Firmy czekają na korzystniejsze prawo
Łączenie i przekształcanie spółek kapitałowych będzie zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Firmy wciąż będą jednak płacić podatek od pożyczek udzielonych im przez udziałowców, mimo iż prawo unijne pozwala zwolnić je z PCC.
Zakłada tak projekt nowelizacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych autorstwa Ministerstwa Finansów. Ma wdrożyć przepisy dyrektywy Rady nr 2008/7/WE z 12 lutego 2008 r.
Dyrektywa każe zwolnić z podatku niektóre działania restrukturyzacyjne, m.in. połączenia spółek kapitałowych. Kraje członkowskie mają na to czas do 1 stycznia 2009 r. Ułatwi to restrukturyzację przedsiębiorstw i poprawi warunki prowadzenia działalności gospodarczej.
Obecnie łączenie i przekształcenie, jako zmiana umowy spółki, podlega 0,5 proc. PCC. Podstawą opodatkowania jest wartość wkładów podwyższających majątek firmy.
Można zrobić więcej
Okazuje się jednak, że ministerstwo nie zamierza wprowadzić innych ważnych zmian, na które pozwala prawo UE. Chodzi o opodatkowanie pożyczek udzielanych spółce przez jej udziałowców lub akcjonariuszy (pożyczek udzielonych przez wierzyciela uprawnionego do udziału w zyskach). Obecnie takie pożyczki są uważane za zmianę umowy spółki i traktowane na równi z dokapitalizowaniem. Spółka płaci więc
0,5 proc. PCC od ich wartości. Ministerstwo nie przewiduje tu żadnych zmian: pożyczki będą opodatkowane na takich samych zasadach jak dotychczas.
Co na to dyrektywa? Z zasady pozostawia państwom członkowskim swobodę działania pozwalającą chronić ich interesy fiskalne. Zakłada, że jeśli dane państwo naliczało podatek od wkładów kapitałowych 1 stycznia 2006 r., może to robić nadal. Jeśli jednak zaprzestało potem takich działań, nie może podatku wprowadzić ponownie. Tymczasem do końca 2006 r. pożyczki udzielane przez udziałowców były zwolnione z PCC. W 2007 r. nastąpiła zmiana prawa. Od tego czasu udzielanie pożyczek właścicielskich traktowane jest jako zmiana umowy spółki, co oznacza objęcie ich podatkiem.
Prawo UE broni spółek
Unijne przepisy nie zabraniają więc ustawodawcy zwolnić firmy z podatku od pożyczek udzielanych przez udziałowców. Jednak MF interpretuje dyrektywę w sposób profiskalny. Wychodzi z założenia, że jeśli zmiana umowy spółki była opodatkowana w 2006 r., dotyczy to również pożyczek (de facto zwolnionych na podstawie odrębnych regulacji).
W ten sposób dowodzi, że podatek można pobierać. Nawet jeśli jednak polski ustawodawca nie dokona zmian, jest szansa na zwolnienie pożyczek z PCC. Zgodnie z prawem UE podatnicy będą mogli bowiem zastosować bezpośrednio regulacje unijne.
Opinia
Katarzyna Klimkiewicz, doradca podatkowy w TPA Horwath
Zmiany przewidywane w projekcie nowelizacji ustawy o PCC są generalnie korzystne dla spółek, bo przyczynią się do zmniejszenia obciążeń podatkowych. Ministerstwo Finansów chce spełnić cel wynikający z dyrektywy. Chodzi o to, by restrukturyzacja spółek była jak najbardziej neutralna pod względem podatkowym.
Przepisy dyrektywy pozwalają jednak wprowadzić o wiele dalej idące rozwiązania, jak np. zwolnienie z podatku pożyczek udzielanych przez wspólnika. Szkoda, że resort finansów nie skorzystał z tej możliwości.
Mimo to regulacje dyrektywy dają podstawę do ubiegania się o zwolnienie pożyczek od udziałowców z opodatkowania PCC.
Monika Pogroszewska
Rzeczpospolita