Kim jest Doradca restrukturyzacyjny?

Zawód ten został utworzony na bazie wcześniej funkcjonującego zawodu syndyka licencjonowanego. Wraz z wejściem w życie Prawa restrukturyzacyjnego i Prawa upadłościowego, od dnia 1 stycznia 2016 roku licencja syndyka otrzymała nazwę licencji Doradcy restrukturyzacyjnego. Licencję przyznaje Minister Sprawiedliwości. Obecnie w Polsce posiada ją około tysiąca osób, ale przewiduje się, że liczba ta będzie szybko wzrastać, bowiem nowe ustawy stwarzają szerokie możliwości działania doradców na rynku.

O przyznanie licencji Doradcy restrukturyzacyjnego może się ubiegać osoba fizyczna, spełniająca następujące wymagania:

1 - Jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

2 - Zna język polski w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy lub zarządcy;

3 - Ukończyła wyższe studia i uzyskała tytuł magistra lub równorzędny w państwie, o którym mowa w p. 1;

4 - Złożyła z pozytywnym wynikiem egzamin państwowy przed Komisją Egzaminacyjną, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości. Egzamin ma formę pisemną i obejmuje zagadnienia z zakresu prawa, ekonomii i finansów oraz zarządzania, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego. Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny ma ustawowy obowiązek ustawicznego kształcenia w celu podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych;

5 - W okresie 15 lat przed złożeniem wniosku o licencję Doradcy restrukturyzacyjnego przez co najmniej 3 lata zarządzała majątkiem upadłego, przedsiębiorstwem lub jego wyodrębnioną częścią w Polsce lub państwie, o którym mowa w p. 1;

6 - Ma pełną zdolność do czynności prawnych;

7 - Ma nieposzlakowaną opinię, nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe ani nie jest podejrzana albo oskarżona o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;

8 - Nie jest wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego.

Po złożeniu egzaminu, kandydat występuje do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o przyznanie licencji Doradcy restrukturyzacyjnego. Minister może przyznać licencję lub odmówić jej przyznania, cofnąć bądź zawiesić prawo z jej korzystania. Licencja przyznawana jest na czas nieokreślony, a Minister Sprawiedliwości prowadzi listę licencjonowanych Doradców restrukturyzacyjnych, która jest publicznie dostępna. Więcej o restrukturyzacji firm oraz upadłości warto poczytać na edukacyjnym portalu informacyjnym Spiralazadluzenia.pl

Licencjonowany Doradca restrukturyzacyjny posiada uprawnienia do świadczenia usług w zakresie pozasądowego doradztwa restrukturyzacyjnego i upadłościowego. Od 1 stycznia 2016 roku doradca może:

• Udzielać porad, opinii i wyjaśnień dotyczących przepisów prawa restrukturyzacyjnego i prawa upadłościowego oraz w zakresie odpowiedzialności cywilnej i karnej członków zarządu dłużnika za niezłożenie albo nieterminowe złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz działanie na szkodę wierzycieli;

• Świadczyć usługi doradcze dla przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością lub już niewypłacalnych w zakresie wyboru właściwych kierunków działań restrukturyzacyjnych, możliwości pozasądowej i sądowej restrukturyzacji przedsiębiorstw, jak i konkretnych czynności zmierzających do ich sanacji;

• Świadczyć usługi doradcze dla wierzycieli w związku z zagrożeniem niewypłacalnością lub niewypłacalnością ich dłużników w celu ochrony interesów wierzycieli i ograniczenia ryzyka ich strat finansowych;
• Wspierać dłużnika w negocjacjach z wierzycielami oraz reprezentować dłużnika w tym procesie, jak i odwrotnie – działać na rzecz wierzyciela w negocjacjach z dłużnikiem;

• Uczestniczyć w pracach nad kontraktami, doradzając m.in. w zakresie zabezpieczenia interesów stron umowy na wypadek zagrożenia niewypłacalnością lub niewypłacalności drugiej strony, a także w pracach nad kontraktami zawieranymi już w toku postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego;

• Udzielać informacji o dostępnych dla dłużnika źródłach finansowania, w tym pomocy publicznej, a także współpracować z dłużnikiem w celu uzyskania tego finansowania.

