"To największa od wielu lat reforma kodeksu postępowania administracyjnego" - mówił sprawozdawca, senator Adam Gawęda (PiS). Podkreślał, że "to bardzo ważna ustawa", bo wychodzi na przeciw wszystkim, korzystającym z kpa.
Nowela kodeksu postępowania administracyjnego stanowi część przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju pakietu: "100 zmian dla firm - Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców". Jej celem, jak wynika z uzasadnienia, jest wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą usprawnić postępowania administracyjne oraz skrócić czas ich trwania. Nowe przepisy mają się też przyczynić do bardziej partnerskiego podejścia administracji do obywateli oraz zapewnić adekwatność administracyjnych kar pieniężnych do zaistniałych przypadków naruszeń prawa.
Ustawa wprowadza m.in. instytucję mediacji, której celem byłoby "wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń, dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcia ugody". Uczestnikami mediacji mogą być, w myśl noweli, organ prowadzący i strony postępowania.
"Chodzi o to, by wyjaśnić stan faktyczny, a nie komunikować się tylko pismami" - tłumaczył senatorom w środę wiceminister rozwoju Mariusz Haładyj. "Zamiast rocznego przerzucania się pismami, dzięki instytucji mediacji strony będą w stanie wyjaśnić wszystkie okoliczności i mediacja będzie mogą skończyć się wydaniem decyzji" - dodał.
Mediację ma przeprowadzać mediator, którym może być "osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych". W szczególności mają to być mediatorzy wpisani na listę stałych mediatorów lub do wykazu mediatorów, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego. Mediatorem nie będzie mógł być pracownik organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Mediator, w myśl noweli, powinien też wykazywać bezstronność w prowadzeniu mediacji.
Do noweli kodeksu postępowania administracyjnego senatorowie zgłosili kilka poprawek. Jedna z nich, jak relacjonował sprawozdawca senator Gawęda, sprowadza się do ograniczenia możliwości wyłaniania mediatorów tylko spośród tych, wpisanych na listy. Z tym, że mediatorzy mogliby być wpisywani na te listy także przez wyższe uczelnie oraz organizacje pozarządowe.
Inne nowe rozwiązanie, wprowadzane przez nowelę kpa, to tzw. milczące załatwienie sprawy. W myśl ustawy sprawę będzie się uznawać za załatwioną milcząco, jeśli w ciągu miesiąca od dnia doręczenia żądania strony właściwemu organowi administracji publicznej "nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie" (tzw. milczące zakończenie postępowania) albo "nie wniesie sprzeciwu na drodze decyzji" (tzw. milcząca zgoda).
Ponadto, w myśl ustawy, wątpliwości faktyczne mają być rozstrzygane na korzyść strony, a w sytuacji nakładania na przedsiębiorcę administracyjnych kar finansowych organ będzie musiał kierować się szeregiem wytycznych. Ustawa wprowadza też bardziej adekwatny system kar. Nowela ma wejść w życie 1 czerwca 2017 roku.
Głosowanie w Senacie nad ustawą - w czwartek.
