Nie tylko Wrocław. Oto najbardziej zadłużone miasta w Polsce

Zadłużenie Wrocławia na koniec 2015 roku wynosiło 2,6 mld zł. Wynik ten daje stolicy Dolnego Śląska wysoką pozycję wśród najbardziej zadłużonych miast w Polsce. Tymczasem urząd miejski we Wrocławiu rozpisał właśnie kolejny przetarg na udzielenie kredytu bankowego. Magistrat chce pożyczyć kolejne 80 mln zł między innymi na spłatę zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych papierów wartościowych.

Okazuje się jednak, że zadłużenie Wrocławia nie jest najwyższe w Polsce. Jeszcze raz tak wysokie ma Warszawa. Długi stolicy na koniec 2015 roku osiągnęły wysokość prawie 5,9 mld zł. Paradoksalnie jednak to Warszawa jest w lepszej sytuacji od Wrocławia. Dlaczego? Bo najważniejsze jest nie to, ile miasto ma spłacić wierzycielom, a jak mocno długi obciążają budżet. Długi stolicy stanowiły 40,9 proc. wykonanych dochodów, natomiast Wrocławia - 71,9 proc.

Jak w swoim sprawozdaniu za rok 2015 podaje Regionalna Izba Obrachunkowa utrzymująca się od lat tendencja corocznego wzrostu kwot długu jednostek samorządu terytorialnego została w końcu zahamowana (spadek o 0,6 proc.). Tendencja spadkowa nie dotyczy jednak miasta na prawach powiatu.

Oto miasta z najwyższą relacją zadłużenia do dochodów.

Miejsce dziesiąte. Rzeszów

Rzeszów nie pojawił się w zeszłorocznym zestawieniu 10 najbardziej zadłużonych miast dotyczącym zobowiązań według stanu na 31.12.2014 r. Dług miasta w wysokości 536 mln i relacja zadłużenia do dochodów na poziomie 55,3 proc. były za niskie, by znaleźć się w niechlubnym top 10. Natomiast zwiększony dług o ponad 110 mln zł i dochody w wysokości 1 016 mln zł sprawiły, że stolica Podkarpacia znalazła się w tegorocznym zestawieniu. Prezydent Rzeszowa jednak podczas zeszłorocznej sesji budżetowej uspokajał mówiąc, że sytuacja finansowa miasta jest dobra i gwarantuje terminową spłatę.

W ciągu ostatnich lat na inwestycje w Rzeszowie wydano ponad 2,2 mld zł. W samym 2015 roku - 367 mln zł. Na rok 2016 zaplanowano z kolei wydatki na poziomie około 540 mln zł. Efekty inwestycji są widoczne w postaci wzrostu PKB. Z raportu PwC wynika, że Rzeszów ma najwyższy wzrost PKB spośród największych miast Polski. Również ratingi miasta odzwierciedlają dobre zarządzanie finansowe oraz rozwijającą się gospodarkę Rzeszowa. W październiku tego roku agencja Fitch Ratings zmieniła perspektywę ratingów miasta ze stabilnej na pozytywną.

Miejsce dziewiąte. Elbląg

Jak wynika z zeszłorocznego zestawienia najbardziej zadłużonych miast w Polsce dziewiąte miejsce zajmował Koszalin z relacją zadłużenia do dochodów na poziomie 60,1 proc. Mimo że w tym roku różnica ta jest wyższa - 62,5 proc, to zachodniopomorskie miasto zniknęło z niechlubnej listy top 10. Miejsce Koszalina zajął w tym roku Elbląg, który wcześniej okupował pozycję piątą. Pozytywny spadek Elbląga o cztery pozycje jest wynikiem lepszego wyniku w relacji zadłużenia do dochodów - na koniec 2014 roku wynosiła ona 66 proc, natomiast w 2015 roku - 63,7 proc., co oznacza pozytywny spadek o 2,3 punkty procentowe.