Doradca restrukturyzacyjny może ponadto zostać ustanowiony pełnomocnikiem procesowym w sprawach restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych i występować w zastępstwie procesowym przed sądem w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych, zarówno na rzecz dłużnika, jak i wierzyciela, a także innych uczestników tych postępowań.

Doradca restrukturyzacyjny posiada szerokie uprawnienia; może wykonywać – między innymi – obowiązki:

• Nadzorcy sądowego, nadzorcy układu i zarządcy w postępowaniu restrukturyzacyjnym,

• Syndyka masy upadłościowej,

• Tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego, ustanowionych w postępowaniu o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego lub o ogłoszenie upadłości, jako zabezpieczenie majątku dłużnika do czasu rozstrzygnięcia wniosku restrukturyzacyjnego lub o ogłoszenie upadłości,

• Kuratora ustanowionego dla dłużnika przez sąd restrukturyzacyjny, upadłościowy lub sędziego-komisarza (gdy dłużnik nie ma zdolności procesowej).

Od 1 stycznia 2016 roku, na skutek wprowadzenia ustaw Prawo restrukturyzacyjne i Prawo upadłościowe, sądy utraciły faktyczny monopol na wybór nadzorcy sądowego, syndyka masy upadłościowej i zarządcy na rzecz stron postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego.

Osoby fizyczne, posiadające licencję Doradcy restrukturyzacyjnego, świadczą opisane wyżej usługi w ramach własnej działalności gospodarczej. Jednakże mogą funkcjonować również w ramach spółki handlowej osobowej (jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej) oraz – w odróżnieniu od adwokatów i radców prawnych - kapitałowej (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej).

Forma prawna spółki ma zastosowanie szczególnie w przypadku pełnienia funkcji syndyka masy upadłościowej oraz nadzorcy układu, nadzorcy sądowego i zarządcy w postępowaniu restrukturyzacyjnym, bowiem przy obfitości materii większa liczba licencjonowanych doradców może usprawnić i przyspieszyć prace. Do pełnienia powyższych funkcji może zostać powołana spółka handlowa, w której licencję Doradcy restrukturyzacyjnego posiadają wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę.

Funkcję nadzorcy układu może sprawować Doradca restrukturyzacyjny nieprowadzący działalności gospodarczej, na podstawie umowy zlecenia, a funkcję nadzorcy sądowego, zarządcy i syndyka masy upadłościowej na zasadach podobnych do tych, na jakich funkcjonują biegli sądowi.

Dłużnik zleca doradcy przygotowanie planu restrukturyzacyjnego, którego realizacja ma doprowadzić do skutecznego zakończenia niewypłacalności bądź oddalenia zagrożenia niewypłacalnością. Dłużnikowi przysługuje prawo wyboru Doradcy restrukturyzacyjnego w postępowaniu o zatwierdzenie układu. W pozostałych rodzajach postępowania restrukturyzacyjnego wymagana jest zgoda wierzycieli, którzy posiadają 30 proc. sumy wierzytelności, na wybór danego doradcy.

Z punktu widzenia dłużnika doradca restrukturyzacyjny musi być przede wszystkim skuteczny, co oznacza, że musi nie tylko doskonale znać przepisy, ale także dobrze się orientować w zagadnieniach czysto ekonomicznych ze względu na sporządzany plan naprawczy. Skuteczność Doradcy restrukturyzacyjnego przekłada się na pozytywnie zakończoną restrukturyzację.

Z punktu widzenia wierzyciela, najważniejszą rolą Doradcy restrukturyzacyjnego jest funkcja nadzorcy układu lub nadzorcy sądowego. Wierzyciel ma gwarancję odzyskania środków tylko wówczas, jeżeli możliwe będzie utrzymanie przez dłużnika odpowiedniego poziomu ekonomicznego w określonym czasie. Natomiast w postępowaniu sanacyjnym kompetencje Doradcy restrukturyzacyjnego mają szczególne znaczenie, bowiem sprawuje on pełnię kontroli nad przedsiębiorstwem i od jego działalności zależy stopień zaspokojenia wierzycieli.