Gdzie jest jeszcze kasa dla firm?

Zrobiliśmy przegląd dotacji dla przedsiębiorców. Jedno jest pewne: unijne źródełko powoli wysycha.

Perspektywa 2007-2013, z budżetem na poziomie prawie 86 mld euro przeznaczonych na realizację polityki spójności, to dla polskich firm ogromna szansa na rozwój. Kto z tej szansy jeszcze nie skorzystał, za kilka miesięcy będzie żałował, bo może się okazać, że lwia część unijnych funduszy przeznaczonych na rozwój przedsiębiorstw (głównie z sektora MŚP)
została rozdysponowana i do końca tego okresu programowania nie będzie już zbyt wielu naborów wniosków na projekty inwestycyjne.

W regionalnych programach operacyjnych środki na inwestycje się kończą – w wielu województwach w 2010 r. odbyły się ostatnie nabory, w nielicznych zaś w planach są jeszcze konkursy z niewielkim budżetem. Szansę na dotację będą miały jedynie projekty świetnie przygotowane, gotowe do realizacji, spełniające niemalże wszystkie wymagane kryteria. W najbliższym czasie spodziewamy się naboru wniosków dla mikroprzedsiębiorców w województwie kujawsko – pomorskim, którzy w ramach poddziałania 5.2.1 mogą realizować projekty nieprzekraczające wartości 500 tys. zł. W województwie lubelskim ogłoszenie naboru wniosków dla małych i średnich przedsiębiorców zostało zaplanowane na maj 2011 r., ale nabór nadal nie został ogłoszony. Mikroprzedsiębiorcy działający dłużej niż 2 lata będą mogli składać wnioski w grudniu 2011 r. Dotacja w przypadku małych i średnich firm może sięgać 2 mln zł, a w przypadku mikroprzedsiębiorców – 1 mln zł. W czerwcu będzie można składać wnioski o dotację na projekty o charakterze doradczym, a we
wrześniu – na inwestycje w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska oraz w zakresie odnawialnych źródeł energii.

O dotację na badania mogą się starać do końca czerwca 2011 r. przedsiębiorcy z województwa łódzkiego. Tu na przełomie czerwca i lipca planowany jest również nabór wniosków o dofinansowanie w zakresie bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego zarówno MŚP, jak i dużych przedsiębiorstw w ramach działania 3.2, a niemalże równocześnie rozpocznie się nabór wniosków w ramach działania 3.6 - bezpośrednie wsparcie inwestycyjne na projekty mikro i małych przedsiębiorstw o wartości dofinansowania do 300 tys. zł, zaś w drugiej połowie sierpnia – na promocję „marek” i produktów regionalnych. W drugim kwartale przewidziany jest nabór wniosków dla średnich, a w czwartym kwartale - dla mikroprzedsiębiorstw lokalizujących inwestycje w Małopolsce. Jesienią rozpocznie się tu również nabór wniosków w zakresie projektów badawczych. Na Mazowszu planowane są latem dwa nabory wniosków dla przedsiębiorców: w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) i w zakresie technologii komunikacyjnych i informacyjnych dla MSP. W
regionalnym programie operacyjnym województwa podlaskiego do 8 lipca trwa nabór wniosków o dotacje dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Maksymalna kwota wsparcia, o jaką można się tu ubiegać to 6 mln zł. Środki są jeszcze dostępne na Śląsku. Tu, w ramach RPO, od kwietnia trwa nabór projektów przedsiębiorców na udział w targach i wystawach międzynarodowych oraz misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami za granicą, w czerwcu rozpocznie się nabór m.in. dla przedsiębiorstw posiadających status centra badawczo – rozwojowego na transfer technologii i innowacji, we wrześniu na inwestycje realizowane przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Z początkiem 2012 r. planowany jest nabór wniosków w zakresie innowacji w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach, zaś w maju 2012 r. – dla przedsiębiorstw działających w branży turystycznej. W pozostałych regionach przedsiębiorcy nie mogą już raczej liczyć na dotacje w 2011 r. – chyba, że decyzją zarządu danego województwa środki zostaną
przesunięte z innych działań lub na wsparcie przedsiębiorstw zostaną przeznaczone środki z krajowej rezerwy wykonania w ramach krajowych oraz regionalnych programów operacyjnych.

Więcej środków dostępnych jest jeszcze w Innowacyjnej Gospodarce. Do końca 2011 r. odbędzie się jeszcze szereg naborów wniosków, m.in. nabór na projekty badawcze w ramach działania 1.4, na usługi doradcze związane z pozyskaniem zewnętrznych źródeł finansowania w ramach poddziałania 3.3.2, na działania eksportowe w ramach działania 6.1 czy na wdrażanie elektronicznego biznesu typu B2B (działanie 8.2).