W grudniu 2014 roku rządy w Elblągu objął Witold Wróblewski, budżet jednak na 2015 rok zaplanował jego poprzednik Jerzy Wilk. Uwzględniał on w przychodach emisję obligacji w wysokości 29 milionów złotych oraz wysokie coroczne spłaty rat kredytowych (od 25 do 30 mln zł) i obligacji w latach 2016-2019, na rok 2015 budżet natomiast nie uwzględniał żadnych spłat długu. Autopoprawką do budżetu obecny zarządca miasta zmniejszył planowane zadłużenie z kwoty 29 mln zł na 25 mln zł. Dodatkowo w 2015 roku Prezydentowi miasta udało się pozyskać około 30 mln zł, które w części zostały przekazane na inwestycje.14 mln przeznaczono na spłatę rat kredytowych zaplanowanych na 2017 r. Jak zapewniał Witold Wróblewski spłata częściowego zadłużenia z 2017 r. stworzy możliwości kontynuacji inwestycji zapoczątkowanych w 2016 r. m.in. budowy wiaduktu i dróg dojazdowych w ciągu ul. Lotniczej i Skrzydlatej w Elblągu.

Miejsce ósme. Płock

Na początku XXI wieku zadłużenie Płocka oscylowało w granicach 20 proc., natomiast na koniec 2014 roku wynosiło już 60 proc. co dało temu miastu 10. pozycję wśród najbardziej zadłużonych miast w Polsce. Rok później wysokość zadłużenia jeszcze się zwiększyła. Obecnie wynosi prawie 500 mln zł, co daje miastu trzecie miejsce wśród najbardziej zadłużonych miast w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkańca - w 2015 roku wynosiło ono 4 101 zł.

Na zadłużenie Płocka w wysokości 500 mln składa się dwanaście kredytów zaciągniętych w latach 2004-2015 oraz trzy pożyczki preferencyjne. Kredyty mają być spłacane do 2030 roku, a pożyczki do roku 2025. Ponadto miasto musi wykupić obligacje na kwotę prawie 161 mln zł.

Wśród inwestycji zrealizowanych w ostatnich latach jest rewitalizacja Małachowianki, nowy tabor Komunikacji Miejskiej, remont budynku Książnicy Płockiej, rozdział kanalizacji ogólnospławnej na sanitarną i deszczową i kwatera do składowania odpadów w Kobiernikach, zwiększyła się też baza przedszkolna.

Miejsce ósme w ubiegłorocznym zestawieniu zajmowały Żory z relacją zadłużenia do dochodów w wysokości 61,3 proc. Na koniec 2015 roku spadły do 56,6 proc., co wykluczyło to miasto z zestawienia 10 najbardziej zadłużonych miast w Polsce.

Miejsce siódme. Bydgoszcz

Sytuacja finansowa Bydgoszczy jeszcze kilka lat temu nie była dobra. Miasto to zajmowało czwarte miejsce wśród najbardziej zadłużonych miast w Polsce (stan na 31.12.2014r.). Skarbnik Piotr Tomaszewski przedstawiając informację dotyczącą zrealizowania budżetu miasta za rok 2015, powiedział, że sytuacja finansowa Bydgoszczy systematycznie się poprawia. ,,Po raz pierwszy od 10 lat wynik budżetu jest dodatni i wynosi 14 milionów. Jednocześnie miasto wypracowało także najwyższą w historii nadwyżkę operacyjną w kwocie 138 milionów złotych. Dzięki temu, wydatki inwestycyjne Bydgoszczy, które w roku 2015 wyniosły blisko ćwierć miliarda złotych mogły być sfinansowane ze środków własnych - bez finansowania kredytem. W związku z bardzo dobrym wynikiem budżetu, w kwietniu 2016 tego roku, po sporządzeniu sprawozdania finansowego miasto obniży planowane zadłużenie na koniec 2016 roku o 28 mln zł." - oświadczył.

Bydgoszcz - jak większość miast - najwięcej wydaje na oświatę, transport i pomoc społeczną. Sporą część pieniędzy pochłaniają też inwestycje. Miasto zainwestowano m.in. w budowę linii tramwajowej do Fordonu wraz z zakupem nowego taboru, realizowane są też budowy nowych basenów i rewitalizacja Starego Fordonu.

