OFE kuszącą konkurencją dla funduszy inwestycyjnych

Rząd proponuje, by ewentualne dobrowolne wpłaty do otwartych funduszy emerytalnych (na początek do 2 proc. wynagrodzenia brutto) można było odpisywać od podstawy opodatkowania. Dodatkowo tak inwestowane pieniądze nie byłyby objęte podatkiem od zysków kapitałowych. Czy to sprawi, że Polacy będą woleli oszczędzać w OFE niż w TFI?

Jak pisaliśmy, eksperci szacują, że z możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania dodatkowych wpłat do OFE?może skorzystać co najmniej kilkanaście procent pracujących. Niektórzy mówią nawet o 70 proc.

Gdyby jedna trzecia oszczędzających w OFE (jest ich 15 mln) odkładała dobrowolnie 2 proc. pensji (załóżmy, że wynosi ona średnio ok. 3 tys. zł miesięcznie), chodziłoby o kwotę rzędu 3,6 mld zł rocznie. Tyle pieniędzy może ominąć nie tylko lokaty bankowe, ale i fundusze inwestycyjne oraz indywidualne konta emerytalne (IKE) prowadzone przez domy maklerskie czy TFI. Teraz w TFI zgromadzonych jest ponad 110 mld zł. W PTE – ponad 220 mld zł.

Wielu przedstawicieli branży TFI nie ukrywa niezadowolenia. – Ulgi powinny być dla wszystkich, którzy zdecydują się dodatkowo oszczędzać na emeryturę – nie tylko w OFE, ale i w jakiejkolwiek instytucji, o ile tylko może ona inwestować środki klientów – komentuje Tomasz Jędrzejczak, prezes Legg Mason TFI. – Inne rozwiązanie trudno pogodzić z retoryką wolnorynkową, od której, jak mniemam, ten rząd nie chce całkiem odejść.

Wielu prezesów TFI jest zdania, że podobną ulgą objęte powinny być przynajmniej IKE. Apeluje o to także prezes Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami Marcin Dyl.

Premier na spotkaniu tuż przed sylwestrem wspominał, że być może ulgą objęte zostaną także dodatkowe wpłaty na emeryturę do TFI. Nie rozwinął tematu, a na kolejnych spotkaniach poświęconych tej sprawie już o tym nie mówiono. Niektórzy twierdzą, że być może chodzi właśnie o IKE (ale te z kolei prowadzą nie tylko TFI). Inne rozwiązania – np. tworzenie osobnych funduszy przez TFI lub emitowanie specjalnych jednostek uczestnictwa w istniejących funduszach – są tylko w sferze spekulacji.

Przedstawiciele większości TFI, które należą do większych grup finansowych, w których są też powszechne towarzystwa emerytalne zarządzające OFE, albo sprawy nie komentują, albo problemu konkurencji między funduszami inwestycyjnymi a emerytalnymi nie widzą.

- Fundusze inwestycyjne i fundusze emerytalne to są dwa odrębne rynki - mówi m.in. Łukasz Górnicki, dyrektor departamentu marketingu w PKO TFI. - W TFI klienci często inwestują na krócej. W OFE bardzo długoterminowo. Nie wydaje mi się, by ulga miała wpływ na poziom wpłat do TFI - tłumaczy. Zaznacza jednak, że objęcie ulgą IKE jest dobrym pomysłem.

Również nie wszyscy prezesi TFI spoza dużych grup kapitałowych są przejęci. – Większość wpłat do TFI to inwestycje o charakterze jednorazowym. Do OFE byłyby wpłacane środki mniejsze, ale systematycznie. Wpływ zmian na fundusze inwestycyjne byłby raczej ograniczony – mówi Sebastian Buczek, prezes Quercus TFI.- Poza tym kto po mającym nastąpić demontażu OFE będzie mieć pewność, że jak sam wpłaci do nich pieniądze, to na pewno uniknie w przyszłości ich nacjonalizacji? – pyta.

Natalia Chudzyńska-Stępień

Marcin Dyl - prezes izby zarządzających Funduszami i Aktywami
Ulga podatkowa polegająca na możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania kwot wpłacanych dodatkowo do otwartych funduszy emerytalnych powinna dotyczyć również środków, które odkładamy w ramach III filaru (np. indywidualne konta emerytalne – red.). Izba już od dawna postuluje wprowadzenie takich rozwiązań podatkowych, które zachęcą Polaków do indywidualnego oszczędzania na przyszłą emeryturę. Jak pokazują doświadczenia innych krajów, np. Słowacji, Finlandii, Węgier czy Niemiec, zastosowanie zwolnień podatkowych przekłada się na wysoki wskaźnik uczestnictwa obywateli tych państw w programach dodatkowego oszczędzania emerytalnego. Niezależnie od ostatnio planowanych zmian w polskim systemie emerytalnym, dodatkowe – poza ZUS i OFE – odkładanie środków na emeryturę jest niezbędne, aby zachować odpowiedni poziom życia.

Marek Mikuć - wiceprezes Allianz TFI
Nie widzę większych zagrożeń dla branży towarzystw funduszy inwestycyjnych we wprowadzeniu ulgi podatkowej dotyczącej dobrowolnych wpłat do OFE. Wydaje się, że z tej możliwości skorzystają osoby, których dochody na to pozwalają, a więc rzeczywiście również część osób, które mają już produkty III-filarowe w funduszach inwestycyjnych. Może to oczywiście zmniejszyć wpłaty np. na indywidualne konta emerytalne (IKE) prowadzone przez TFI, o ile IKE ulgą nie będą objęte. Ale i tak obecnie jest to marginalna część aktywów towarzystw. Nie spodziewam się natomiast, by z powodu ulgi zmniejszyły się wpłaty do typowych funduszy.
Sam pomysł dobrowolnych składek i ulg podatkowych należy ocenić pozytywnie. Ale dobrze by było wprowadzić również prawdziwe ulgi podatkowe, zachęcające do oszczędzania w III filarze, szczególnie na indywidualnych kontach emerytalnych (odpis od podstawy opodatkowania – red.).