Jak pokazują najnowsze statystyki Europejskiego Urzędu Statystycznego, sytuacja, w jakiej znalazły się poszczególne kraje Starego Kontynentu w czasie lockdownu, jest diametralnie różna.
W porównaniu z kwietniem poprzedniego roku handel w całej UE skurczył się aż o 18 proc. Co więcej, niemal wszystkie analizowane sektory wykazały stratę w wyniku pandemii. Wyjątkiem jest sprzedaż przez internet, zakup produktów żywnościowych oraz napojów, a także papierosów. W tych ostatnich sektorach odnotowano przyrost sprzedaży odpowiednio na poziomie 25.3 proc. i 1.4 proc. w porównaniu z identycznym okresem w roku poprzednim.
Największe spadki sprzedaży nastąpiły na rynku paliw, w sektorze odzieżowym, elektronicznym i na rynku leków. Najbardziej ucierpiał handel we Francji i Hiszpanii (spadki na poziomie ok. 30 proc.). Ogółem w aż 10 krajach spadki wyniosły ponad 20 proc. W Polsce handel odczuł kryzys mniej boleśnie – obroty spadły "jedynie" o niecałe 10 proc.
Obejrzyj też: Inflacja pójdzie w górę. Prof. Hausner nie ma wątpliwości
Mali mogli więcej
W pierwszej fazie lockdownu zmniejszył się popyt konsumentów, wiele sklepów stacjonarnych była pozamykana, podobnie jak i granice państw. - Na skutek zamknięcia granic i skokowego wzrostu popytu konsumentów na produkty spożywcze, w momencie lockdownu po raz pierwszy od lat mogliśmy zobaczyć puste półki w sklepach – przypomina Agata Pribulka-Czmyr, dyrektor generalna firmy Sagra Technology, która analizowała dane Eurostatu.
Jak dodaje, tam, gdzie producenci i sieci handlowe wykorzystywali nowe technologie i mogli analizować w czasie rzeczywistym stan zapasów, tam te straty ograniczono. - Wygrani mogą czuć się natomiast właściciele małych sklepów, bo tam przeniósł się handel na początku lockdownu - zwraca uwagę ekspertka.
W Polsce wartość zamówień od połowy kwietnia do pierwszego tygodnia maja w porównaniu z analogicznym okresem marca i kwietnia wzrosła w niewielkich sklepach aż o 2149 proc. W sklepach o powierzchni od 200 do 499 metrów - o 238 proc.
Czytaj też: Czy wrócą handlowe niedziele?
Niezdrowe nawyki
Na podstawie danych Eurostatu firma przeanalizowała też konsumpcję w Polsce. Okazuje się, że odstajemy od Zachodniej Europy, jeśli chodzi nawyki zakupowe. Przykładowo w Hiszpanii podczas pierwszych tygodni izolacji drastycznie spadła sprzedaż gotowych potraw, przekąsek, fast foodów, ciastek i słodyczy. Z kolei w Wielkiej Brytanii podczas kwarantanny wzrosła o 25 proc. liczba wegetarian. W Polsce trendy są inne.
- Mimo zamknięcia hipermarketów zaobserwowaliśmy, że w marcu i na początku kwietnia bardzo wzrosła w Polsce sprzedaż alkoholu. Np. w sklepach o powierzchni od 500 do 999 m2 aż blisko 4-krotnie w porównaniu do połowy stycznia i początku lutego. Natomiast obecnie, po otwarciu sklepów wielkopowierzchniowych, widać jeszcze w tych placówkach mniejszy, bo 8 proc. wzrost, ale w pozostałych sklepach sprzedaż tej kategorii już spada – komentuje Agata Pribulka-Czmyr.
W ostatnich tygodniach rośnie za to skokowo sprzedaż przekąsek - w sklepach o powierzchni od 500 do 999 m2 nawet o 72 proc.
Zdaniem prof. Dominiki Maison, psycholog i dziekan Katedry Psychologii Osobowości UW, dane te wskazują na dwa różne zjawiska. W przypadku wzrostu zakupów alkoholu w pierwszej fazie lockdownu wcale nie musiała mu towarzyszyć jego konsumpcja.
- W pierwszych tygodniach kwarantanny ludzie kupowali na zapas różne produkty, które się nie psują. Nie można zatem uogólnić, że Polacy kupowali alkohol, bo spożywając go próbowali odreagowywać stres związany z przymusowym zamknięciem w domach lub utratą pracy - uważa prof. Maison - Tak mogło być, ale w wielu przypadkach, to były zakupy z myślą o kolejnych etapach izolacji - dodaje.
Co innego już przekąski. Tu zdaniem psycholog jest już dużo większe prawdopodobieństwo, że podjadanie bezpośrednio wiązało się z obniżonym nastrojem i izolacją, szczególnie w jednej grupie wiekowej. - Z najnowszych badań, które przeprowadziliśmy w UW, wynika, że młodzi ludzie do 25. roku życia najbardziej ucierpieli w wyniku kryzysu. Stres, jaki przeżyli, wiązał się zarówno z utratą pracy, izolacją od rówieśników lub partnerów, a także z nie najlepszymi relacjami rodzinnymi – tłumaczy profesor.
Jak dodaje, złe nawyki żywieniowe, czyli podjadanie przekąsek to również głównie nawyk ludzi młodych.
Coś na nerwy
Również farmaceuci w czasie epidemii COVID-19 zauważyli wzrost zainteresowania dostępnymi bez recepty preparatami na uspokojenie, wyciszenie, a także suplementami diety ułatwiającymi zasypianie. Mowa przede wszystkim o preparatach ziołowych w postaci tabletek, herbatek do zaparzania lub kropli.
W większości aptek sprzedaż tego segmentu wzrosła aż o ok. 20 proc.
- Prawdopodobnie przyczyna zwiększonego zainteresowania wskazanymi lekami OTC [bez recepty- red.] lub suplementami diety wynika z poczucia zagrożenia związanego z koronawirusem, braku rzetelnej wiedzy na temat aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce i na świecie, doniesień medialnych, obawy o miejsce pracy czy o przyszłość własnego biznesu, braku kontaktu z rodziną, a także zdecydowanie bardziej ograniczonego dostępu do specjalistów, m.in.: psychiatrów i psychologów – wylicza prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Elżbieta Piotrowska-Rutkowska.
Co ciekawe, preparaty te kupowali głównie ludzie w średnim wieku. Najmniejszym zainteresowaniem cieszyły się one wśród seniorów.
Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie.