Miejsce szóste. Siedlce

W zeszłorocznym zestawieniu Siedlce z relacją zadłużenia do dochodów na poziomie 50,4 proc. znalazły się poza niechlubną dziesiątką. Ze sprawozdania budżetu za rok 2015 wynika, że miasto w przeciągu roku zwiększyło zadłużenie z 215 mln zł do 270 mln zł przy dochodach sięgających 395 mln zł, co oznacza, że relacja zadłużenia do dochodów zwiększyła się aż do 68,4 proc. W przeciągu roku wzrosła więc o 18 punktów procentowych, co stanowi najwyższy skok wśród 10 najbardziej zadłużonych miast w Polsce.

Słaby wynik finansowy Siedlec tłumaczył skarbnik Kazimierz Paryła: ,,problemem miasta wcale nie jest dług, tylko przyrost zadań od państwa przy niewystarczających środkach. W 2015 roku doszły nam wydatki związane z sześciolatkami w szkołach, a tymczasem subwencja oświatowa zmniejszyła się o 2,5 mln zł. W przyszłym roku ma ona wrócić do poziomu z 2014 roku, ale i tak będziemy musieli dołożyć do oświaty ponad 30 mln ze środków własnych, przy subwencji wynoszącej 122 mln zł. Podobnie pomoc społeczna: liczba uprawnionych do jej pobierania wzrosła o blisko 70 proc."

Ze zrealizowanych przez miasto inwestycji prezydent Siedlec Wojciech Kudelski wylicza między innymi: nowy obiekt Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, remont ul. Janowskiej, wiaduktu nad karierem czy oddanie do użytku kolejnych bloków komunalnych.

Miejsce piąte. Wrocław

W zeszłorocznym zestawieniu Wrocław zajmował szóste miejsce wśród najbardziej zadłużonych miast w Polsce. Zadłużenie Wrocławia na koniec 2014 roku wyniosło 2,3 mld zł. Rok później wzrosło do 2,6 mld zł. Relacja zadłużenia do dochodów zmieniła się w przeciągu 12 miesięcy z 64,1 proc. do 71,9 proc. Rok 2015 zamknął się deficytem na poziomie 274 mln zł, czyli o 111 mln niższym niż planowano, co umożliwiło także ograniczyć poziom zadłużenia względem planu. Dochody budżetu Wrocławia zrealizowano z kolei w wysokości 3,6 mld zł, co w stosunku do roku 2014 dało wzrost o 76 mln zł.

Na wszystkie inwestycje miasto wydało 715 mln zł. Najwięcej (40 proc.) przeznaczono na transport. Do najważniejszych zadań zaliczono rozpoczęcie budowy obwodnicy Leśnicy. Zakupiono też 14 nowych tramwajów, przeznaczono 16,5 mln zł na realizację Programu Rowerowego. W sumie na inwestycje drogowe miasto wydało 285 mln zł, a na transport publiczny 340 mln zł. Największy natomiast wzrost wydatków nastąpił w obszarze edukacji, pomocy społecznej oraz kultury.

Miejsce czwarte. *Lublin *

W ubiegłorocznym zestawieniu Lublin zajmował siódme miejsce z zadłużeniem sięgającym 1 158 977 tys. zł i relacją zadłużenia do dochodów w wysokości 63,4 proc. Jak w rozmowie z Money.pl zapewniała wtedy rzeczniczka prasowa prezydenta Lublina Beata Krzyżanowska: Lublin zadłuża się innowacyjnie. Jako pierwsi w kraju emitujemy samorządowe obligacje przychodowe na kwotę 40 mln zł. Największym obciążeniem są jednak inwestycje drogowe, projekt stworzenia zintegrowanego systemu transportu publicznego i budowa zespołu krytych pływalni z basenem olimpijskim.

W tym roku miasto ,,awansowało" na czwartą pozycję z długiem w wysokości 1 259 094 tys. zł i relacją zadłużenia do dochodów na poziomie 74,1 proc., co oznacza wzrost o 10,7 punktów procentowych w stosunku do roku poprzedniego.