Dużą popularnością cieszy się nadal działanie 1.4 ,,Wsparcie projektów celowych’’. Nawet fakt, że środki na wdrożenie wyników prac badawczych dostępne w ramach działania 4.1 ,,Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R’’ skończyły się jeszcze w 2010 r., nie zniechęcił przedsiębiorców do aplikowania o środki na prowadzenie badań. Najbliższy nabór wniosków do tego działania (drugi już nabór w 2011 r.) zaplanowany został na okres 29 sierpnia – 30 września 2011 r. Niewykluczone, że firmy będą miały wtedy szansę wnioskować nie tylko o środki niezbędne do prowadzania badań przemysłowych i prac rozwojowych, ale również, jak było w pierwszych naborach, na wprowadzenie w życie wyników tychże badań. Dodatkowe środki mają zostać przesunięte z innego działania. Dla przedsiębiorców, którzy na część wdrożeniową potrzebują niejednokrotnie znacznie większych funduszy niż na samo prowadzenie badań, to dobra wiadomość.

Dzięki tym przesunięciom znów mógłby funkcjonować mechanizm pozwalający przedsiębiorcom na łączne aplikowanie na część badawczą i wdrożeniową, czyli w ramach działań 1.4 – 4.1 PO IG. Taka konstrukcja była bardzo wygodna i praktyczna – pozwalała za pomocą jednego wniosku starać się o dotację na kompleksowe działania, o ile wyniki przeprowadzonych badań okazały się zadowalające. Z działania 1.4 mogą korzystać nie tylko firmy z sektora MŚP, ale i duże przedsiębiorstwa. To ważne, bo funduszy dla dużych firm jest już coraz mniej, a prowadzenie badań nad nowymi produktami to kierunek, który zaczynają doceniać zwłaszcza duże firmy. Realizując projekty badawcze i rozwojowe, przedsiębiorstwa mogą otrzymać wsparcie na przedsięwzięcia techniczne, technologiczne lub organizacyjne prowadzone samodzielnie lub we współpracy z jednostkami naukowymi aż do momentu stworzenia prototypu. Jeśli będą dostępne również środki na przygotowanie do wdrożenia i wdrożenie wyników przeprowadzonych prac B+R w ramach działania 4.1, możliwe
będzie również wsparcie zakupów inwestycyjnych (zakup środków trwałych lub/i wartości niematerialnych i prawnych)
koniecznych do wdrożenia wyników prac B+R realizowanych w ramach pierwszego etapu. Jest o co walczyć. Intensywność wsparcia na prace badawcze i rozwojowe jest uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa i nie może przekroczyć: 70 proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem w przypadku badań przemysłowych dla mikro i małego przedsiębiorstwa (60 proc. dla średniego, 50 proc. dla dużego przedsiębiorstwa), 45 proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem w przypadku prac rozwojowych realizowanych przez mikro i małe przedsiębiorstwa (35 proc. dla średnich, 25 proc. dla dużych przedsiębiorstw). W przypadku efektywnej współpracy z innym przedsiębiorcą lub organizacją badawczą, a także w przypadku rozpowszechniania wyników badań przemysłowych, np. na konferencjach naukowych i technicznych lub przez publikacje w czasopismach naukowych czy technicznych, intensywność wsparcia może zostać
powiększona o 15 punktów procentowych, ale nie więcej niż do 80 proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem.

Intensywność wsparcia na wdrożenie wyników prac badawczych i rozwojowych w ramach części inwestycyjnej wynosi od 30 do 70 proc. wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem, zgodnie z mapą pomocy regionalnej na lata 2007-2013, natomiast w ramach części doradczej dla MSP nie może przekroczyć 50 proc. Kwota wsparcia na prace badawcze i rozwojowe musi być niższa niż równowartość w złotych kwoty 7,5 miliona euro dla jednego przedsiębiorcy na jeden projekt. Łączna wartość całego projektu celowego nie może przekroczyć równowartości w złotych kwoty 50 milionów euro.

Nabór wniosków do poddziałania 3.3.2 ,,Wsparcie dla MSP’’ w ramach działania 3.3 ,,Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP’’ trwa w trybie ciągłym od 14 lutego 2011 r. Dofinansowanie w kwocie do 2 mln euro na jeden projekt mogą uzyskać firmy z sektora MSP planujące debiut na Giełdzie Papierów Wartościowych, New Conect lub pozyskanie inwestora o charakterze udziałowym. Poziom dofinansowania na zakup usług doradczych w zakresie przygotowania dokumentacji i analiz niezbędnych do pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym w celu wprowadzenia w działalności wnioskodawcy zmian organizacyjnych, produktowych lub technologicznych o charakterze innowacyjnym, nie może przekroczyć 50 proc. wydatków kwalifikowanych faktycznie poniesionych na ten cel.

