusatzbeitrag.

(Gehaltsabrehnung)
Płaca brutto (Gesamt brutto) - 2530 euro
Podatek dochodowy (Lohnsteur) - 350 euro (stawka 14 proc.) zawiera:
- podatek kościelny (Kirchensteuer) - 29 euro
- podatek solidarnościowy (Solidaritätszuschlag) - 17,90 euro

Ubezpieczenie zdrowotne (Krankenversicherung)
pracownik - 199,87 euro
pracodawca - 177,10 euro

Ubezpieczenie emerytalno-rentowe (Rentenversicherung)
pracownik - 251,74 euro
pracodawca - 251,74 euro

Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (Arbeitslosenversicherung)
pracownik - 35,42 euro
pracodawca - 35,42 euro

Ubezpieczenie opiekuńcze (Pflegeversicherung) pracownik - 30,99 euro
pracodawca - 24,67 euro
Płaca netto (Nettolohn/Nettogehalt) - 1639 euro

Kwota wolna od podatku (stawka podatku 0 proc.)
- dochód do 8.004 euro
Stawka podatku 14 proc.
- dochód od 8.005 - 52881 euro
Stawka podatku 42 proc.
- dochód od 52881 - 259730 euro
Stawka podatku 45 proc.
- dochód od 259731 euro

Niemieckie przepisy rozróżniają 6 klas podatkowych:
I klasa podatkowa - osoby żyjące samotnie (niezamężne, rozwiedzione, małżonkowie niemieszkający przez dłuższy czas we wspólnym gospodarstwie)
II klasa podatkowa - osoby samotne z dzieckiem, korzystające z ulgi podatkowej dla osób samotnie wychowujących dzieci
III klasa podatkowa - osoby mające na utrzymaniu bezrobotnego małżonka
IV klasa podatkowa - małżonkowie uzyskujący dochody z pracy
V klasa podatkowa - jeden z małżonków o wyższych a drugi o niższych dochodach
VI klasa podatkowa - pracownicy, pobierający wynagrodzenie z kilku źródeł zatrudnienia

Przynależność do danej klasy podatkowej wpływa na wysokość płaconego podatku. W przypadku, gdy oboje małżonków posiada zatrudnienie, a jednocześnie mieszka we wspólnym gospodarstwie mogą wybierać pomiędzy kombinacją klas podatkowych IV-V. Gdy zarobki brutto jednego z małżonków znacznie przewyższa dochody partnera warto wybrać V klasą podatkową.

Maciej Sibilak