Jak rozliczyć prezent dla kontrahenta

_ Kupiliśmy eleganckie pióra dla naszych klientów. Jak rozliczyć je podatkowo? _ – pyta czytelnik DF.

Zasadniczo firma nie zaliczy wydatku na zakup piór do kosztów uzyskania przychodu, chyba że umieściłaby na nich swoje logo. Wówczas zapewne organy podatkowe uznałyby taki wydatek za reklamę i nie kwestionowałyby wrzucenia go w koszty. Jeżeli jednak pióra nie będą miały żadnego elementu reklamującego firmę, to ich przekazanie będzie traktowane jako reprezentacja firmy, a kosztów reprezentacji nie możemy zaliczyć do kosztów podatkowych (zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT).

Zasadniczo przekazując nieodpłatnie towary na cele inne niż związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, trzeba zapłacić VAT, jeżeli przysługiwało nam prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).

Muszą być zatem spełnione dwa warunki:
- jest to przekazanie towarów na cele inne niż związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
- mamy prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Zacznijmy od drugiego warunku. Nawet jeśli zakup piór był wydatkiem na cele reprezentacji firmy i nie można go wrzucić w koszty, podatnik odliczy VAT naliczony (od 1 grudnia 2008 r. nie ma już wymogu, by poniesiony wydatek był kosztem podatkowym).

Gorzej z warunkiem pierwszym. Organy podatkowe uporczywie stoją na stanowisku, że podatnik musi zapłacić VAT od nieodpłatnego przekazania towarów zarówno wtedy, gdy przekazuje je na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem (czyli dosłownie tak, jak mówi art. 7 ust. 2 ustawy o VAT), jak i wtedy, gdy przekazuje je na cele związane z przedsiębiorstwem (choć to akurat ze wspomnianego przepisu nie wynika).

Zdaniem organów podatkowych nie trzeba płacić VAT tylko od nieodpłatnego przekazania drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych oraz prezentów o małej wartości (tzn. nieprzekraczającej 10 zł) i próbek (art. 7 ust. 3 ustawy o VAT).

Pogląd ten był wielokrotnie podważany przez sądy. Jedno z najnowszych orzeczeń w tej sprawie to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 marca 2009 r. (I FPS 6/08), w którym sąd potwierdził, że firma, która nieodpłatnie przekazuje towary na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, nie nalicza VAT, nawet gdy przy ich nabyciu odliczyła podatek naliczony (szerzej opisywaliśmy ten wyrok w „Rz” z 24 marca br.w artykule „Prezent dla kontrahenta nie jest opodatkowany”).

Jeśli więc firma, przekazując nieodpłatnie pióra kontrahentom, chce odliczyć VAT, lecz nie chce go zapłacić z tytułu przekazania, musi się liczyć z tym, że może ją czekać długotrwały spór z fiskusem (chyba że do tego czasu organy podatkowe przyjmą pogląd reprezentowany przez sądy).

Trzeba też pamiętać, że u obdarowanego kontrahenta powstanie przychód, od którego powinien on zapłacić podatek. Zwolnienie podatkowe przysługuje bowiem tylko wtedy, gdy jednorazowa wartość nieodpłatnych świadczeń nie przekracza 100 zł (art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT).

Wręczając pióra, nie należy jednak oczekiwać, że obdarowany przekaże nam równowartość zaliczki na podatek. W tym wypadku obdarowujący wystawia tylko PIT-8C i do końca lutego następnego roku przekazuje go obdarowanemu i urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania tego ostatniego (zgodnie z art. 42a ustawy o PIT). Podatek zapłaci już sam obdarowany, uwzględniając w swoim rocznym zeznaniu podatkowym kwotę przychodu wynikającą z PIT-8C.

Katarzyna Jędrzejewska