MSZ: posiedzenie Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych (komunikat)

05.10. Warszawa - MSZ informuje:

W dniu 4 października 2010 r. odbyło się w Warszawie szóste plenarne posiedzenie Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych. W imieniu ministra spraw zagranicznych RP uczestników powitał podsekretarz stanu w MSZ, min. Henryk Litwin.

Obaj współprzewodniczący Grupy - prof. Adam D. Rotfeld i akademik Anatolij W. Torkunow - dokonali podsumowania i oceny pracy GST od momentu jej powołania na wiosnę 2008 r. Szczególną uwagę poświęcono wydarzeniom ostatniego roku - po moskiewskiej sesji Grupy (9 listopada 2009) i spotkaniu współprzewodniczących z premierami obu państw - Donaldem Tuskiem i Władimirem Putinem - w Smoleńsku (7 kwietnia 2010 r.).

Wstrząsem dla narodów Polski i Rosji była tragiczna katastrofa w Smoleńsku, w której zginął 10 kwietnia 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński i 95 towarzyszących mu osób - wśród nich wybitni przedstawiciele polskiego życia politycznego i społecznego, najwyżsi dowódcy Wojska Polskiego, ludzie kultury oraz reprezentanci Rodzin Katyńskich.

Uczestnicy Grupy do Spraw Trudnych odnotowali znaczącą rolę i wielki wkład, jaki do jej prac wnieśli min. Andrzej Kremer, wiceminister spraw zagranicznych RP, Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Andrzej Sariusz-Skąpski, prezes Federacji Rodzin Katyńskich, którzy również ponieśli śmierć w katastrofie lotniczej w pobliżu Smoleńska.

Spontaniczne wyrazy szczerego współczucia i głębokiej sympatii okazywane Polakom przez miliony Rosjan dyktowane odruchem serca były dodatkowym impulsem w procesie zbliżania i porozumienia między naszymi narodami.

Współprzewodniczący konstatowali, że zakończenie pracy nad wspólnym tomem Białe Plamy - Czarne Plamy. Sprawy trudne w polsko-rosyjskich stosunkach 1918-2008 zamyka pierwszy etap w pracy Grupy. Równoczesna publikacja stanowiska polskich i rosyjskich uczonych, archiwistów i badaczy o kluczowych problemach w polsko-rosyjskich relacjach na przestrzeni ostatnich dziewięćdziesięciu lat, jest pierwszą tego rodzaju wspólną próbą usystematyzowania naszej wiedzy o przeszłości w polsko-rosyjskich relacjach i zaprezentowania opinii publicznej zróżnicowanych punktów widzenia na sprawy, które kładły się cieniem na wzajemne stosunki między narodami Polski i Rosji.

Uzgodniono, że współprzewodniczący Grupy zwrócą się do ministrów edukacji i szkolnictwa wyższego obu państw, aby zalecili wprowadzenie opublikowanego wspólnego tomu do szkolnych bibliotek, jako materiału pomocniczego dla nauczycieli historii. Odnotowano konieczność podjęcia kroków, które sprzyjałyby zachęcaniu i przygotowaniu do badań stosunków polsko-rosyjskich przedstawicieli młodej generacji uczonych.

Uzgodniono potrzebę ustanowienia form i sposobów dalszych badań i docierania do dokumentów o tych sprawach, które są opinii publicznej mało znane lub nadal pozostają niewyjaśnione. W tym kontekście polscy uczestnicy nawiązali do zapowiedzi min. Siergieja Ławrowa o ułatwieniu wzajemnego dostępu do archiwów MSZ i postulowali stopniowe przygotowanie wielotomowego zbioru dokumentów dyplomatycznych o polsko-radzieckich stosunkach w okresie wojny i po wojnie.

Podniesiono również sprawę wymiany archiwaliów, które mają szczególne znaczenie dla pamięci narodowej Polaków i Rosjan (polscy uczestnicy wymienili przykładowo "Archiwum Belwederskie", którym zainteresowane jest powstające Muzeum Józefa Piłsudskiego)
. Strona rosyjska przedstawiła sugestię kilku międzynarodowych spotkań naukowych, poświęconych 90. rocznicy Traktatu Ryskiego, umowy Sikorski-Majski z 1941 roku oraz sprawie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR w czasie wojny.

Grupa odnotowała z uznaniem realizację decyzji prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa w sprawie systematycznego odtajniania i przekazywania stronie polskiej dokumentów i materiałów dotyczących sprawy zbrodni katyńskiej. Stwierdzono przy tej okazji, że postępy i osiągnięcia Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych budzą żywe zainteresowanie w wielu państwach i spotykają się tam z wyrazami wysokiego uznania.

Uczestnicy Grupy przyjęli do wiadomości informację o postępie prac nad powołaniem do życia pod auspicjami ministrów kultury RP i FR ośrodków polsko-rosyjskiego dialogu i porozumienia. Jest to realizacja decyzji premierów obu państw podjętej w Sopocie (1 września 2009 r.) i potwierdzonej w Smoleńsku (7 kwietnia 2010 r.). Zgodnie z zaleceniem rządów obu państw członkowie Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych mogliby - po utworzeniu odpowiednich centrów w Polsce i Rosji - pełnić funkcję międzynarodowej rady konsultacyjnej w sprawach programowych.

Uzgodniono, że członkowie Grupy będą aktywnie włączać się do badań i wspólnych projektów realizowanych zarówno przez Centra Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, jak też inne instytucje i ośrodki. Mandat tych instytucji powinien obejmować również poszukiwania archiwalne i badania historyczne, które mogą być sponsorowane przez różne resorty - w tym ministerstwa nauki i szkolnictwa wyższego Polski i Rosji.

Szczególną uwagę zwrócono na sprawy współpracy Rosji z Unią Europejską w kontekście polskiej prezydencji w UE w roku 2011. Zalecono, by we współpracy rozmaitych zespołów nad różnymi projektami badawczymi stosować zasadę tzw. zmiennej geometrii. Omówiono inicjatywę organizowania trójstronnych spotkań z udziałem uczonych z Polski, Rosji i Niemiec.

Nowym obszarem współpracy - zgodnie z sugestią przewodniczących Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP i Dumy Państwowej FR oraz izb wyższych obu parlamentów - mogą być wspólne badania nad utrwalonymi w świadomości społecznej obrazami Polaków w Rosji i Rosjan w Polsce. Zebrane na ten temat materiały mogą być przedmiotem wspólnej polsko-rosyjskiej konferencji z udziałem uczonych i parlamentarzystów obu państw.

Uczestnicy z wdzięcznością przyjęli informację przekazaną przez Fundację Ekumeniczną "Tolerancja", że jej Kapituła przyznała medal "Zasłużony dla Tolerancji" za rok 2010 Polsko-Rosyjskiej Grupie do Spraw Trudnych.

Uczestnicy wyrazili podziękowanie prezydentowi RP Bronisławowi Komorowskiemu za wysoką ocenę pracy Grupy do Spraw Trudnych. Ze szczególną uwagą przyjęto słowa uznania i zachęty do dalszych wysiłków zmierzających do porozumienia i pojednania między narodami Polski i Rosji.

Strony uzgodniły, że - zgodnie z zasadą rotacji - następne posiedzenie Grupy odbędzie się w Rosji wiosną 2011 r. (dokładny termin będzie uzgodniony w trybie roboczym).

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść.(PAP)

kom/ aja/