Zakaz handlu w niedziele. Zobacz, jak to wygląda w Europie
Z analizy regulacji prawnych w 30 europejskich krajach wynika, że kraje, które do w przeszłości sięgały po to rozwiązanie, teraz się z niego wycofują. Jakie wnioski dla Polski płyną z doświadczeń Węgrów, Francuzów i Hiszpanów?
Z analizy regulacji prawnych w 30 europejskich krajach wynika, że kraje, które w przeszłości sięgały po to rozwiązanie, teraz się z nich wycofują. Jakie wnioski dla Polski płyną z doświadczeń Węgrów, Francuzów i Hiszpanów?
Badania na ten temat przeprowadziła PwC na zlecenie Polskiej Rady Centrów Handlowych. Okazało się, że 13 spośród 30 europejskich krajów nie posiada żadnych restrykcji dotyczących handlu w niedziele. 15 państw w ciągu ostatnich 10 lat przechodziło proces rozluźnienia prawa i ograniczenia zakazu handlu w niedziele. Kolejne pięć posiada minimalne ograniczenia dotyczące jedynie sprzedaży alkoholu oraz dni świątecznych.
PwC w swoim raporcie na ten temat, zwraca szczególną uwagę na kilka przykładów, z których można wyciągnąć wnioski dotyczące wad takich regulacji. Węgry w 2015 r. wprowadziły nowe zasady ściśle określające, jakie sklepy mają być zamknięte w niedziele.
Jednak po badaniach społecznych, które pokazały wysoki poziom niezadowolenia obywateli z tego powodu, większość zmian wycofano już po roku. Warto tu zaznaczyć, że węgierskie przepisy były mniej restrykcyjne niż polski projekt promowany przez "Solidarność".
PwC zwraca uwagę, że takie właśnie propozycje zmian w Kodeksie Pracy mówiące o dobrowolności pracy w niedziele, poparło w jeden weekend aż 75 tysięcy Polaków. Miało to miejsce podczas akcji zbierania podpisów pod petycją "Tak dla otwartych niedziel".
We Francji z kolei ograniczenia w handlu w niedziele wprowadzono w 2009 roku. Przez kolejne siedem lat przepisy były regularnie liberalizowane.
Mimo sprzeciwu związków zawodowych, stopniowo przywracano możliwość sprzedaży w tym dniu. Nadal jednak to pracownicy sklepów muszą dobrowolnie zgodzić się na pracę w niedziele. Wiąże się to również z wyższymi dla nich wynagrodzeniami.
Z kolei w Hiszpanii zaostrzono prawo w tym zakresie jeszcze w latach 90. Niewiele obostrzeń pozostało do dziś, co bardzo przypomina przykład francuski. Prawo w tym zakresie poddano gruntownym zmianom już w 2000 r. Dziś to samorządy podejmują niezależne decyzje w tym zakresie.
- Żadne państwo naszego regionu nie ogranicza handlu w niedziele. Polska, podobnie jak inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej, jest na drodze gospodarczego pościgu za bogatszymi krajami Zachodu i nie powinna rezygnować z około 50 dni pracy sektora handlu w skali roku - mówi Rafał Trzeciakowski, Ekonomista FOR.
Z raportu PwC wynika również, że w ostatnich latach, w aż ośmiu europejskich krajach ograniczono lub zniesiono obostrzenia odnośnie handlu w niedziele:
- Dania - brak ograniczeń po zmianie prawa w 2012 roku;
- Francja - ograniczona deregulacja w 2009 roku, ok. 500 stref turystycznych w których handel jest dozwolony, trwa dyskusja nad dalszą deregulacją;
- Grecja – od 2013 roku lokalne władze mogą zezwalać na nieograniczony handel w niedziele wszystkim sklepom poniżej 250m2;
- Holandia – od 2013 roku władze lokalne mogą zezwalać na handel w każdą niedziele, wcześniej mogły zezwolić na handel jedynie do 12 niedziel w roku i tylko 1/3 z nich nie korzystało z takiej możliwości;
- Hiszpania - od 2013 roku sklepy mogą się otwierać w 16 niedziel i świąt, władze lokalne mogą podnieść lub ograniczyć tę liczbę do minimum dziesięciu, właściciele mogą w te dni sami decydować o godzinach otwarcia;
- Węgry - wprowadzony w marcu 2015 roku zakaz handlu w niedziele, zniesiono w kwietniu 2016 roku. Obecnie brak ograniczeń;
- Portugalia - w 2014 roku wprowadzono całkowitą liberalizację handlu
- Finlandia - w 2009 roku złagodzono prawo, a od 2016 zupełnie zniosła restrykcje dotyczące godzin otwarcia sklepów w niedziele.