MS: przyspieszenie postępowań sądowych, dalsza informatyzacja procesu cywilnego
Rada Ministrów przyjęła dzisiaj przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.
Projektowane regulacje zakładają zmiany:
- Dokument, forma dokumentowa, forma elektroniczna
Zaproponowano szeroką definicję dokumentu. Będzie nim każda informacja możliwa do odtworzenia. Podpis nie będzie koniecznym elementem dokumentu. Oznacza to, że treść dokumentu może być przedstawiona w dowolny sposób (zapis graficzny, dźwięk, obraz), utrwalona na dowolnym nośniku (tradycyjnym lub elektronicznym) i przy pomocy dowolnych środków (pióro, komputer, telefon komórkowy).
Proponuje się wprowadzenie do przepisów k.c. tzw. formy dokumentowej. Jej podstawową cechą będzie niższy stopień sformalizowania w stosunku do zwykłej formy pisemnej, gdyż do jej zachowania nie będzie konieczny podpis. Chodzi o dokumenty w postaci np. e-maila, sms-a, które są coraz częściej używane. Brak podpisu będzie też odróżniał formę dokumentową od formy elektronicznej, dla której jest wymagany podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Zostanie przy tym jednoznacznie wskazane, że forma elektroniczna jest odrębną formą czynności prawnej, równoważną formie pisemnej.
Modyfikacji ulegną też przepisy k.p.c. dotyczące przeprowadzania dowodu z dokumentu. W tym zakresie ustawa procesowa będzie odróżniać dokumenty zawierające tekst (elektroniczne lub tradycyjne) oraz inne dokumenty (np. szkice, plany rysunki).
- Informatyzacja procesu cywilnego
Proponowane regulacje stworzą ogólne ramy prawne dla tzw. postępowań zinformatyzowanych. Założono, że wyrok będzie mógł być utrwalony w systemie teleinformatycznym i opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym.
Przewiduje się też wprowadzenie elektronicznego trybu wnoszenia pism procesowych (tzw. elektroniczne biuro podawcze) nie tylko w sprawach wszczętych drogą elektroniczną, ale także w tzw. tradycyjnych postępowaniach cywilnych. Pierwsze pismo wnoszone drogą elektroniczną będzie musiało zawierać dane pozwalające na identyfikację strony (numer PESEL, NIP, KRS albo inny identyfikator) i musi być opatrzone podpisem elektronicznym.
W przyjętych przepisach zaproponowano rozszerzenie stosowania doręczeń elektronicznych. Wniesienie pisma drogą elektroniczną nie będzie eliminować możliwości składania dowodów w formie tradycyjnej np. papierowej. Pozwoli to skrócić czas potrzebny na złożenie pisma procesowego do sądu oraz doręczenie pism adresatom. Organy procesowe będą też szybciej otrzymywać informację o dacie i sposobie doręczenia pisma lub przeszkodach, które uniemożliwiają doręczenie.
Wprowadzenie elektronicznego potwierdzenia odbioru ograniczy zaś skalę problemów związanych z zaginięciem zwrotnych potwierdzeń odbioru. Zmniejszą się też wydatki na tradycyjne przesyłanie korespondencji.
Zaplanowano także regulacje dotyczące protokołu elektronicznego. Po zmianach, strona będzie mogła otrzymać nośnik danych z zapisem przebiegu posiedzenia zawierającym zarówno obraz, jak i dźwięk. Rozszerzona zostanie treść tzw. protokołu skróconego i będzie dopuszczalne sporządzenie ugody sądowej w dokumencie stanowiącym załącznik do protokołu. Projektuje się też możliwość sporządzenia elektronicznego uzasadnienia wyroku.
Zakłada się też zmiany w przepisach o elektronicznym postępowaniu upominawczym (umożliwienie powodowi złożenia wniosku o umorzenie postępowania w razie zaistnienia określonych zdarzeń procesowych, zwolnienie powoda z obowiązku uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu, a także sprecyzowanie zakresu, w jakim pozew i sprzeciw podlegają uzupełnieniu w razie przekazania sprawy do postępowania zwykłego).
