Metro warszawskie ma 19 lat. Prace nad nim - prawie 90 

W przyszłym roku metro w Warszawie będzie obchodziło 20-lecie. Jest jednym z młodszych systemów kolei podziemnej w Europie. O ok. 130 lat młodszym od londyńskiego, o sto – od metra w Budapeszcie. Wcześniej niż w Warszawie metro powstało na przykład w Pradze, Mińsku, Helsinkach czy Bukareszcie. Później – m.in. w Kopenhadze, Turynie, Sofii i Porto. W końcu ubiegłego wieku miało po prostu usprawnić komunikację i ułatwić życie mieszkańcom stołecznej aglomeracji. Jednak w latach 50. budowa metra była sprawą polityczną, o pierwszorzędnej randze państwowej. Dlatego temat jej zaniechania obłożono cenzurą.

Na zdjęciu: budowa metra w Warszawie. Korytarz prowadzący do komory rozjazdowej. Widoczni górnicy, którzy przy pomocy ręcznych młotów pneumatycznych odspajają ił.

Plany budowy metra w Warszawie sięgają odległego 1925 roku. Wówczas nie nazywano go jeszcze metrem, mowa była o kolei podziemnej. By mogło w końcu powstać, potrzeba było wysiłku geologów, architektów, inżynierów, górników, operatorów maszyn, budowlańców. Również i… saperów, wywożących znajdowane przez budowniczych niewypały i niewybuchy. A na samym początku – polityków, wdrażających stosowne ustawy. Dzisiaj warszawskie metro budują również obcokrajowcy, m.in. robotnicy z Turcji.

Na zdjęciu: próbne wiercenia gruntu pod budowę metra na rogu ul. Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Widoczny podświetlany słup przystanku autobusowego.

Można powiedzieć, że przeciwko budowie systemu warszawskiego metra sprzysięgły się potężne siły. Wielki kryzys początku lat 30., II wojna światowa, brak funduszy, ciężki teren budowy i związany z nim stały wzrost kosztów. W 1925 roku planowano budowę dwóch linii. Plany udaremniła światowa zapaść gospodarcza w 5 lat później. W 1938 założenia były ambitniejsze. Docelowo zakładano budowę warszawskiej kolei podziemnej w ciągu 35 lat. Miała mieć łączną długość 46 km, w tym 31 km w tunelu, i biec w sześciu liniach. Gdyby nie wojna, i naturalnie gdyby budowa nie napotkała innych przeszkód, w połowie lat 70. Warszawa mogłaby mieć już siatkę metra obejmującą nawet odległe dzielnice.

Na zdjęciu: budowa metra w Warszawie. Robotnicy podczas budowy sztolni.

Do projektu budowy powrócono tuż po wojnie. Początkowo uznano co prawda, że w totalnie zburzonym mieście taniej będzie poprowadzić kolejkę na powierzchni, zamiast odgruzowywać i dopiero wtedy drążyć tunele. Dlatego polskie władze podziękowały Stalinowi, który chciał wesprzeć „bratni polski naród” budową warszawskiego metra. Szybko jednak przypomniano sobie o projekcie, w związku z tzw. „planem sześcioletnim” (1950 – 1956). W 1951 roku na warszawskiej Pradze rozpoczęto budowę tzw. metra głębokiego. Miało biec od 20 do 50 m pod ziemią. Linia miała przechodzić pod Wisłą.

Budowniczy napotkali jednak na tej głębokości przeszkody geologiczne, m.in. tak zwaną kurzawkę. To zjawisko, inaczej upłynnienie gruntu, pojawia się, gdy woda wraz z ziemią tworzy zawiesinę stałych cząstek. Grunt zachowuje się wtedy jak bagno. To częsty problem w, czy raczej pod Warszawą. Zmagają się z nim dzisiaj budowniczy Wisłostrady, zagraża też drugiej linii metra, budowanej obecnie.

