Walki w Bredze, Libijczycy uciekają z kraju (synteza)

02.03. Warszawa (PAP) - Siły libijskiego przywódcy Muammara Kadafiego podjęły próbę odbicia opanowanego przez powstańców miasta Brega. Kadafiego wzywa do ustąpienia Unia Europejska, Stany Zjednoczone przesunęły zaś dwa swe okręty w pobliże Libii. Tysiące Libijczyków uciekają z kraju.

Kilkanaście osób poniosło śmierć w Bredze na wschodzie Libii, na które przypuściły szturm siły Kadafiego. Walki w mieście nadal trwają. W okolicy Bregi znajdują się baza wojskowa i skład broni, opanowane przez powstańców. To pierwsze oznaki walk mających na celu odzyskanie przez Kadafiego terenów na kontrolowanym przez powstańców wschodzie kraju.

Rzecznik sił opozycyjnych wobec libijskiego przywódcy, które utworzyły w Bengazi Narodową Radę Libijską, Abdel-Hafiz Ghoga, powiedział, że już w środę zakończy się formowanie tymczasowego rządu. Według niego "będzie się składać z 25 osób, z których część pochodzi z północy kraju, w tym z Trypolisu".

Puste fabryki, porzucone łodzie rybackie, opuszczone place budowy - tak wyglądają niektóre libijskie miasta, z których w następstwie krwawej rewolty uciekły tysiące pracowników pochodzących m.in. z Egiptu, Chin czy Bangladeszu. Ich exodus wywołał zamknięcie niektórych firm oraz sprawił, że wkrótce brakować może żywności.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Barroso zażądał odejścia Kadafiego.

"Działania libijskiego reżimu, będące całkowicie nie do przyjęcia, unaoczniły jasno, że Kadafi jest częścią problemu, a nie częścią jego rozwiązania. Czas, by odszedł i oddał kraj libijskiemu narodowi, siłom demokratycznym" - oświadczył Barroso.

Tymczasem przez Kanał Sueski przepłynęły na Morze Śródziemne dwa duże okręty desantowe marynarki wojennej USA. Stany Zjednoczone już w poniedziałek informowały, że przesuwają swe okręty i samoloty bliżej Libii.

Kadafi ostrzegł przed zagraniczną interwencją wojskową, grożąc tysiącami ofiar, gdyby do niej doszło. Według niego dotychczas zginęło jedynie 150 osób.

Libijska Liga Praw Człowieka twierdzi, że od początku rewolty w Libii śmierć poniosło 6000 osób, z czego 3000 w samej stolicy, Trypolisie.

Przemawiając w Trypolisie, Kadafi ponownie zaprzeczył, że w kraju doszło do demonstracji, a o niepokoje oskarżył Al-Kaidę oraz "uzbrojonych gangsterów". Zapewnił też, że nigdy nie wyjedzie z kraju i zapowiedział walkę "do ostatniego mężczyzny i ostatniej kobiety".

Ministrowie spraw zagranicznych Ligi Państw Arabskich wezwali władze Libii do poszanowania praw obywateli tego kraju. Według sekretarza generalnego organizacji, Amra Musy, sytuacja w Libii jest tragiczna.

Minister ds. europejskich Laurent Wauquiez ocenił, że fala nielegalnych imigrantów z Afryki jest "prawdziwym ryzykiem, którego Europa nie powinna nie doceniać". Francuska policja zatrzymała na paryskim dworcu kolejowym około dwudziestu nielegalnych imigrantów, którzy przybyli m.in. z Tunezji, Egiptu i Libii prawdopodobnie tranzytem przez Włochy.

Minister spraw wewnętrznych Włoch Roberto Maroni poinformował, że na pograniczu Tunezji i Libii znajduje się obecnie 120 tys. uchodźców. Ponadto podkreślił, że w Libii znajduje się 1,5 miliona nielegalnych imigrantów, którzy w tych dniach uciekają na zachód i wschód, ale "mogą w najbliższej przyszłości ruszyć też na północ", a więc do Europy.

Eksperci ONZ ostrzegają przed wybuchem walk na tle rasowym między zdesperowanymi uciekinierami. Tymczasem Wielka Brytania i Francja rozpoczęły ewakuację ok. 11 tys. uchodźców z Libii.

Barroso zapowiedział zwiększenie pomocy humanitarnej z budżetu UE dla Libii do 10 mln euro, co ma pomóc stawić czoło "katastrofie humanitarnej" w obliczu złej sytuacji na granicach z Tunezją i Egiptem. Według szacunków ok. 40 tys. uciekających przed przemocą uchodźców z Libii na granicy libijsko-tunezyjskiej wymaga pomocy, przede wszystkim medycznej i żywnościowej. Dlatego Barroso poprosił komisarz ds. pomocy humanitarnej Kristalinę Georgiewą o udanie się do Afryki Północnej.

Przebywający z wizytą w USA minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski podkreślił w wywiadzie dla telewizji MSNBC, że Polska pragnie aktywnie uczestniczyć we wspieraniu demokracji na Bliskim Wschodzie.

"Będziemy proponowali Partnerstwo dla Transformacji dla całego sąsiedztwa Europy, zarówno południowego, jak i wschodniego" - powiedział. "Polska ze swoją historią udanej transformacji od dyktatury do demokracji może coś wnieść do tej debaty" - dodał.

Zapytany, czy popiera wejście do Unii Europejskiej Turcji, jako kraju mogącego stać się mostem między Zachodem a światem muzułmańskim, udzielił niejednoznacznej odpowiedzi. "Polska jest członkiem Grupy Przyjaciół Turcji, ale nie ma konsensu w tej sprawie (przyjęcia Turcji do UE - PAP)" - powiedział.

Zaniepokojenie losem ludności Libii wyraził Benedykt XVI.(PAP)

mw/ kar/ asa/