Miejsce trzecie. *Łódź *

Gdy w grudniu 2010 r. Hanna Zdanowska zostawała prezydentem Łodzi, zadłużenie miasta wynosiło 1,3 mld zł. W 2015 roku wzrosło ono do 2,8 mld zł i było o 201 mln wyższe niż w roku 2014. Relacja zadłużenia do dochodów zmniejszyła się jednak z 78,3 proc. w 2014 roku do 74,4 w 2015 roku. Miasto jednak utrzymało swoją trzecią pozycję z ubiegłorocznego zestawienia.

Zadłużenie na jednego mieszkańca w przeciągu ostatnich pięciu lat wzrosło z 1,8 tys. zł do 4 tys. zł. Władze Łodzi jednak przekonują, że zadłużanie miasta oznacza jego intensywny rozwój. Jak pisze Expres Ilustrowany w ostatnich czterech latach na inwestycje Łódź wydała ponad 3,5 mld zł. Wśród nich są między innymi Trasa Górna (499 mln zł), EC-1 (310 mln zł), Trasa W-Z (741 mln zł), układ komunikacyjny i drogi wokół Dworca Łódź Fabryczna (578 mln zł), program Mia100 kamienic (164,2 mln zł), placówki teatralne (59 mln zł), modernizacja szkół (49,4 mln zł).

Miejsce drugie. Toruń

Jak wynika z danych Regionalnych Izb Obrachunkowych za 2014 rok Toruń był liderem wśród najbardziej zadłużonych miast w Polsce. Relacja zadłużenia do dochodów wynosiła tu 95,3 proc., a wysokość zadłużenia 981 mln zł. Jak wynika natomiast z budżetu miasta za rok 2015 wysokość zadłużenia uległa zmniejszeniu. Mimo poczynionych nowych inwestycji nie tylko długi zmniejszyły się do 891 mln zł, ale też nadwyżka budżetowa była wyższa, niż planowano.

W przeliczeniu na jednego mieszkańca zadłużenie wynosiło: 4 419 zł.

Wśród inwestycji, które miasto zrealizowało są między innymi: Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki, Muzeum Toruńskiego Piernika, Trasa Średnicowa Północna, wybudowany węzeł przesiadkowy przy Dworcu Toruń Miasto, zrewitalizowany Dworzec Toruń Główny oraz zmodernizowane ulice.

Miejsce pierwsze. Wałbrzych

Według danych z Regionalnych Izb Obrachunkowych za 2014 rok wysokość zadłużenia Wałbrzycha wynosiła 471 mln zł. Natomiast relacja zadłużenia do dochodów - 89,1 proc. Budżet Wałbrzycha na 2015 roku zamknął się natomiast deficytem w wysokości prawie 61 mln zł. Miasto wydało aż 618 milionów złotych przy dochodach sięgających 557 milionów. Dług miasta powiększył się do kwoty prawie 530 milionów, co stanowi 95,1 proc. wykonanych dochodów 2015 roku. Oznacza to, że w przeciągu roku relacja zadłużenia do dochodów wzrosła o 5,95 punktów procentowych.

Wałbrzych jest nie tylko najbardziej zadłużonym miastem biorąc pod uwagę relację zobowiązań do dochodów, ale też najbardziej zadłużonym miastem w przeliczeniu na jednego mieszkańca - w 2015 roku wynosiło ono 4 565 zł.

Urzędnicy z RIO ostrzegają, że wzrost zadłużenia może grozić utratą płynności finansowej miasta. Jak podaje portal wałbrzych24.com prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej na głosowaniu nad udzieleniem mu absolutorium mówił, że deficyt to wynik inwestycyjnej polityki miasta, która napędza rozwój. ,,Te ogromne wydatki, które były niezbędne do funkcjonowania miasta, remonty głównych ulic są już za nami. Dwie wielkie inwestycje - Aqua Zdrój i Stara Kopalnia też są już za nami. Przychodzi czas, w którym będziemy realizować wiele projektów ale już nie w takiej skali i zawsze wspierając się środkami zewnętrznymi - uspokajał Roman Szełemej.