Sejm za centralizacją rozliczeń VAT w samorządach

Ustawę poparło 445 posłów, nikt nie był przeciw ani się nie wstrzymał.

Chodzi ustawę o zasadach rozliczeń w podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego.

"Zasadniczym celem projektowanej ustawy jest zapewnienie jednostkom samorządu terytorialnego instrumentów prawnych wspomagających proces centralizacji oraz zmniejszenie uciążliwości związanych z centralizacją rozliczeń VAT w samorządach, w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 września 2015 r." - tłumaczył w toku prac legislacyjnych w Sejmie wiceminister finansów Leszek Skiba.

Wyjaśniał, że zdaniem TS UE gminne jednostki budżetowe nie ponoszą ryzyka gospodarczego związanego z działalnością gospodarczą prowadzoną przez nie w imieniu i na rachunek gminy oraz nie odpowiadają za szkody spowodowane tą działalnością. "Konsekwencja wyroku to brak odrębności podatkowej samorządowych jednostek budżetowych, co oznacza, że wszelkie czynności przez nie dokonywane na rzecz osób trzecich powinny być rozliczone przez jednostki samorządu terytorialnego (...), a czynności dokonywane pomiędzy jednostkami budżetowymi mają charakter wewnętrzny" - mówił wiceminister.

Wskazał, że wyrok TS UE nie dotyczył co prawda samorządowych zakładów budżetowych, ale Naczelny Sąd Administracyjny podjął w październiku ub. roku uchwałę, w której przyjął wobec zakładów budżetowych analogiczną interpretację. Dlatego należy uznać, że zakłady budżetowe również nie posiadają odrębności podatkowej.

"Mając na uwadze wyrok Trybunału oraz uchwałę NSA, niezbędne jest dokonanie jak najszybszej centralizacji rozliczeń w zakresie podatku VAT w samorządach. Centralizacja ta musi objąć utworzone przez samorządy jednostki organizacyjne, którymi są jednostki budżetowe, zakłady budżetowe oraz urzędy gminy, starostwa powiatowe, urzędy marszałkowskie" - informował Skiba.

Zgodnie z ustawą od 1 stycznia 2017 r. zostanie wprowadzona centralizacja rozliczeń w jednostkach samorządu terytorialnego w zakresie podatku VAT. Jak zapewnia rząd, do końca 2016 r. nie będą zatem kwestionowane rozliczenia dokonywane przez samorządy z zastosowaniem dotychczasowego modelu rozliczeń.

Według Centrum Informacyjnego Rządu scentralizowanie rozliczeń nastąpi "w przód" od 1 stycznia 2017 r., ale samorządy będą mogły podjąć decyzję o dokonaniu korekt rozliczeń (uwzględniając model scentralizowany - gmina rozlicza VAT jako podatnik).

"Samorządy same zdecydują, jaki okres objąć scentralizowanym modelem rozliczeń, składając korekty deklaracji podatkowych za wszystkie okresy rozliczeniowe, w których jednostki organizacyjne rozliczały odrębnie podatek, licząc od najwcześniejszego okresu rozliczeniowego, za jaki zostały złożone te korekty, do momentu wprowadzenia modelu scentralizowanego" - wyjaśniono.

Przed głosowaniem całości ustawy posłowie zaakceptowali zgłoszoną w drugim czytaniu poprawkę klubu Nowoczesna, która, jak wyjaśniał przedstawiciel tego klubu Mirosław Pampuch, powoduje, że "wszystkie jednostki samorządu terytorialnego na równych prawach będą mogły skorzystać z prawa obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu wydatków inwestycyjnych".

"Ustawa jest bardzo potrzebna jednostkom samorządu terytorialnego, bo wprowadza jasne zasady, kto na gruncie ustawy o samorządzie terytorialnym jest podatnikiem podatku od towarów i usług" - zaznaczył zarazem poseł Nowoczesnej.

Według CIR, wyrok TSUE może skutkować w niektórych przypadkach korzystania przez samorządy z programów finansowanych ze środków przeznaczonych na realizację projektów zmianą kwalifikowalności podatku VAT w części dotyczącej kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług finansowanej z tych środków. W związku z tym w ustawie przewidziano brak konieczności zwrotu tych środków od beneficjentów w przypadku braku korekty podatku naliczonego.