Na zdjęciu: budowa metra w Warszawie Śluzowy przy radiotelefonie na terenie budowy.

Rosnące koszty spowodowały przerwanie prac w 1957 roku. Poza tym technologia w tamtych latach nie była gotowa na walkę z kurzawką, Wybudowano jedynie ogromną komorę rozjazdową o pow. ponad 7 tys. m sześc. oraz wiodący do niej tunel, długi na ponad 1 km. Gdy prace ostatecznie przerwano, na informacje o budowie władze nałożyły cenzurę – nie wolno było o niej pisać. Budowa metra i niepowodzenie, jakim się zakończyła, stanowiły wówczas sprawę polityczną. Stąd też do dzisiaj nie do końca wiadomo, jakie były przyczyny decyzji o zaprzestaniu budowy. Tunele w części zalano. W części liczącej ok. 1,5 km w latach 90. urządzono pomieszczenia przeznaczone do leżakowania importowanych win.

Na zdjęciu: budowa metra w Warszawie. Robotnicy wychodzący prawdopodobnie z wnętrza kesonu.

Początki budowy dzisiejszego metra, biegnącego po zachodniej stronie Wisły, to też już właściwie odległa historia. Do pomysłu wrócono w latach 70., jednak metro miało biec płycej. Zarzucono projekt linii biegnących głęboko pod ziemią. Oficjalnie rozpoczęto budowę 15 kwietnia 1983. Pierwszy liczący 11 km odcinek został otwarty 7 kwietnia 1995. Następnie co dwa – trzy lata wydłużano linię, uruchamiając kolejne przystanki. Dzisiejsza długość metra w stolicy to 23 km, ma ono 21 przystanków. Cztery lata temu rozpoczęto budowę drugiej linii, która połączy oba brzegi Wisły.

Na zdjęciu: budowa metra w Warszawie. Robotnicy podczas budowy podziemnego tunelu.

Paryskie metro ma 114 lat, ponad 300 przystanków i 215 km długości. Jest dumą i jednym z symboli francuskiej stolicy. Natomiast o 10 lat starsze od warszawskiego jest metro w Serfaus w Austrii, działające od 1985 roku. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że w Serfaus mieszka… 1200 osób. Tamtejsze metro ma 4 stacje, trochę ponad 1 km długości, a służy głównie narciarzom w sezonie zimowym.

Najstarsze metro, rozumiane jako biegnąca pod ziemią kolej miejska, w ubiegłym roku obchodziło 150 urodziny. Pierwsza w 100 proc. podziemna linia metra powstała w Londynie. Ciągnęły ją parowozy. Natomiast pierwsza elektryczna kolej podziemna w Europie powstała w 1896 roku w Budapeszcie.

Na zdjęciu: typowe wejście do metra na Champs Elysees w Paryżu.

W latach 50., gdy kontynuowano prace nad budową metra, przeciętne zarobki wzrosły z 600 zł na początku dekady (1951) do 1,2 tys. w siedem lat później. Natomiast lata 80., kiedy to powrócono do prac nad metrem, były okresem galopującej inflacji. Miesięczne zarobki przekraczały wówczas, w roku 1985, średnio 20 tys. zł, w trzy lata później 50 tys., a w 1989 już 200 tys. zł. Pracownik fizyczny, czy to zatrudniony przy powstawaniu metra, czy przy innych budowach, mógł zarobić nawet 2 mln zł w ciągu roku. Dziś maszynista w warszawskim metrze dostaje na rękę ponad 3,5 tys. zł, takie dane podaje portal moja-pensja.pl. To nieco więcej nawet niż średnia płaca w Warszawie, gdzie zarobki są najwyższe w kraju. Budowlańcy, zależnie od funkcji i kwalifikacji, mogą zarobić od 3 nawet do 8 tys. zł na kierowniczych stanowiskach.

Na zdjęciu: budowa metra w Warszawie. Robotnicy podczas budowy podziemnego tunelu.

TK,JK,WP.PL