- Inne zmiany w postępowaniu rozpoznawczym
Przewiduje się wprowadzenie zasady, że sędzia, którego dotyczy wniosek o wyłączenie, będzie podejmował dalsze czynności w sprawie, z wyjątkiem wydania orzeczenia kończącego postępowanie. Referendarze sądowi uzyskają kompetencję do dokonywania wszystkich czynności w postępowaniu upominawczym, gdyż dotychczasowe przepisy (przyznające możliwość wykonywania przez nich tylko niektórych czynności) dezorganizują pracę sądów.
Zaproponowano też powierzenie notariuszom czynności w niespornych sprawach spadkowych rozpoznawanych w trybie nieprocesowym. W razie wystąpienia sporu, notariusz przekaże sprawę sądowi. Stronom zostanie wyraźnie przyznane uprawnienie do utrwalania, za zgodą sądu, dźwięku z przebiegu posiedzenia jawnego.
- Zmiany dotyczące postępowania klauzulowego
Do rangi ustawowej zostaną podniesione zasady, według których dopuszczalne jest nadawanie klauzuli wykonalności orzeczeniom (sądu i referendarza sądowego) w postaci uproszczonej (bez wydawania odrębnego postanowienia). Przepisy będą wprost przewidywały, że postanowienia dotyczące nadania klauzuli wykonalności są doręczane wyłącznie wierzycielowi. Dłużnikowi będzie doręczany odpis tytułu wykonawczego dopiero wraz z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji.
Zakłada się, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu będzie można złożyć wyłącznie drogą elektroniczną. Czynności w tych sprawach będą mogli wykonywać referendarze sądowi, dzięki czemu nastąpi odciążenie sądów.
- Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym
Projektowane przepisy rozszerzą możliwość korzystania z drogi elektronicznej na etapie postępowania egzekucyjnego. Tą drogą będzie można złożyć nie tylko wniosek o wszczęcie egzekucji, ale także inne pisma (wnioski i oświadczenia), składane w tym postępowaniu. Zostanie wprowadzona możliwość sprzedaży ruchomości w drodze licytacji elektronicznej. Sprzedaż ta będzie dokonywana za pośrednictwem dedykowanego systemu teleinformatycznego.
Projektowane przepisy umożliwią dokonanie zajęcia rachunków bankowych drogą elektroniczną. Będzie się to odbywać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego utworzonego i prowadzonego przez banki. Proponuje się rozszerzenie kompetencji referendarzy sądowych w postępowaniu egzekucyjnym, co ograniczy obowiązki sędziów.
Zaplanowano też ograniczenie katalogu czynności komornika podlegających zaskarżeniu (nie będzie podlegać zaskarżeniu m.in.: wezwanie do usunięcia braków pisma). Przewidziano też, że skarga na czynności komornika będzie wnoszona do sądu za pośrednictwem komornika, którego dotyczy.
Zostanie też wprowadzone tzw. komornicze wyjawienie majątku. Jeżeli wierzyciel nie będzie w stanie wskazać majątku dłużnika, to dłużnik zostanie zobowiązany przez komornika do złożenia takiego wykazu pod rygorem odpowiedzialności karnej na dłużnika za składanie fałszywych zeznań.
- Zmiany dotyczące stron zamieszkałych w krajach członkowskich Unii Europejskiej
Proponowane zmiany zmierzają do usunięcia sprzeczności między regulacjami k.p.c., a przepisem art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ustanawiającym zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Złożenie pisma procesowego w placówce operatora pocztowego świadczącego usługę powszechną w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej będzie równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Obowiązek wskazania pełnomocnika dla doręczeń będzie zaś spoczywał wyłącznie na stronie, która ma miejsce zamieszkania, zwykłego pobytu lub siedzibę w państwie, które nie jest członkiem Unii Europejskiej.
UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść.(PAP)
kom/ aja/