Pomniki przyrody - przyrodnicze i kulturalne dziedzictwo Polski
Pomniki przyrody to naturalne i kulturalne dziedzictwo kraju o wartości historycznej i edukacyjnej - mówi PAP Piotr Dobrzyński, szef Departamentu Informacji o Środowisku w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. W Polsce jest ponad 36 tys. takich obiektów.
Dobrzyński zauważył, że warto zainteresować tą formą ochrony przyrody samorządy, gdyż to one podejmują decyzje o ustanowieniu nowych pomników przyrody.
Według Dobrzyńskiego, drzewa w Polsce "mają duże znaczenie, nie tylko historyczne i kulturowe, ale i sentymentalne". Przypomniał, że w Polsce jest wiele drzew powiązanych z historią kraju, czy jakąś tradycją. Jako przykłady pomników o wartości kulturowej podał zamieniony na monument z brązu wiąz na Pawiaku, odtworzone drzewo na pl. Zamkowym w Warszawie, czy wreszcie rosnący w województwie świętokrzyskim Dąb Bartek. O tym drzewie powiedział, że "wykonało większą pracę w edukacji przyrodniczo-leśnej, niż niejeden ośrodek edukacyjny", gdyż regularnie oglądają je wycieczki.
Dobrzyński przypomniał, że obecnie powstaje Państwowy Rejestr Obszarów Chronionych, do którego trafiają również informacje o pomnikach przyrody. "To pierwsza inwentaryzacja pomników przyrody od czasów powojennych, więc chciałbym, żeby te dane, pozyskane przy dużym nakładzie pracy i trudzie nie zostały wykorzystane tylko do tego rejestru, ale też promowały (...) ideę pomników przyrody" - zaznaczył.
Wskazał, że chroniony prawem pomnik przyrody nie powstaje automatycznie, gdy tylko spełni określone kryteria dotyczące wieku lub wielkości. "Pomnikiem przyrody staje się wtedy, gdy jest chęć ku temu, aby go ustanowić pomnikiem przyrody. A ta chęć musi wypływać z działań lokalnych" - podkreślił.
"Warto więc zainteresować tą formą ochrony przyrody radę gminy, ponieważ to gmina wyznacza pomniki przyrody. I tylko wtedy, kiedy społeczeństwo wyrazi taką chęć" - mówił Dobrzyński. Jego zdaniem, coraz mniejszą wagę przywiązujemy do pomników przyrody, a koncertujemy się na technologiach i multimediach. A być może warto byłoby w drodze do szkoły, do domu, zobaczyć drzewo cenne przyrodniczo - zaznaczył.
"W zamian dostaje się przyjemność patrzenia na to drzewo, świadomość, że to drzewo jest w jakiś specjalny sposób wyróżnione, świadomość tego, że tworzymy coś dla przyszłych pokoleń i coś po sobie zostawiamy. Myślę, że jest to cenniejsze niż fragment ziemi, które to drzewo zajmuje" - powiedział ocenił Dobrzyński.
W Polsce zarejestrowano ponad 36 tys. pomników przyrody. Są to zarówno elementy przyrody ożywionej: drzewa, krzewy, aleje drzew, jak i fragmenty przyrody nieożywionej, takie jak skały, głazy narzutowe, źródła, wodospady, czy jaskinie.
Najstarszym drzewem, liczącym ok. 760 lat jest rosnący w Borach Dolnośląskich dąb Bolesław Chrobry. Najsłynniejszym - świętokrzyski Dąb Bartek, mający ok. 640 lat.
Najwięcej pomników przyrody - ponad 4250 - znajduje się na Mazowszu.