Do wsparcia kwalifikują się zatem różnego rodzaju usługi doradcze, których efektem będzie opracowanie czy opracowanie o charakterze strategicznym pomagające firmie wejść na giełdę. Intensywność wsparcia na pokrycie wydatków na ustanowienie lub utrzymanie zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o udzielenie wsparcia oraz na pokrycie kosztów związanych z otwarciem i prowadzeniem przez przedsiębiorcę wyodrębnionego rachunku bankowego lub subkonta na rachunku bankowym może wynosić nawet do 100 proc. wydatków faktycznie poniesionych na ten cel. Do rozdysponowania w ramach poddziałania 3.3.2 programu Innowacyjna Gospodarka jest w tym roku 20 mln zł.

Niestety poddziałanie nie cieszy się popularnością, mimo iż dokumentacja wymagana do złożenia nie jest skomplikowana (do wniosku nie dołącza się nawet biznesplanu zazwyczaj wymaganego od przedsiębiorców starających się o dotacje na inwestycje), a ocena złożonych wniosków jest sprawna, prowadzona na bieżąco i trwa około 4 miesiące od daty złożenia kompletnego wniosku o dofinansowanie, co w innych programach należy do rzadkości.

Działanie 4.3 programu Innowacyjna Gospodarka ,,Kredyt technologiczny’’ też dotychczas nie miało wielu zwolenników. Jest szansa, że sytuacja się zmieni, gdy zawieszony w połowie kwietnia 2011 r. nabór wniosków zostanie wznowiony. Przyjmowanie wniosków w oparciu o nowe zasady (nowe podstawy prawne wynikające z ustawy z dnia 3 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej) rozpoczęło się 20 czerwca 2011 r. Jest o co walczyć – budżet przeznaczony na dofinansowanie projektów w ramach działania 4.3 ,,Kredyt technologiczny’’ w 2011 r. wynosi prawie 280 mln zł.

O dofinansowanie w ramach działania 4.3 mogą się ubiegać firmy z sektora MSP. Kredyt technologiczny udzielany na realizację inwestycji technologicznej, mającej na celu zakup i wdrożenie nowej technologii oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług na nowych zasadach zakłada wypłatę przez BGK premii technologicznej do wysokości 4 mln zł, z zastrzeżeniem, że nie może ona przekroczyć pułapów wsparcia wynikających z mapy pomocy regionalnej.

Co ważne, premia przyznawana jest teraz nie od wysokości kredytu technologicznego, ale, jak w przypadku innych dotacji, od wartości kosztów kwalifikowalnych. Warunkiem koniecznym do wystąpienia przedsiębiorcy do BGK z wnioskiem o dofinansowanie w formie premii technologicznej jest posiadanie przez niego zdolności kredytowej, ocenianej przez bank kredytujący i dołączenie do wniosku warunkowej umową kredytu technologicznego lub promesy kredytu technologicznego.

Bardzo istotną zmianą w porównaniu do zasad obowiązujących do połowy kwietnia br. jest zmiana formy przyznawanego dofinansowania. Dofinansowanie w formie premii technologicznej będącej refundacją poniesionych wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem na realizację projektu jest zdecydowanie bardziej korzystne dla beneficjentów niż uzależnienie kwoty wypłacanej premii technologicznej od poziomu sprzedaży towarów lub usług będących wynikiem inwestycji technologicznej. Zmian na korzyść wnioskodawców jest więcej, bez wątpienia wpłynie to na większe zainteresowanie programem. Trzeba się spieszyć, bo nabór ma charakter otwarty, a to oznacza, że w każdej chwili, w przypadku wyczerpania środków, może zostać zamknięty.

Dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw planujących wejście na nowe rynki i wzmocnienie pozycji konkurencyjnej na rynkach zagranicznych, a także planujących realizacje przedsięwzięć przyczyniających się do zwiększenia udziału sprzedaży na rynki zagraniczne w ogólnej sprzedaży oraz projektów promujących polską markę na rynkach zagranicznych przeznaczone jest działanie 6.1 ,,Paszport do eksportu’’. Wsparcie dla firm z sektora MŚP, które w roku obrotowym poprzedzającym rok, w którym złożą wniosek o udzielenie wsparcia posiadają udział eksportu w całkowitej sprzedaży nie przekraczający 30 proc., może być udzielane w dwóch etapach: pierwszy etap - przygotowanie planu rozwoju eksportu (dofinansowanie na zakup zewnętrznych usług doradczych) - dofinansowanie do 80 proc. wydatków kwalifikowalnych, w kwocie nie przekraczającej 10 tys. zł, drugi etap - wdrożenie planu rozwoju eksportu (dofinansowanie na realizację zadań zmierzających do wdrożenia planu przy wykorzystaniu możliwych do wyboru działań
proeksportowych) – dotacja do 50 proc. wydatków kwalifikowalnych, nie przekraczająca 200 tys. zł dla jednego przedsiębiorcy. Warunkiem ubiegania się o dofinansowanie wdrożenia planu rozwoju eksportu w ramach drugiego etapu jest uprzednia realizacja projektu dotyczącego przygotowania planu rozwoju eksportu w ramach pierwszego etapu. Zgodnie z procedurą aplikacyjną wnioskodawca składa wniosek o dofinansowanie etapu I (przygotowanie planu rozwoju eksportu) w ramach jednej z rund aplikacyjnych, zaś w ramach kolejnej rundy aplikacyjnej może złożyć wniosek o dofinansowanie etapu II (wdrożenie planu rozwoju eksportu) – przy założeniu, że zrealizował pierwszy etap i otrzymał decyzję o pozytywnej weryfikacji przygotowanego planu rozwoju eksportu. Do wniosku o dofinansowanie na pierwszym i drugim etapie załącza się jedynie aktualny odpis dokumentu rejestrowego i ewentualnie oświadczenie dotyczące kwalifikowalności podatku VAT. Najbliższy nabór wniosków do działania 6.1 ,,Paszport do eksportu’’ planowany jest na
październik 2011 r.

Drugi w tym roku nabór wniosków do działania 8.2 ,,Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B’’ odbędzie się w październiku. Środki w tym działaniu przeznaczone są na przedsięwzięcia o charakterze zarówno technicznym (informatycznym), jak i organizacyjnym, prowadzące do realizacji procesów biznesowych w formie elektronicznej. Wsparcie może być udzielone przedsiębiorcy, który planuje rozpoczęcie lub rozwój współpracy w oparciu o rozwiązanie elektroniczne w celu umożliwienia automatyzacji wymiany informacji między systemami informatycznymi współpracujących przedsiębiorców. Chodzi tu o integrację systemów informatycznych przedsiębiorstw lub wdrażanie nowych systemów mających na celu umożliwienie automatyzacji wymiany informacji pomiędzy systemem wnioskodawcy i wskazanych we wniosku partnerów.

Konieczne jest włączenie do projektu co najmniej dwóch przedsiębiorstw, których systemy będą w ramach projektu integrowane z systemem informatycznym wnioskodawcy. W ramach integracji systemów wnioskodawcy i partnerów zakłada się implementację zaawansowanego podpisu elektronicznego lub elektronicznej wymiany danych. Wskazane jest, aby co najmniej jeden ze wskazanych partnerów był partnerem zagranicznym. O ile wnioskodawcą może być wyłącznie firma z sektora MŚP, to wśród partnerów mogą być również firmy duże. Kwota wsparcia w tym działaniu to nie mniej niż 20 tys. złotych i nie więcej niż 2 mln złotych. Tak duża rozpiętość powoduje, że możliwa jest w ramach działania 8.2 programu Innowacyjna Gospodarka realizacja projektów o bardzo różnym zakresie wynikającym z bardzo indywidualnych potrzeb przedsiębiorców. Intensywność wsparcia jest zróżnicowana i zależy od m.in. statusu przedsiębiorcy, lokalizacji projektu i kategorii wydatków kwalifikowalnych. Zainteresowanie tym dość trudnym działaniem jest bardzo duże,
ponieważ coraz więcej firm dostrzega potrzebę reorganizacji procesów międzybiznesowych przyczyniających się do usprawnienia działalności na bardzo wielu płaszczyznach.

Środki dostępne w najbliższych miesiącach dają bardzo duże szanse na rozwój polskich przedsiębiorstw na różnych płaszczyznach: od inicjowania działalności eksportowej, przez wspieranie badań, aż po wdrażanie nowych technologii.

Powoli unijne fundusze się kończą – ci, którzy z decyzją wciąż jeszcze zwlekają, mogą przespać najlepszy okres. Najwcześniej skończą się dotacje dla firm w regionach – środki najbardziej popularne, bo najbardziej potrzebne: na zakup maszyn, urządzeń, budowę lub rozbudowę hali itp. Pojawiają się też inne inicjatywy, poza głównym nurtem funduszy unijnych, z których będzie można jeszcze przez jakiś czas pozyskiwać wsparcie, jak np. Bon na Innowacje czy inicjatywa INNOTECH, ale dlaczego nie skorzystać ze wszystkich możliwości?

Urszula Pieńkowska
Wiceprezes zarządu w firmie doradczej MACULEWICZ CONSULTING