Polecenie służbowe. Kiedy pracownik może odmówić szefowi?
Polecenia wydawane przez pracodawcę mogą czasem u pracowników budzić wątpliwości, zwłaszcza jeśli wydają się wykraczać poza ustalony w umowie zakres obowiązków. Taki problem spotkał ostatnio jednego z pracowników firmy produkcyjnej.
Kiedy pracownik może odmówić przełożonemu?
Do redakcji portalu trojmiasto.pl zgłosił się pracownik, który od siedmiu lat zatrudniony jest w firmie produkcyjnej na stanowisku operatora maszyn. Zwrócił się z pytaniem, czy miał prawo odmówić wykonania polecenia służbowego, które – jego zdaniem – zagrażało bezpieczeństwu.
"Niedawno przełożony polecił mi wykonywanie pracy przy urządzeniu, które nie miało aktualnych badań technicznych i według mnie stanowiło zagrożenie dla bezpieczeństwa. Obawiałem się o zdrowie swoje i kolegów, dlatego odmówiłem wykonania tego polecenia. Teraz boję się konsekwencji" - napisał czytelnik portalu trojmiasto.pl.
Zapukał do drzwi romskiej rodziny. Dostał wróżbę na całe życie
Kiedy pracownik może odmówić przełożonemu?
Na jego wątpliwości odpowiedziała radczyni prawna Klaudia Zieleniec z kancelarii Kawczyński i Kieszkowski. Ekspertka cytowana przez portal podkreśliła, że choć pracownik ma obowiązek wykonywać polecenia przełożonego, nie oznacza to konieczności bezkrytycznego podporządkowywania się każdemu poleceniu.
Zaznaczyła, że pracownik powinien stosować się do poleceń przełożonych, jeżeli spełniają one trzy warunki: dotyczą pracy, nie są sprzeczne z umową o pracę oraz są zgodne z przepisami prawa.
Polecenia muszą mieścić się w ramach zawartych w umowie, zarówno pod względem rodzaju pracy, jak i miejsca oraz czasu jej wykonywania. Co więcej, nie mogą naruszać przepisów, w tym prawa pracy, zasad BHP czy innych regulacji.
Obsługa niesprawnej maszyny. Prawniczka tłumaczy
Prawniczka wyjaśniła, że w sytuacji opisanej przez czytelnika polecenie obsługi niesprawnej maszyny stanowiło potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia, co daje podstawę do odmowy wykonania zadania. Dodała, że pracownik ma prawo, a wręcz obowiązek, odmówić pracy w warunkach zagrażających bezpieczeństwu.
W razie odmowy, ważne jest, by natychmiast poinformować przełożonego o jej przyczynie. Może to nastąpić w sposób przyjęty w danej firmie. Dla celów dowodowych warto odnotować fakt odmowy na piśmie czy e-mailowo, wskazując na przyczynę oraz ewentualne skutki wykonania polecenia.
Jeśli pracodawca wyciągnie konsekwencje mimo uzasadnionej odmowy wykonania polecenia, pracownik może się od nich odwołać.
W przypadku kary porządkowej powinien najpierw złożyć sprzeciw do pracodawcy, a jeśli ten go nie uwzględni, może skierować sprawę do sądu. Natomiast gdy dojdzie do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy, pracownik ma 21 dni na złożenie odwołania do sądu pracy. W razie wątpliwości warto zwrócić się o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy.
