Bank, który pomaga nieodpłatnie

Bank czasu jest nieformalną instytucją samopomocową, opierającą się na bezgotówkowej wymianie usług pomiędzy jej członkami. Użytkownicy posiadający określone kompetencje świadczą usługi tym, którzy właśnie takich kompetencji potrzebują. Obecnie w naszym kraju prężnie rozwija się sieć lokalnych banków czasu. W ogólnopolskim internetowym banku czasu zarejestrowanych jest 350 użytkowników. Żeby skorzystać z takiej usługi, samemu także należy aktywnie udzielać się w wybranych przez siebie dziedzinach. Bank czasu pełni rolę giełdy umiejętności pomiędzy wszystkimi jego członkami, wymiana prac nie musi odbywać się tylko bezpośrednio między dwiema osobami. Ważne jest żeby liczba godzin wykorzystanych nie przewyższała liczby godzin przepracowanych na rzecz innego użytkownika. Wykonana usługa rejestrowana jest na wirtualnym koncie użytkownika. Usługi nie są wyceniane. Jedynym miernikiem jest czas. Każda godzina pracy odpowiada innej godzinie pracy.

Aby zostać członkiem banku, osoba chętna wypełnia formularz zgłoszeniowy, w którym deklaruje czynności, jakich może się podjąć. Mogą to być usługi, które świadczy w swoim życiu zawodowym, np. porady prawne, pomoc informatyczna. Ale równie dobrze mogą to być drobne przedsięwzięcia, jak zaoferowanie opieki nad zwierzęciem podczas nieobecności właścicieli, zrobienie zakupów czy wykonanie profesjonalnego makijażu. Zdarza się, że członkowie banków czasu poszukują po prostu towarzystwa innej osoby, chcą porozmawiać, wybrać się do kina czy do teatru lub poszukują towarzystwa na imprezę. Banki czasu zaczynają specjalizować się w świadczonych usługach. Popularne stały się banki czasu dla matek, które wymieniają się obowiązkami opieki nad dzieckiem, gotowania czy pomocy w nauce.

_ ”Mój ośmioletni syn marzył o akwarium _”. – opowiada Beata Więckowiak. - _ ”Wychowuję go samotnie, dużo pracuję, w tym czasie on siedzi sam w pokoju. Mam to szczęście, że pracuję w domu, jestem fryzjerką. Zdaję sobie sprawę, że poświęcam mu za mało czasu. Chciałam, żeby cieszył się rybkami i obserwował je, gdy jestem zajęta. Zgłosiłam się do banku czasu i pewien młody człowiek podjął się pomocy przy stworzeniu akwarium. W zamian zrobiłam jego matce trwałą ondulację” _.

Podstawowym narzędziem komunikowania się banków i ich członków w zakresie ogłaszania swoich ofert i oczekiwań jest internet. Niekiedy banki czasu udostępniają na swoich stronach internetowych profile użytkowników, z listą oferowanych prze nich usług, czasem umożliwiają wystawienie im pozytywnego bądź negatywnego komentarza za wykonaną pracę.

Nad działalnością członków pieczę sprawuje koordynator, rejestruje kolejnych członków i kontaktuje ze sobą potrzebujących i oferujących pomoc. Niekiedy dostępna jest możliwość bezpośredniego kontaktowania się ze sobą członków. Koordynator dokonuje wstępnej weryfikacji wśród osób chcących działać w ramach banku czasu. Sprawdza, czy dana osoba sprosta zadaniu. Koordynatorzy są najczęściej wolontariuszami i jednocześnie członkami banku czasu. Nowi członkowie obowiązkowo muszą zapoznać się i podpisać regulamin banku. Są zobowiązani do poszanowania prywatności i zachowania poufności co do udzielonych informacji, zakazane jest przyjmowanie napiwków i kupowania alkoholu innym członkom. Przyjęty członek musi podpisać oświadczenie, że odpowiedzialność za każdą pracę ponosi wykonujący ją członek, a nie bank czasu. Nie istnieją żadne konkretne wymagania, które ograniczałyby członkostwo w banku czasu.

Rozpowszechnienie tego przedsięwzięcia wiąże się także z aktywizacją osób powyżej 50 roku życia. Taka inicjatywa może stanowić dobry sposób na uzyskanie pewności siebie dla osób chcących wrócić na rynek pracy. Działalność w banku czasu można wpisać do życiorysu. Swoją aktywność można także wiązać z profesją zawodową. Wystarczą dwie godziny tygodniowo, aby poczuć się potrzebnym i przy okazji skorzystać z pomocy. Przy okazji działania w banku czasu można poznać wielu ludzi i nawiązać satysfakcjonujące znajomości.

Przepisy nie rozstrzygają jednoznacznie, jak opodatkowywać usługi otrzymywane w ramach banku czasu. Według opinii Krajowej Informacji Podatkowej za nieodpłatne świadczenia, które przekraczają kwotę wolną od podatku, należy odprowadzić podatek. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych z 26 lipca 1991 r. opodatkowaniu podlega przychód, który jest kwotą, jaką należałoby zapłacić za taką samą usługę, gdyby była ona odpłatna.

Beata Kania