Takie teraz listy śle skarbówka. Prawnicy alarmują: bezprawne działanie

Zadaniem Krajowej Administracji Skarbowej jest zapewnienie obsługi i wsparcia podatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych. Pisma behawioralne są formą takiego wsparcia. Mają one na celu zachęcić podatników do dobrowolnego wywiązywania się z obowiązków podatkowych.

Pisma, niezależnie od tego, czego dotyczą i do kogo są adresowane, kończą się w ten sam sposób:

Będziemy monitorowali, jak zareagował Pan na to pismo. Jeżeli ma Pan pytania, zachęcam do kontaktu z osobą, której dane znajdzie Pan w polu 'Kontakt' - informuje prawo.pl.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Serwis dotarł do zaleceń, które w sprawie pism behawioralnych wystosował 11 grudnia 2023 r. Mariusz Gojny, ówczesny podsekretarz stanu i zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Wytyczne zostały wysłane przez poprzednią ekipę rządzącą resortem finansów, ale zalecenia te nie zostały odwołane - informuje prawo.pl.

W odpowiedzi na pytania serwisu Ministerstwo Finansów podkreśla, że budowanie efektywnej współpracy z podatnikami, zachęcającej do dobrowolnego wywiązywania się z obowiązków podatkowych, pozostaje niezmiennym celem działania KAS. Dotychczas wydane zalecenia, procedury i zarządzenia są analizowane i będą oceniane z punktu widzenia aktualnych zadań stawianych KAS.

Dr hab. Stefan Płażek, adiunkt na Uniwersytecie Jagiellońskim, w rozmowie z prawo.pl zwraca uwagę na eufemistyczne określenie "behawioralne", które kojarzy mu się z orwellowskim "Ministerstwem Miłości".

Zdaniem Płażka, bodźce behawioralne są stosowane na przykład w tresurze, a zastosowanie ich w kontekście podatkowym może sugerować próbę tresury podatnika w celu zwiększenia wpływów podatkowych przy minimalnym wysiłku ze strony urzędu skarbowego.

Według Ministerstwa Finansów pisma behawioralne mają wyłącznie charakter informacyjny i nie zobowiązują podatników do żadnych działań. Organ podatkowy informuje podatnika, że zauważył zdarzenie, które budzi wątpliwości. Dzięki temu podatnik może zweryfikować, czy prawidłowo i terminowo wypełnia obowiązki podatkowe - czytamy w serwisie.

Zdaniem urzędników MF pisma behawioralne zwracają uwagę na możliwe nieprawidłowości podatkowe. Mają zachęcić podatnika, żeby zastanowił się, czy opisane w piśmie zdarzenia mogą dotyczyć jego sytuacji.

Ministerialne wytyczne to kilkanaście stron instrukcji. Są także załączniki, które zawierają wzory pism, jakie powinni wysyłać do podatników naczelnicy urzędów skarbowych - informuje prawo.pl.

Praktyka skarbówki niepokoi prawników. Dr hab. Stefan Płażek w rozmowie z serwisem zwraca uwagę, że katalog załączonych wzorów ma charakter otwarty, co oznacza, że można stosować behawioralną korespondencję w dowolnej sprawie. - Skoro podstawą jest jakieś nieokreślone bliżej "przeczucie" organu skarbowego, to jest to nadal odmiana działania uznaniowego, inaczej losowego.

Nie zaprząta uwagi twórców fakt, iż w znacznym rozmiarze korespondencja będzie wywoływała stres i dodatkowe a niepotrzebne działania oraz wydatki często zupełnie niewinnych podatników - uważa ekspert.

Prawnik dodaje, że tworzy się zupełnie nieznaną w prawie nową procedurę - "Będziemy monitorowali Pańską reakcję". Jak? - zastanawia się dr Płażek. Pisma zawierają także kłamliwą sugestię, że poprzez pozytywną reakcję na pismo uniknie się postępowania podatkowego, kontrolnego, czy np. odsetek lub ustawowych kar - czytamy w serwisie prawo.pl.

Jak odnajdujesz się w cyfrowym świecie? Weź udział w badaniu money.pl