Tradycja, która uskrzydla

Bank spółdzielcze, chociaż dążą ku coraz nowocześniejszym rozwiązaniom finansowym, nadal w dużej części działają w ramach tradycyjnego modelu prowadzeniu banku, który zebrane depozyty stara się odpożyczyć innym swoim klientom zarabiając na tym na zysk i swoje utrzymanie. Po co skomplikowane struktury finansowania, wyszukana inżynieria finansowa - w czasach kryzysu okazało się, że tradycjonalizm, nawet wyśmiewany, to wcale nie jest takie złe rozwiązanie, które bardzo wiele zalet pokazuje właśnie w okresie kryzysu. No i jeszcze ten brak dążenia do ekspansji za wszelką cenę - BS w zasadzie oprócz oferty preferencyjnych kredytów dla rolnictwa nie będzie w stanie zaoferować produktu supertaniego, sprzedawanego nawet poniżej kosztów własnych, byle tylko pozyskać klienta, a potem liczyć, że uda się wystarczająco zarobić na innych produktach.

Trzecia edycja rankingu prezentuje wyniki 34 banków spółdzielczych, o 11 mniej niż przed rokiem. Do ich oceny wykorzystujemy metodologię stosowaną dla banków małych i średnich, z jedną różnicą polegającą na wyliczaniu i ocenianiu wskaźników dynamiki jedynie za ostatni rok. Banki spółdzielcze nie podlegają również ocenie jury, a do wzięcia udziału w rankingu nie jest wymagane nadesłanie opinii audytora.

Czym tak naprawdę różnią się większe banki spółdzielcze od małych banków komercyjnych? Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w modelu biznesowym. BS to bank silnie związany z lokalną społecznością, obecny na obszarze swojego działania odkąd pamięć sięga, oferujący standardowy zestaw produktów bankowych i posiadający swój oddział zlokalizowany tam gdzie zawsze był. Małe banki komercyjne to zwykle banki niszowe nastawione na specjalistyczną obsługę wybranych segmentów rynku, ale najczęściej starające się oferować swoje usługi klientom z terenów całego kraju.

Przykład banków spółdzielczych pokazuje, że można zaobserwować różnice w wysokości poszczególnych wskaźników w zależności od wielkości i typu banku. Różnice są szczególnie widoczne w bieżącym zestawieniu - banki spółdzielcze notują znacznie bardziej ograniczoną dynamikę rozwoju niż duże banki komercyjne, a nawet pozostają w tyle za bankami o kapitałach poniżej 500 mln zł. Tylko w jednej kategorii wzrostu depozytów najlepsi spółdzielcy wypadli lepiej niż banki specjalistyczne. Tu zapewne nie bez wpływu pozostaje ograniczona dostępność do kredytów walutowych, które większe banki dosyć ochoczo sprzedawały walcząc o pozyskanie klienta. Pod względem wskaźników struktury portfela wyniki we wszystkich grupach są podobne, a kategoria efektywności to w tym roku zdecydowanie silny punkt banków spółdzielczych. Skutki kryzysu banki większe zaczęły odczuwać zatem wcześniej i mocniej. Minimalnie gorszy niż dla banków uniwersalnych i specjalistycznych wynik w kategorii kosztów do dochodów jest po pierwsze lepszy niż przed
rokiem, a po drugie dystans do największych skurczył się.

Na najwyższym podium trzeciej edycji najlepszych banków spółdzielczych witamy Bank Spółdzielczy w Pruszczu Gdańskim, który w ubiegłym roku nie brał udziału w naszym konkursie. Podobnie jak liderzy w latach poprzednich laur zwycięzcy BS z Pruszcza Gdańskiego uzyskał dzięki wszechstronności, czyli wysokim ocenom we wszystkich ocenianych kategoriach. Na pozycji drugiej z niewielką różnicą punktową sklasyfikowany został Bank Spółdzielczy w Białej Rawskiej, który awansował z miejsca 5. zajętego rok temu. Bank z Białej Rawskiej uzyskał m.in. najwyższą wśród uczestników rankingu ocenę mierników dynamiki. Pozycja trzecia przypadła kolejnemu debiutantowi Bankowi Spółdzielczemu w Oławie. Na miejscu czwartym znalazł się w tym roku BS z Czarnkowa, drugi przed rokiem oraz lider pierwszej edycji rankingu najlepszych banków spółdzielczych. Ubiegłorocznego zwycięzcy naszej klasyfikacji BS Wschowa próżno szukać na tegorocznej liście.

Nie prezentujemy w oddzielnych tabelach podrankingów dla banków spółdzielczych, ale w gronie najlepszych pod względem dynamiki wymienić można: Bank Spółdzielczy w Białej Rawskiej, pozycja 2. w rankingu ogólnym, Bank Spółdzielczy w Zgierzu oraz Polski Bank Spółdzielczy w Ciechanowie, ubiegłoroczny lider klasyfikacji dynamiki. Wskaźniki struktury portfela dały, po raz drugi z rzędu, pozycję lidera BS Mazowsze w Płocku, który to bank w rankingu głównym zajmuje miejsce 5., a za wskaźniki struktury portfela otrzymał komplet punktów. Na kolejnych dwóch miejscach z prawie identycznym dorobkiem punktowym znalazły się Kujawski Bank Spółdzielczy z Aleksandrowa Kujawskiego i tryumfator tegorocznego rankingu BS w Pruszczu Gdańskim.

Bankiem spółdzielczym, który w 2008 r. zdobył najwięcej punktów za wskaźniki efektywności jest BS z Czarnkowa. Minimalnie słabszą ocenę punktową udało się uzyskać BS z Pleszewa, który nieznacznie wyprzedził BS z Białej Rawskiej mający najlepszą ocenę punktową efektywności.

Grupa banków spółdzielczych uczestniczących w naszym rankingu stanowi najaktywniejszą część sektora banków spółdzielczych. Tradycja bankowości w wydaniu spółdzielczym może zacząć przeżywać renesans - klienci bardziej doceniają obecnie konserwatywne podejście do prowadzenia banków. BS sprzyja również baza klientowska, a głównie sektor rolny i spożywczy, dla którego skutki kryzysu nie będą tak dotkliwe. Tak jak pisaliśmy w ubiegłorocznym rankingu - najbardziej podatny na czynniki koniunkturalne okaże się segment małych i średnich podmiotów gospodarczych. Trudno obecnie o prognozy, ale wydaje się, że należy liczyć się z ograniczonym spadkiem przychodów, a co za tym idzie, wyniki finansowe mogą iść w dół. Koszty jednak też mogą spadać, w tym głównie odsetkowe. Rok 2009 będzie zapewne mniej pomyślny jeśli spojrzymy na salda rezerw - może w mniejszym stopniu, ale jednak BS również odczują skutki spowolnienia gospodarczego i będą musiały borykać się z większym portfelem niespłacanych należności.

W dłuższej perspektywie banki spółdzielcze muszą jednak odpowiadać na potrzeby klientów - nie obędzie się zatem bez informatyzacji, rozszerzania gamy oferowanych usług i innych udogodnień dla klientów. Wygranymi będą ci, którzy będą w stanie uczestniczyć w inicjatywach grupujących banki spółdzielcze w celu osiągnięcia określonych celów - wiele spraw trudnych do załatwienia w pojedynkę znacznie łatwiej i taniej będzie doprowadzić do szczęśliwego finału jeśli podejmie się współpracę z innymi podmiotami o podobnych potrzebach.

Gazeta Bankowa