CBOS: funduszy nie znamy i im nie ufamy

88 proc. naszych rodaków tak na prawdę nie ma pojęcia, czym są fundusze inwestycyjne - wynika z najnowszego badania CBOS.

Przeprowadzone przez CBOS badanie "Polacy a fundusze inwestycyjne" wskazuje, że doświadczenia Polaków z inwestycjami w funduszach inwestycyjnych są nikłe, a wiedza w tym zakresie często niedostateczna lub wręcz błędna. Być może stąd wynikają odpowiedzi wskazujące na minimalne zaufanie do towarzystw funduszy inwestycyjnych na tle innych instytucji finansowych.

To, co jest mniej znane, budzi zwykle większe obawy niż rzeczy znajome. Nie dziwi również fakt, że zarówno największą wiedzą o funduszach, jak i najwyższym poziomem zainteresowania inwestycjami w funduszach wyróżniają się badani najlepiej wykształceni, należący do młodego pokolenia oraz dysponujący relatywnie wysokimi dochodami. Można powiedzieć, że to grupa Polaków, którzy zaczynali swoje dorosłe życie, kiedy powstawały pierwsze fundusze. Dlatego nie są obarczeni doświadczeniem poprzedniego systemu gospodarczego i bardziej naturalnie oraz z większym zaufaniem przyjmują tę formę lokowania kapitału. Wydaje się, że polskie społeczeństwo potrzebuje więcej czasu, żeby po pierwsze - nauczyć się oszczędzać, a po drugie - w ramach swoich oszczędności znaleźć miejsce dla funduszy inwestycyjnych.

Wyniki badania wskazują, że doświadczenie z inwestowaniem w funduszach inwestycyjnych miało 12% dorosłych Polaków, z czego mniej niż połowa (5% ogółu) deklaruje, iż obecnie posiada jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym.

Obecni i byli posiadacze jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych rekrutują się głównie spośród absolwentów wyższych uczelni, przedstawicieli kadry kierowniczej i specjalistów, badanych, w których gospodarstwach domowych na jedną osobę przypada miesięcznie powyżej 1500 złotych, oraz mieszkańców miast powyżej 500 tysięcy ludności2.

Polacy zapytani, w co zainwestowaliby, gdzie ulokowaliby pieniądze, gdyby nagle otrzymali niespodziewaną premię lub spadek w wysokości 50 tysięcy złotych, najczęściej wskazywali lokatę bankową w złotych lub zakup nieruchomości. Inwestowanie pieniędzy w funduszach inwestycyjnych jest jednym z najmniej atrakcyjnych dla Polaków sposobów lokowania oszczędności - taką opcję wybrałoby zaledwie 6% badanych, z czego niemal połowa ma już doświadczenia w tego typu inwestycjach.

Warto w tym miejscu podkreślić, iż każdy respondent mógł wskazać do trzech preferowanych przez siebie sposobów ulokowania niespodziewanie uzyskanych środków. Wybór funduszu inwestycyjnego towarzyszył najczęściej lokacie bankowej w złotych lub zakupowi działki albo innej nieruchomości. Jednocześnie żadna z osób, które wskazały fundusz inwestycyjny, nie wybrała możliwości zakupu wartościowych przedmiotów - biżuterii, złota, antyków, dzieł sztuki itp.

Deklaracje zainwestowania niespodziewanie uzyskanych pieniędzy w jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych najczęściej odnotowaliśmy wśród przedstawicieli kadry kierowniczej i specjalistów oraz respondentów, których gospodarstwa domowe dysponują miesięcznie kwotą powyżej 1500 złotych na jedną osobę3. 3 Por. tabele aneksowe.

Ankietowanych poproszono o ocenę inwestowania w jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych oraz czterech innych sposobów lokowania oszczędności pod względem opłacalności, bezpieczeństwa i wygody4. Zdaniem Polaków, najbardziej opłacalnym, bezpiecznym i wygodnym sposobem lokowania oszczędności są lokaty lub konta oszczędnościowe w banku.

W opinii społecznej inwestycja w jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych jest mniej opłacalna niż lokaty bankowe, obligacje skarbu państwa czy inwestowanie w akcje firm notowanych na giełdzie. Zakup jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym jest - w ocenie Polaków - bardziej opłacalny jedynie od zakupu dolarów lub innej waluty obcej. Taki wniosek płynie zarówno z analizy uszeregowania wszystkich przedstawionych w pytaniu sposobów lokowania oszczędności, jak i z podsumowania sposobów stawianych przez respondentów na pierwszym miejscu pod względem opłacalności, zapewnienia szans na najwyższe zyski.

TK/WP, CBOS