MF: wyższa kwota wolna realizuje postulat sprawiedliwego społecznie państwa

Stopniowe podwyższanie kwoty wolnej od podatku PIT było tematem zapowiadanego wcześniej poniedziałkowego spotkania ministra finansów z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego. Brało w nim udział 13 przedstawicieli organizacji jednostek samorządu terytorialnego.

"Minister Finansów poinformował, że podwyższenie kwoty wolnej od podatku jest bardzo istotnym projektem rządu, gdyż realizuje postulat sprawiedliwego społecznie państwa. Ponadto zadeklarował, że Ministerstwo Finansów traktuje stronę samorządową jako naturalnego partnera i sojusznika w działaniach służących odbudowie dochodów podatkowych" - napisano w komunikacie MF po spotkaniu.

"Uczestnicy zgodzili się, że inicjatywa ta jest wskazana i będzie miała pozytywny wpływ na zamożność obywateli wspólnot samorządowych, zwłaszcza osób osiągających dochody poniżej średniej. Może ona jednak doprowadzić do częściowego obniżenia wpływów z podatku PIT. Reprezentanci samorządów przedstawili zatem szereg propozycji jak zrekompensować ten hipotetyczny ubytek" - czytamy w komunikacie.

Szałamacha wskazał, że samorządy korzystają ze środków unijnych, zaś składka członkowska UE jest w całości wpłacana z budżetu centralnego. Zaznaczył, że samorządy mogą spodziewać się pozytywnego efektu wprowadzenia programu 500+.

"Dzięki niemu podniesie się poziom zamożności obywateli, co zmniejszy liczbę osób pobierających świadczenia z tytułu pomocy społecznej. Rozpoczęcie wypłat świadczeń w ramach programu jest przewidziane już wiosną 2016 roku, więc jego efekty samorządy odczują znacznie wcześniej niż podwyższenie kwoty wolnej od podatku" - poinformowano.

Zaproszenie na spotkanie zostało wystosowane do przedstawicieli ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, które są uprawnione do wyznaczania przedstawicieli do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Chodzi o sześć korporacji samorządowych: Związek Powiatów Polskich, Unię Miasteczek Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Województw RP, Związek Miast Polskich i Unię Metropolii Polskich.

Zwiększenie kwoty wolnej od podatku stanowiło obietnicę wyborczą zarówno Prawa i Sprawiedliwości, jak prezydenta Andrzeja Dudy. Dodatkowo w październiku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustalające kwotę wolną od podatku w wysokości 3089 zł, są niezgodne z konstytucją i tracą moc 30 listopada 2016 r. Według TK przepisy są niekonstytucyjne w zakresie, w jakim nie przewidują mechanizmu korygowania kwoty wolnej gwarantującego co najmniej minimum egzystencji.

Na początku grudnia w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie prezydenckiego projektu ustawy dot. zwiększenia kwoty wolnej od podatku. Projekt został skierowany do dalszych prac w komisjach. Przewiduje on podniesienie do 8 tys. zł kwoty wolnej od podatku.

Samorządowcy od dawna narzekają na wprowadzane na poziomie centralnym zmiany w prawie podatkowym, które uderzają w ich finanse. W listopadzie w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie przygotowanego przez działaczy samorządowych obywatelskiego projektu zmian w prawie, które miałyby zrekompensować im ubytki m.in. właśnie po poprzednich zmianach w podatku PIT. Projekt trafił do komisji samorządu terytorialnego i polityki regionalnej oraz komisji finansów publicznych.

Dochody własne samorządów pochodzą przede wszystkim z udziału w podatkach dochodowych od osób fizycznych (PIT) i osób prawnych (CIT). Do gminy, w której składamy zeznanie, wpływa nieco ponad jedna trzecia wszystkich wpływów z PIT i około 7 proc. wpływów z CIT. Większą część wpływów z CIT - ponad 15 proc. - dostaje województwo, które z kolei niewiele korzysta na naszych PIT-ach. Dostaje z nich tylko niewiele ponad jeden procent. Z kolei powiaty mają prawo do uzyskiwania ograniczonych dochodów z podatków - ok. 10 proc. z PIT i 1,4 proc. z CIT.

Według ekspertów wzrost kwoty wolnej od opodatkowania może stanowić poważny cios dla samorządowych finansów. Radosław Piekarz z Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego (CAKJ) w niedawnym komentarzu dla PAP określił to wręcz jako "dramat". Jak przestrzegała też prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic z Uniwersytetu Śląskiego, ekspertka ds. podatków oraz finansów samorządów, szefowa Krajowej Rady Doradców Podatkowych - może się okazać, że zwłaszcza w powiatach i województwach nie będzie pieniędzy nawet na wynagrodzenia pracowników.

"Wzrost kwoty wolnej może spowodować, że samorządy staną przed ogromnym problemem - dla powiatów i województw udział w PIT jest bowiem podstawowym źródłem dochodów" - mówiła Glumińska-Pawlic w rozmowie z PAP.